Vera - 01.10.1991, Blaðsíða 25

SKAPANDI KONUR
I fyrra kom út í Englandi bók um
konur og mat sem ber titilinn:
Just Desserts, Women and
Food. Höfundurinn Sally Cline
tók viðtöl við Ijölda kvenna um
viðhorf þeirra til matar og ræðir
um afstöðu samfélagsins og
fordóma gagnvart feitum konum.
Hún heldur þvi fram að þar sem
konur séu svo til valdalausar úti í
samfélaginu einbeiti þær sér að
hefðbundnu valdsviði sínu, þ.e.
matargerð, í leit að stuðningi og
áhrifum. Þó svo að konur sjái í
ílestum tilvikum um innkaup og
eldamennsku ráða þær sjaldan
hvað er í matinn. Matarsmekkur
eiginmanns og barna ræður
meiru en smekkur eiginkonu.
Konur eru umkringdar mat og
eyða talsverðum tíma í að útbúa
spennandi, girnilega, iljótlega,
ódýra og holla rétti. Þar sem þær
verða jafnframt að halda sér
grönnum æla sumar matnum
strax að lokinni neyslu, aðrar
svelta sig eða gleypa „megrunar-
pillur“ og misbjóða þannig líkama
sínum í sífellu. Flestar gera
uppreisn og borða í laumi og
troða sig út af sælgæti, kökum og
snakki. Þegar fólk afþakkar mat
eða finnst hann vondur er stolt
konunnar sem eldaði hann sært.
Sumum finnst fátt yndislegra en
að vera umkringdar karlmönn-
um, vinkonum og börnum sem
hrósa matnum og launa fyrir-
höfnina með þvi að klára allan
matinn. Cline boðar að konur eigi
allt gott skilið og eigi þar af
leiðandi að borða það sem þær
langar í án þess að fá sam-
viskubit.
Hin þrettán ára gamla bók Fat is
a Feminist Issue eftir Susie
Orbach virðist vera að vinna sér
sess sem sígilt verk um afstöðu
kvenna til matar og holdafars.
Bókin er leiðarvísir í sjálfshjálp
gegn ofáti. Ofát tengist sjálfs-
myndinni, hvað okkur finnst um
líkama okkar, mat, það að borða,
grannar konur, fltu og löt.
Höfundur leggur áherslu á að flta
snúist ekki um mat heldur um
vernd, kynlíf, móðurhlutverk,
styrk, íhaldssemi og ást. Fita er
svörun við því hvernig umhverfi,
maki, atvinnurekandi og þú sjálf
lítur á þig. Konur sem þjást af
ofáti geta breytt viðbrögðum
sinum með þvi að læra að gera
greinarmun á „munn-hungri“ og
„maga-hungri“ og líta á það sem
jákvæðan viðburð að léttast en
ekki sem refsingu. Konur verða
að spyrja sig hvers vegna þær
vilja vera grannar, hvers vegna
þær séu það ekki, af hverju hinir
eilífu megrunarkúrar mistakist
og hvers vegna þær hlaupi aftur í
spik. Konur sem þjást af ofáti
verða einnig að svara því hvers
vegna þær eru hræddar við að
vera mjóar og hvað þær óttast að
gerist ef þær grennast. Mikil-
vægast er að gera sér grein fyrir
því að matur er ekki óvinur þinn
og þú ert sama persónan hvort
sem þú ert feit eða mjó. Konur
verða að vera sáttar við sig, það er
forsenda þess að geta notið
matarins og þar með lífsins.
The Sexual Politics of Meat A
Feminist-Vegetarian Critical
Theory eftir Carol J. Adams kom
út í New York í fyrra. Bókin hefur
vakið mikið umtal og Ms-tímaritið
segir meðal annars í umijöllun
sinni um bókina að vel megi vera
að lesendur verði jurtaætur að
loknum lestri! Höfundur bókar-
innar tengir saman feminisma,
dýravernd og grænmetis-át. Hún
telur að kjötát sé óréttlætanlegt
arðrán á dýrum. Kjöt er tákn þess
sem hvergi sést en er samt alls
staðar og alltaf: yfirráð karlveld-
isins yfir dýrum - þar með töldum
konum. Hún segir að það sé
gengið út frá þvi í vestrænni
menningu að fólk eigi að borða
dýr og það sé gott fyrir okkur að
borða kjöt. Það er leynt og ljóst
litið á kjöt sem fæðu fyrir
karlmenn, þeir vilja frekar kjöt og
því blóðugra þvi betra og telja
grænmeti ekki vera mannamat.
Þegar lítið er til skiptanna á heim-
ilinu fær eiginmaðurinn kjöt-
bitana en konan lætur sér nægja
grænmetið. Það er karlmannlegt
að borða kjöt og kjötát er karl-
mannlegt athæfl (samanber kraft-
lyftingamennina) og því er sam-
band milli kjötneyslu og yflrráða
karla.
Adams segir að kynferðislegt
ofbeldi tengist einnig kjötáti og
vitnar í goðsöguna um Seif og
Metis sem er sögð þannig í bók-
inni Goð, menn og meinvættir úr
grískum sögum:
„Ósennilegt má virðast að Seifi
hafl nokkurntíma leiðst. Hann
þurfti ekki einasta að verja til
þess miklum tíma að halda uppi
röð og reglu meðal skapmikilla
goða, heldur var hann líka önnum
kaíinn við að elta uppi einhverja
fagra dís eða jafnvel dauðlega
mey. Hera var vitaskuld aðalkona
hans, en ekki eina eiginkonan.
Metis af ætt Títana var líka kona
hans um skeið.
Metis giftist Seifi nauðug eftir
að hann hafði lengi gengið á eftir
henni. Fyrst breytti hún sér í fisk
til að komast undan honum, en
hann varð þá líka fiskur og synti á
eftir henni. Hún stökk uppúr
vatninu og varð að ernu og þá
varð Seifur umsvifalaust örn. Það
var semsé ekkert undanfæri.
Brátt kunngerði Metis Seifi að
hún væri með barni. Þar sem Seifl
lék forvitni á hvort það yrði sonur
eða dóttir, þá leitaði hann til
véfréttarinnar í Delfí.
„Ó voldugi Seifur,“ mælti vé-
fréttin. „Frumburður Metisar
verður stúlka gædd mörgum gáf-
um, bæði vitur og góð. En gættu
þin: ali Metis annað barn, verður
það sonur sem steypir þér af stóli
á sama hátt og þú steyptir hinum
alvalda Krónosi af stóli." [Krónos
var faðir Seifs sem Seifur hafði
beitt brögðum til að drepa. Metis
sem var „hyggin kona" lagði á
ráðin.]
Seifur var mjög óhress yflr
þessari spá. Hann ákvað að eiga
25