Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Side 25

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
25
E 28 brottnám auga vegna slysa á
ÍSLANDI 1964 - 91
Siyrínur lJ6risH6l(ir. Ilaraldur Sigurösson
Háskóli Islands, Augndeild Landakotsspítala
í afturskyggnri rannsókn á brottnámi auga á fslandi
1964 - 91 reyndust augnslys vera algengasti orsaka-
þátturinn eða 68 af alls 203 tílfellum (u.þ.b. 30%).
Kynjaskipting var 13 konur og 55 karlar, munurinn
fjórfaldur. Aldursdrcyfing sýnir að einkum er hér um
ungt fólk að ræða, 60% eru yngri en 30 ára. Vinnuslys
reyndust algengust eða 35%, slys í heimahúsum 29% og
umferðaslys 15%. Aðrar orsakir voru fátíðari. Vinnu-
og umferðaslysum hefur farið fækkandi en heimaslysin
haldast óbreytt. Kannaðar voru tilgreindar ástæður fyrir
brottnámi og flokkuðust þær aöallega f þrennt: auga það
illa slasað að viðgerð ekki möguleg, sympathetic
ophthalmia og útliltslegar ástæður. í 38 tilfellum var
auga fjarlægt innan 2ja vikna frá slysi, heldur færri eða
30 augu voru íjarlægð eftir lengri tíma. Þessir hópar
voru bomir saman m.t.t. orsaka.
E 29 ÞÁTTUR TAUGAFRUMA í INNRI HLUTA SJÓNHIMNU í
SJÓNHIMNURITI (HRG) VATNAKÖRTU (XenopUS laevis)
Þór Evsieinsson.
Rannsóknastofa H.f. í lífeðlisfræði.
Fyrri athuganir á sjónhimnuriti vatnakörtu bentu til þess
að þáttur taugafruma í innri hluta sjónhimnu ( amacrine
fruma) í sjónhimnuriti væri meiri en almennt er talið. I
þessari athugun var reynt að útiloka þennan möguleika
með því að notfæra sér sérhæfða dreifingu glutamate
viðtaka í sjónhimnu sem í flestum tegundum er á þann
veg að kainate og quisqualate viðtakar finnast bæði í
ytri og innri sjónhimnu, en NMDA viðtakar eingöngu í
innri sjónhimnu 1
Skráð var sjónhimnurit með örskautum frá yfirborði
sjjónhimnu f yfirflæddum augnbolla (superfused
eyecup). Einnig voru skráðar himnuspennubreytingar í
taugafrumum og Muller (glia) frumum með
innanfrumu-örskautum (intracellular microelectrodes) .
Ljósertingu var stjórnað með ljósbekk og tímasetningu
með ljóslokara .
Innanfrumuskráningar frá taugafrumum í ytri
sjónhimnu sýndu að hár styrkur (lmM) glutamate
afleiðunar NMDLA, sem hefur eingöngu sækni í
NMDA viðtaka, hafði engin áhrif á rökkurspennu eða
ljóssvörun þessara fruma eins og við var að búast, en
afskautaði rökkurspennu taugafruma er sýndu
boðspennur (þ.e. taugafrumur í innri sjónhimnu) og
fjarlægði ljóssvörun þeirra. Hins vegar olli sami styrkur
NMDLA ósérhæfðri lækkun í b- og d-bylgju ERG, og
samsvarandi lækkun í ljóssvörun Muller fruma, án
breytinga í rökkurspennu. Antagonistamir picrotoxin
og strychnine valda aukningu í spennu og Ijósnæmi
sjónhimnurits. En ef sjónhimna er fyrst meðhöndluð
með lmM NMDLA og síðan samhliða með þessum
antagonistum verður engin aukning í spennu ERG né
ljósnæmi. Sambærilegar niðurstöður fengust við
innanfrumuskráningar frá Muller frumum.
Líklegt er að lækkun b- og d-bylgju ERG við
afskautun taugafruma í innri sjónhimnu sé vegna
aukinar losunar hamlandi taugaboðefna frá amacrine
frumum á aðrar amacrine frumur og hnoðfrumur. Þar
sem ERG lækkar við þessa auknu virkni amacrine fruma
er líklegt að starfsemi þeirra sé þáttur í sjónhimnuriti.
Þessar niðurstöður benda til þess í heild að taugafrumur
í innri sjónhimnu ásamt tvískauta frumum gegni
veigameiri hlutverki í myndun b- og d-bylgju
sjónhimnurits en hingað til hefur verið talið og að virkni
þeirra ráði verulega um ljósnæmi þessara bylgja. í
mörgum augnsjúkdómum er lækkun Ijósnæmis b-bylgju
fyrsta breytingin í klínísku sjónhimnuriti.
1. Coleman, P., Massey, S.C., og Miller, R.F.; Brain
Res., 381, 172-175, 1986.
2. Dick, E., og Miller, R.F.; J. ofGen. Physiol., 85, 885-
909, 1985.