Vera - 01.10.1991, Blaðsíða 13

SKAPANDI KONUR

þegar allt kemur til alls, bara
raunverulegir húmanistar!)
Það er ekki mín uppfinning að
Ibsen sé mjög hallur undir þá
skoðun að konur séu í raun „hið
sterkara kyn“. Þeirri skoðun lýsir
hann sjálfur og kemur enda víða
fram í verkum hans. í lýsingu
hans eru karlmenn villuráfandi
og veiklundaðir í hégómleik sín-
um og sókn eftir vindi. þar sem
allt skal undan láta. Oftar en ekki
leggja þeir allt í rúst í kringum sig
- eigið líf og annarra - í nafni
hugsjóna og/eða frama.
Konurnar í verkurn hans eru
siferðilega miklu sterkari en karl
menn, þær eru „idealið". Vissu-
lega oft aðgerðalitlir þolendur í
„þjóðfélagslegum íjötrum“ en eru
þó oft það sem allt veltur á og
halda öllu saman, eins og Gina í
Villiöndinni með „Brand" og
„Pétur Gaut“ á hvora hlið og Ása í
Pétri Gaut. En Ása er samt ekkert
„ideal". Hún er ólíkindatól, skap-
bráð, hrifnæm, ósamkvæm sjálfri
sér i uppeldi drengsins. Er ýmist
hlý og ástrík eða reið og refsandi,
hefur hann upp til skýjanna í
öðru orðinu, fomælir honum í
hinu. En - hún er sá aðilinn sem
verndar Pétur, elur hann upp og
baslar áfram með hann eftir að
faðirinn er horfinn af sjónar-
sviðinu. Hann var drykkjumaður,
stórlátt glæsimenni sem sóaði
ættarauðnum við glaum og gleði.“
Þórhildur bætir þvi hér við að
Pétur Gautur væri áhugavert við-
fangsefni íyrir sál- og félagsfræð-
Lífsskoöun setur
maöur ekkert til
hliöar þegar maöur
ferívinnuna.
Endirinn kom eins
og af sjálfu sér, varö
til á nokkrum
mínútum og kom
meira aö segja mér
á óvart!
Þaö skyldi þó aldrei
vera aö þeir
karlmenn sem
manni finnst
að skilji konur og
geti skilgreint út frá
feminísku
sjónarhorni séu,
þegar allt kemur til
alls, bara raunveru-
legir húmanistar!
inga út frá þeim sjónarhóli hvaða
árif það hefur á eiginkonu og börn
að búa við alkóhólisma.
„Ása ilýr á vit ævintýranna -
lyginnar - með drenginn" heldur
Þórhildur áfram, „það er hennar
leið út: „Einn huggast við brenni-
vín, annar með lygum" segir í
leikritinu. Og ennfremur: „Við átt-
um okkur nú ævintýr". Með raun-
veruleikaflóttanum og ævintýr-
unum (lyginni) opnar hún Pétri
möguleikann á að sleppa burt frá
þvi smáa og hversdagslega og
kveikir í honum skáldneistann.
Pétur nýtir skáldneistann til
draumóra og byggir skýjaborgir -
sér sjálfan sig sem keisara - og
seinna til að „kjafta sig“ í gegnum
lífið, en jafnframt er í æsku lagður
grunnur að lífsflótta hans - flótt-
anum frá sjálfum sér.
Þegar Pétur Gautur kemur til
brúðkaups Ingrid, stúlkunnar
sem hann hefur látið sig dreyma
um að hann fengi, er hann hafður
að háði og spotti og nú reynir á
hvernig hann bregst við. Sólveig
birtist í fyrsta sinn. Margar konur
líta Sólveigu hornauga. Segja
hana dæmigerða kvenmynd, eins
og karlmenn vilji sjá hana. Hún sé
aðgerðalaus, þolandi, hreinlynd,
lórnfús og blíð, þ.e. María mey.
En það fer eftir því hvernig á hana
er litið. Ég hneigðist meira og
meira að því eftir því sem á leið og
varð æ sáttari við þann skilning
að Sólveig og Pétur væru sama
persónan. Sólveig fulltrúi þeirra
eiginleika sem Pétri eru áskapaðir
en ræktar ekki - kjarni Péturs.
Pétur þorir ekki að horfast í
augu við þessa hlið sjálfs sín -
hina feminísku? - afneitar henni,
ræðst á hana og leggur síðan á
llótta. Sólveig, verandi hluti af
Pétri, getur ekkert gert. Hún er
drepin í dróma - hann afneitar
kjarna sínum - enginn getur vakið
hann til lífs, þroskað hann, nema
Pétur sjálfur. Sólveig getur ekkert
gert nema beðið, jíess vegna allt
sitt líf, eða réttara sagt allt Péturs
líf. Flótti hans úr brúðkaupinu -
frá Sólveigu - er þvi flótti hans frá
sjálfum sér. Leið hans niður
mannlífsbrekkuna er hröð. Hann
rænir brúðinni, flekar hana og
rekur hana síðan frá sér, svallar
með þremur selstúlkum (þrjár
stuttar en harmsögulegar kven-
lýsingar, allar útlægar úr mann-
legu samfélagi vegna kynferðis-
mála með tilheyrandi afleiðingum,
falleruð kona ogyflrgefln, siíjaspell
13