Morgunn - 01.06.1970, Blaðsíða 13

MORGUNN
7
óg veit oi litið til að skera úr um það með nokkurri óskeikulli
vissu, hvað rétt sé. Rýnin skynsemishyggja hefur auðsjáanlega
að miklu leyti útrýmt trúnni á framlíf ásamt mörgum öðrum
trúarlegum hugmyndum. Þetta gæti ekki hafa gerzt, nema
af því að kynslóð nútimans lílur einvörðungu á dagvitund sína,
og hyggur að það sé allt og sumt, sem unnt sé að vita og segja
um sálina. F.n ekki þarf nema snefii af sálvísindum lil að sjá,
hversu takmarkað þetta sjónai'mið er. Skynsemishyggja og
kcnnisetningar eru andlegir sjúkdómar með vorri kynslóð. Vór
teljum oss hafa svör á reiðum höndum um alla skapaða hluli.
Þó er það efalaust, að margt er enn eftir að finna í vísindum,
sem engan núlímamann hefur dreymt um og flestir mundu
telja fjarstæðu. Til da;mis hafa hugmyndir okkar um rúm og
tíma ekki nema ónákvæmt gildi og gæti j>ar verið um marg-
visleg frávik að ræða. Með allt þetta í huga leitast óg við að
gefa af alúð gaum að hvers konar sálrænni reynslu og kynna
mér sem vandlegast þau margvislcgu fyrirbrigði, sem ég hef
orðið var við, hvort sem þau virðast vera í samræmi við mínar
venjulegu hugmyndir eða ekki.“
Þetta eru skoðanir óvenjulegs vitsmunamanns, sem aldrei
jireyttist á að vara menn við fastmóluðum fyrirframskoðun-
um, sem ekki gera annað en hlinda menn og rugla dómgreind-
ina. Ekkert er meira virði i sannarlegum vísindum en að hal'a
augun opin. Svo margt eigum vér eftir að læra og vitum svo
fátt til fullnustu í heimi anda og efnis, að ástæðulaust er að
trúa í blindni á skoðanir fyrri tíðar manna, sem yfirleitt vissu
J)ó miklu færra en vér. Sjálfsagt er að lita á hugmyndir þeirra
og ef til vill má eitthvað af þeim læra. En öll vísindi hafa verið
að breytast í óða önn eftir því sem Jiekkingin hefur vaxið. Og
hví skyldi þá ekki vísindin um manninn sjálfan og Guð eiga
/ eftir að taka stakkaskiptum eins og annað? Þess vegna verður
einnig að líta á þá hugmynd efnishyggjumanna, sem lengi
var við lýði í náttúruvisindunum en nú er frekar í rénun, að
sálin sé hverful og dauðlegt fyrirbæri sem nærsýna og órök-
Studda kreddu, sem taka þurfi til endurskoðunar,