Tímarit lögfræðinga - 01.10.1991, Qupperneq 17

annast útgáfustarfsemi á þessu sviði. Félagið stendur fyrir reglulegu fyrirlestra-
haldi og gefur út tímaritið Njörð, þar sem birtar eru greinar um sjóréttarleg
málefni.
3.4.4 Félag áhugamanna um réttarsogu. Félagið var stofnað 1982. Tilgangur
þess er að efla réttarsögu sem fræðigrein. Fyrsti formaður þess var Páll
Sigurðsson prófessor. Félagið hefur reglulega gefið út hefti undir heitinu Erindi
og greinar þar sem fyrirlestrar haldnir á vegum félagsins og greinar um
réttarsöguleg efni hafa birst.17
4. FÉLAG VALDSMANNA 1924-1941
Um 1920 komu fram hugmyndir um að valdsmenn eða sýslumenn stofnuðu
með sér samtök eða félag til að sinna sameiginlegum hagsmunum stéttarinnar.
Árið 1924 stofnuðu sýslumenn á íslandi í fyrsta skipti formlegan félagsskap svo
vitað sé. Félagið hefur verið nefnt ýmsum nöfnum, svo sem Sýslumannafélagið,
Valdsmannafélagið og Félag valdsmanna. Félagið varð ekki langlíft og mun hafa
lognast út af að fáum árum liðnum.19 Fátt er í reynd vitað um starfsemi þess, þar
sem gerðabækur þess eru glataðar.20 Á stofnfundi félags héraðsdómara árið 1941
kvaddi sér hljóðs Guðmundur Björnsson fyrrum sýslumaður Mýra- og Borgar-
fjarðarsýslu er kosinn var í varastjórn (bráðabirgðastjórn)21 félagsins á stofn-
fundi þess árið 1924. Skýrði hann frá því að til væru í sjóði Sýslumannafélagsins
um 600 krónur. Kvað hann fyrirhugað að mynda sjóð af fé þessu, er starfaði að
sérstöku hlutverki við lagadeild Háskóla íslands. Mæltist hann til þess að
núverandi héraðsdómarar, er skipaðir hefðu verið síðan 1924, legðu nokkurt fé í
sjóðinn. Pá segir að Magnús Gíslason hafi gert frekari grein fyrir sjóði þessum.
Um þetta efni hafa einnig tekið til máls Gísli Sveinsson sýslumaður í Skaftafells-
sýslu og Torfi Hjartarson, þá sýslumaður og bæjarfógeti á ísafirði.22 Frekari
heimildir um afdrif þessa sjóðs hafa ekki fundist í gögnum Dómarafélags
íslands.
Á aðalfundi Félags héraðsdómara árið 1949 var þess minnst að 25 ár voru liðin
frá stofnun „Fjelags valdsmanna". Var boðað til sérstaks hófs sunnudaginn 20.
október af því tilefni. Af hófinu fara hins vegar ekki frekari sögur.
17 Sjá m.a. Páll Sigurðsson: „Félag áhugamanna um réttarsögu“. Tímarit lögfrœðinga 1982 (32), s.
207.
18 Þessar nafngiftir koma allar fram í fundargerðum Félags héraðsdómara. I stofnfundargerðinni frá
1941 er oftast talað um Sýslumannafélagið, sbr. t.d. s. 3. f síðari fundargerðum þar sem félagsins er
getið er hins vegar oftar talað um Valdsmannafélagið. Er sú nafngift notuð hér.
19 Hákon Guðmundsson: „Frá Dómarafélagi íslands", Tímarit Lögfræðinga 1966 (16), s. 107 -108.
20 Sjá aðalfundargerð 1970, s. 2.
21 Aðrir í bráðabirgðastjórn voru Magnús Gíslason sýslumaður í Suður-Múlasýslu og Magnús
Jónsson sýslumaður og bæjarfógeti í Hafnarfirði.
22 Útskrift af fundargerð stofnfundar Félags héraðsdómara frá 1941, s. 2.
175