Vera - 01.10.1991, Blaðsíða 28

SPARNAÐUR
„Peningar eru nýjasta
valdatœki kvenna.
Viöskiptalífiö nœrist á
konum. Þœr eru
kaupendur, neytendur
og viöskiptavinir.
Langflestar hafa eigin
launatekjur og auk
þess hafa þœr
ákvörðunarvald um
hvernig sameiginlegum
tekjum fjölskyldunnar
er ráöstafaö. Velta
íslenskra kvenna
samanlagt skiptir
hundruöum milljaröa
króna.... Konur taka œ
fleiri sjálfstœöar
ákvaröanir um hvernig
þœr verja eigin fé og
sameiginlegu fé
fjölskyldunnar á sviöum
sem ekki tilheyra
„hefóbundnum"
kvennasviöum. Þœr
kaupa bíla, tölvur og
veröbréf og þœr eru
sjálfstœðir viðskiptavinir
í bönkum.“
Hildur Jónsdóttir,
VERA, sept. 1990
urinn er auðvitað að leggja eitt-
hvað fyrir en mér finnst varla taka
því með þessar fáu krónur sem
eftir eru í launaumslaginu þegar
ég hef borgað lífsnauðsynjarnar.
Þegar ég var lítil var Spari-
sjóður staðarins í kjallaranum
hjá okkur. Það var mikið sport hjá
okkur systrunum að fara á
laugardögum og leggja inn af
vikupeningunum sem við fengum
þann dag. Áróðurinn um að
græddur væri geymdur eyrir
hefur eflaust haft einhver áhrif á
okkur, en aðalástæðan fyrir tíð-
um ferðum okkar í kjallarann var
hve stelpurnar í Sparisjóðnum
voru sætar og smart og skrifuðu
þar að auki svo vel í sparisjóðs-
bækurnar okkar. Þær áttu gott
safn bírópenna og skrifuðu sína
sérstöku krúsidúlluskrift með
rauðu, bláu eða grænu. Ég dáðist
mikið að sparisjóðsbókinni og
mér fannst mikið lýti á henni ef
sparisjóðsstjórinn skrifaði í hana.
Hann skrifaði alltaf með bláum
penna en stíll hans var allt annar
en stelpnanna. Við kepptumst við
að fylla sparisjóðsbækurnar
okkar og því var stungið að yngri
systur minni að hún fengi sér
sparibauk. Þann dag hafði hún
lagt inn eina krónu. Þetta var á
þeim árum sem verðbólgan át
upp sparifé landsmanna. Ég tók
að sjálfsögðu aldrei út úr bókinni
og urðu vikupeningar mínir því
verðbólgubálinu að bráð. Ég var
þar af leiðandi ekki ginnkeypt fyr-
ir áróðri um sparnað lengi fram-
eftir aldri, enda var ég varla
aflögufær.
Mér áskotnaðist töluvert fé
fyrir nokkrum árum og þá horfði
málið öðruvísi við. Fjármálasér-
fræðingur minn stakk upp á þvi
að ég keypti mér bréf hjá einu
verðbréfafyrirtækjanna í stað
þess að leggja féð inn í banka. Ég
fór að ráðum hennar en hafði
lengi áhyggjur af peningunum
sem ég var viss um að hyrfu og
væru mér því að eilífu glataðir. Ég
óttaðist um hag fyrirtækisins
einkum eftir að sambærilegt fyrir-
tæki varð gjaldþrota en vinkona
mín sannfærði mig um að áhyggj-
ur minar væru óþarfar. Skyndi-
lega kom sú staða upp að ég
þurfti á peningunum að halda. Þá
kom í ljós að ég tapaði töluverðri
upphæð með því að leysa bréfin
út með skemmri en þriggja mán-
aða fyrirvara. Mér er það ekki
gefið að sjá inn í framtíðina og því
get ég ekki vitað með þriggja
mánaða fyrirvara hvenær ég hef
þörf fyrir sparifé mitt og hvenær
ekki. Ég kom mér upp dágóðri
upphæð á bankareikningi sem ég
gat gripið til í neyðartilvikum.
Bankareikningurinn veitti mér
aukna öryggiskennd, en eyðsla
mín jókst til muna þar sem
auðvelt var að grípa til pening-
anna. Þegar ríkissjóður gaf mér
kost á að kaupa áskrift að sparn-
aði fannst mér það gráupplagt þvi
að ég var hætt að leggja nokkuð
fyrir en gekk bara á höfuðstólinn.
Ég er víst ein af fimmtán þúsund
áskrifendum spariskírteina og tel
mig vera í góðum félagsskap.
Linnulaus áróður hefur tvímæla-
laust áhrif, ég vissi til dæmis ekki
fyrr en ég var mætt í bankann
minn klukkan hálf tólf fyrir
hádegi á gamlársdag, kaupandi
hlutabréf eins og stór hluti
þjóðarinnar.
Það var ílókið mál að gera
skattskýrsluna fyrir síðasta ár. Ég
sem hafði nánast engar tekjur
dreifði „sparnaði" mínum í fimm
banka á þremur stöðum á land-
inu og var með fimm mismunandi
reikninga i þeim. Ég keypti hluta-
bréf, átti hlutabréf fyrir og bréf í
verðbréfaíýrirtæki (af þeirri einu
ástæðu að ég gleymdi alltaf að
segja þeim upp). Ég vann á fimm
stöðum á árinu, seldi íbúð og var
ekki með neinar skuldir nema
námslánin. Sem betur fer gerði
viðskiptafræðingur skattskýrsl-
una fyrir mig og ég borgaði hon-
um með barnapössun. Hann
sagði að það væri kominn tími til
að ég tæki fjármálin föstum tök-
um og sparaði markvisst. Hann
var lítið hrifinn af þessum hálf-
tómu bankabókum og ávísana-
reikningum um allt land.
Áhyggjur af sparifénu voru
nánast úr sögunni í byrjun þessa
árs þegar ég keypti mér íbúð. Ég
neyddist meira að segja til að selja
hin nýkeyptu hlutabréf til að geta
staðgreitt nýju eldhúsinnrétting-
una. Ég forðast „afborgunar-
skilmála“ og vil helst borga allt út
í hönd. Að sjálfsögðu verð ég nú
að ávaxta vel þessar fáu krónur
sem eftir eru en valið er erfitt.
Fjármálasérfræðingur minn er
ílutt í annan landsfjórðung og er í
barnsburðarleyíi þannig að ég get
ekki verið að kvabba á henni.
Hvernig stendur á því að það er
ekki til upplýsingabæklingur um
sparnað fýrir venjulegt fólk? Það
er ekki fyrir meðaljónu eins og
mig að átta mig á þessum fjár-
festingafrumskógi. Því varpa ég
þeirri spurningu hér með til Krist-
ínar Sigurðardóttur, sem er „ann-
áluð peningakona", hvað venju-
legt fólk sem vill spara af tak-
mörkuðum tekjum getur gert? Ég
vil að sjálfsögðu bæði fá kost og
löst á þvi sem í boði er. Og ekki
væri verra ef bankarnir settu upp
skýringarmynd af rétt útfylltu
víxileyðublaði. Ég hef nefnilega
ekki ennþá lært að fylla út víxil.
RV
p.s. Þegar ég var að ljúka við
þennan greinarstúf rigndi yfir mig
reikningum en ég hafði aðeins
gert ráð fyrir hinum mánaðarlega
greiðslukortareikningi. Hinir voru
frá Lánasjóðnum og tryggingar-
félaginu. Mér skilst á hinni pott-
þéttu vinkonu minni að ég eigi
einnig von á rukkun vegna hús-
bréfanna sem ég tók. Hún varð
kjaftstopp þegar hún komst að
þvi að ég hef ekki reiknað út hvað
ég þarf að borga á mánuði í
íbúðinni. Gerir fólk það?
VERA
FYRIR ÞIG
ÁSKRIFTARSÍMI 91-22188
28