Vera - 01.10.1991, Blaðsíða 39

HÉÐAN OG ÞAÐAN
í unglinga, enda mó segja aö
slysin séu mjög mismunandi eftir
aldri barna. Ég byrja yfirleitt ó
því aö tala um slys almennt og
vek athygli fólks d helstu hœtt-
unum jafnt inni sem úti. Eins
legg ég ríka dherslu á aö gera
fólk gagnrýnið á umhverfi sitt,
ef þaö sér slysagildru úti á götu,
að þaö taki sig saman og byrgi
brunninn áöur en barnið dettur
í hann.
Viö getum í rauninni fariö
inn í hvert einasta herbergi
heimilisins og fundiö hœttuleg-
ar gildrur. „Hnífur og skœri eru
ekki barna meðfœri" segir
einhversstaðar og þaö sama
má segja um allt sem lýtur aö
rafmagni, allskonar þvottaefni
og rœstilegi, opnanlegum
gluggum, þungum húsgögn-
um og hlutum, eldavélinni og
þannig mœtti lengi telja. Viö
gœtum hœglega komiö í veg
fyrir mörg þeirra hörmulegu
slysa sem veröa á börnum ef
viö gerðum okkur grein fyrir
þroskabresti þeirra. Líkami
þeirra er ekki tilbúinn til aö var-
ast ýmsar hœttur. Þau hlaupa
út á götu í þeirri trú aö enginn
bíll sé nálœgur. En staöreyndin
er sú, aö börn hafa ekki full-
þroskaða hliöarsýn, fyrr en þau
eru orðin 10-12 ára og svo skilur
enginn í því afhverju er keyrt yfir
þau! Þaö eru einnig margir
furöu lostnir yfir því aö barn geti
drukknað á því aö detta í 2-3
sentimetra af vatn. En lítið barn
hefur einfaldlega hvorki líkam-
lega krafta né skynsemi til aö
lyfta sér upp úr vatninu.
Varöandi önnur atriði sem
vert er að nefna, en margir
foreldrar og forráðamenn
barna vita ekki, þá œtti hvorki
aö gefa litlu barni hnetur né
kúlusleikibrjóstsykur. Hneturnar
geta hrokkiö ofan í lungun og
brjóstsykurinn getur staöiö í
börnunum. Þaö sama má
segja um filmuplast og
sprungnar blöðrur sem eru
stórhœttulegar ef þcer fara
ofan í kok barnsins.
Börnin eru það dýrmœt-
asta sem viö eigum og það er
skylda okkar sem uppalenda
aö hlúa aö þeim og hjálpa
þeím aö varast hœtturnar sem
hvarvetna steöja aö. Og þaö
gerum viö ef til vill best meö því
aö vera meðvituð sjálf."
GG
í skini brámána
Hallfríður Ingimundardóttir
Goðorð 1991
í sklni brámána heitir nýút-
komin ljóðabók Hallfríðar Ingi-
mundardóttur og er það jafn-
framt hennar fyrsta bók. Ljóð-
in lýsa bæði ljúfum og sárum
stundum, en aðalyrkisefnið er
ástin og þær hugsanir og
kenndir sem hún vekur.
Það sem fljótt vekur athygli við
lestur bókarinnar eru marg-
víslegar vísanir í íslenskar
fornbókmenntir. Laxdæla skip-
ar þar veigamikinn sess og fer
vel á því þar sem hún er -
allavega öðrum þræði - saga
um líf og ástir konu og það eru
ljóð Hallfríðar einnig.
Hallfríður ber gott skynbragð á
tungumálið, margræðni þess
og myndir. Hún er oft frumleg í
orðnotkun En ljóðin eru fjarri
því að vera einungis orðaleikir,
þvert á móti eru þau myndræn
og lýsa miklum tilfinningum:
í augum þínum
heitar eldtungur
gæla við mig
vildi þá
brenna með þér
til hinstu stundar
Fýrri hluti bókarinnar - Hvort
ertu Kjartan eða Bolli í draumi
mínum? - er rómantískur og
lýsir ást og sælu, en í seinni
hlutanum kveður við annan
tón, þar er ástin horfin og það
andar köldu:
mosagróin
hlusta ég skilningsrík
hugga þolinmóð
elska blygðunarlaust
fjarlæg
frosin
Höfundi tekst oft vel að koma
til skila andstæðum ástarinn-
ar; sárum vonbrigðum og mik-
illi gleði. Lesandi fylgir ljóð-
mælanda, sem er kona, í gegn-
um átakamikið tímabil ævi
hennar, allt frá unaðsstundum
tilhugalífsins til jmúgandi
sambands sem hún að lokum
bindur enda á og öðlast þannig
svigrúm til að vera hún sjálf:
vefðu þig
værðarvoðum
ég bæti ekki sprekum á
eldinn....
Náttúran skipar stóran sess í
ástarljóðunum og eru mörkin
milli manns og náttúru oft
óljós, þau eru eitt:
fjöll og flrnindi
fingurgóma minna
þú
Sömu táknin koma fyrir aftur
og aftur. Þar má m.a. nefna
augun. Brámáninn í nafni
bókarinnar er líking fyrir auga
í fornum kveðskap. Augun í
ljóðunum segja býsna margt
um sálarástand persónanna;
augum elskhugans er ýmist
líkt við spegilsléttar tjarnir
þegar ástin blómstrar eða hyl-
dýpi þegar gjá hefur myndast
milli elskendanna:
augu þín augu þín
tvær tjarnir hyldýpi
spegilsléttar
áheiði... atlot þín
óbærilegt farg...
Hestar eru sömuleiðis algeng
tákn, ort er um ótemjur og
villta hesta. Hér er hesturinn
tákn frelsis, hann slítur sig
lausan og fer sínar eigin leiðir.
þóttafull
keyrir makka
á augabragði
loftið klýfur
ótemja
Eins og áður sagði sækir Hall-
fríður visanir mikið í íslenskar
fornbókmenntir. Það er við
hæfl að enda þessa umíjöllun í
VERU á einu stuttu ljóði þar
sem konur eru hvattar til að
rækta vináttuna. Ljóðið er ort í
"heilræðastíl” Hávamála og er
einfalt og hnitmiðað.
Hávavinátta..
veistu
ef þú vinkonu átt
far að flnna oft
Hrefna Haraldsdóttir
AÐ VERA
Við tölum þvert um
huga okkar,
þegar við þorum ekki
að vera vð sjðlf.
Stundum er of sárt
að vera maður sjálfur.
Stundum nœstum óbœrilegt
að vera það ekki,
KVIKSANDUR
í orði og œði
vertu ávallt hlý,
Hlý og opin
svo allir geti séð
kvikuna þína
og þjarmað svolítið
að henni,
í orði og œði
vertu ávallt bljúg,
Bljúg og blauð
svo allir geti séð
viðkvœmni þína
og ráðskast svolítið
með hana.
í orði og œði
vertu ávallt kát.
Kát og glöð
svo allir geti séð
hjartalagið þitt
og dœmt þaö svolítið
og vegið.
Úr Ijóðabókinni: Örugglega ég
eftir Önnu Björnsdóttur
39