Morgunn - 01.06.1970, Blaðsíða 12

6
MORGUNN
sálarfræði, því að ]>að er einmilt þegar frœðin byrja, sem liætt
cr við að menn villist afvega. Áður en menn vita af eru þeir
farnir að trúa á hugmyndir og fræðikenningar manna, sem
eins og aðrir hafa liaft takmarkaða þekkingu og imyndunar-
afl, og þylja síðan þessar kenningar skilningslaust. Vísindi
eiga að hafa það fram yfir fræði, að vera ávallt reiðubúin að
leiðrétta sig og hafa það heldur, er sannara reynist. Þegar
trúarbrögð verða að kreddu, eru þau ekki vísindi lengur heldur
steinrunnar hugmyndir fyrri tíðar manna, sem vonlaust er að
staðið geti til bóta, né nokkrum komi að gagni framar. Hið
sama getur gerzt i sálarfræði. Segjum 1. d., þegar hreinir og
sanntrúaðir efnishyggjumenn fara að úlskýra sálina. Þeir telja
hana hafa smám saman þróazt fram af líkamlegum hvötum
og viðburðum. Ástin sé til orðin af kynhvötinni, ef hún er
þá nokkuð annað. Guðstrúin er sprottin af verndarþörí og ósk-
hyggja barnsins, trúin á eilíft líf af hræðslu við dauðann og
svo framvegis. Þá er lítil von á raunverulegum sálvisindum,
þegar aðrir álíka hugmyndasnauðir menn læra þessi fraiði
utanað og hafa þar litlu við að bæta.
Varað viS kreddum.
Þó gelui’ það hent, að frumgáfaðir menn, eins og t. d. sál-
íræðingurinn Carl Gustav Jung, komi fram og taki aftur að
nálgast hið innsæja, trúarlega sjónarmið, og þannig má
vænta þess, að allir þeir, sem einlægir eru í leit sannleikans
um lífið, kunni að mætast þegar þekking og skilningur vex.
Þannig kemst Jung að orði um ódauðleikann:
,,Ekki er það svo að skilja, að ég óski þess, að vér lifum
cftir dauðann. 1 sannleika sagt kysi ég helzt að vera laus við
slíkar hugmyndir. En ég verð að játa, að án þess að ráða við
það, láta þessar hugmyndir mig ekki i friði. Ég get ekki skorið
úr um það, hvort þessar hugmyndir eru rétar eða rangar. En
þarna eru þær á sveimi i hugsun minni, og ég hlýt að gefa
þeim gaum, svo að ég ekki bæli þær niður af einum saman
hleypidómi. En hleypidómar eða kreddm' lama sálarlífið. Og