Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Side 61

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
57
ÖLDRUNRRANNSÓKN IIJARTAVERNDAR
E 80 Biiirn Einnrsson. Nikulíís Sigfiísson, o.fl.,
Rannsóknarstöö Iljartavcrndar
Hóprannsókn Rannsóknarstöövar Hjartavernd-
ar hófst 1967. Markmiö rannsóknarinnar er aö finna
byrjunarstig lijarta- og æöasjúkdóma og ýmissa
annarra sjúkdóma, finna algengi þeirra og tíöni sem
og áhættuþætti meö forvarnaraögeröir í huga.
í maí 1991 hófst sjötti og síöasti áfangi þessarar
rannsóknar. Boöiö er til rannsóknar 1360 körlum
sem fæddir eru 1907-’21, þ.e. voru 70 ára eöa eldri
þegar rannsóknin hófst. Auk hinna heföbundnu
rannsókna Hjartaverndar fer fram sérstök öldrunar-
rannsókn á þessum hópi.
Meö spurningum er athugaö algengi hjarta-
bilunareinkenna, beinbrota, byltna, yfirliöa, floga,
vöövaslappleika í efri hluta útlima, hægöavandamála,
þvagtregöu og þvagleka, móöurlífseinkenna, þurig-
lyndis og kvíöa, einnig eru kannaöar næringarvenjur
m.t.t skorts, áfengisnotkun, lyfjanotkun og félagslegir
þættir.
Læknir skoöar færni og jafnvægi, blóöþrýstings-
fall í uppréttri stööu, blööruhálskirtill er þreifaöur
og prófaö er fyrir blóöi í hægöum. Minnisleysi og
önnur heilabilunareinkenni eru skoöuö, mæld er
fitudreifing meö maga- og mjaömaummáli.
Blóöpróf sem bætt hefur veriö viö er B,2, Fólsýra,
TSH og Testosteron.
Rannsakaöir hafa veriö 470 karlar, sem er um
helmingur þess sem búist er viö aö náist til skoöunar.
Ekki er hægt aö draga neinar bráöabirgöaályktanir
af þeim hópi sem skoöaöur hefur veriö, þar sem
líklegt er aö sá hópur sem óskoöaöur er, sé sjúkari
en hinn, og veröur fariö í heimsóknir bæöi á stofnanir
og í heimahús. Gert er ráö fyrir aö karlarannsókninni
Ijúki á næsta ári, en þá hefst samsvarandi rannsókn
á konum.
ÁHRIF SÉRHÆFÐRA ÓPÍÓÍÐ-ANTAGÓNISTA Á
E 81 STARFSEMI SKYNBRAUTA VIÐ SKERT BLÓÐ-
FLÆÐI TIL HEILA.
Þorsteinn Gunnarsson. Svafa Sigurðardóttir &
Jón Ólafur Skarphéðinsson.
Rannsóknarstofa í Lífeðlisfræði.
Tilgangur rannsóknanna var að kanna hlut k-
ópíóíð-viðtakans í truflunum sem koma fram í starf-
semi miðtaugakerfisins við skert blóðflæði til heila.
Einnig könnuðum við hvort þessum áhrifum er miðlað
innan eða utan miðtugakefisins.
Undanfarin 10 ár hafa farið fram umfangsmiklar
rannsóknir á lífeðlisfræði innrænu ópíóíðkerfanna
(endogenous opioid systems) og tengslum þeirra við
meinalífeðlisfræði blóðþurrðar f heila (cerebral is-
chaemia). Við höfum þróað módel þar sem hægt er að
fylgjast með starfsemi skynbrauta við minnkað blóð-
flæði til heila í rottum með háþrýsting (spontaneously
hypertensive rats). Meðalblóðþrýstingur er lækkaður
niður í 50 mmHg með blæðingu sem veldur blóðþurrð í
heila. Við það minnkar sveifluvídd vakins heilaraf-
svars (somatosensory evoked potentials, SEP). Með
því að gefa naloxone (Nal) eykst sveifiuvíddin aftur
án breytinga í blóðflæði um heilabörk. Þarna er því að
öllum líkindum um að ræða hömlun á starfsemi skyn-
brauta sem miðlað er af innrænum ópíóíðkerfum. Nal
er ópíóíð-antagónisti með sækni í þrjá viðtaka; p, K
og 8 með mesta sækni í þann fyrstnefnda. Til þess að
fá fram jákvæð áhrif á SEP þarf stóran skammt af Nal
(5 mg/kg) sem bendir til þess að um viðtaka með lága
sækni fyrir Nal sé að ræða, þ.e. 6 eða k. Áhrif Nal á
SEP vara skemur en áhrif Win 44.441-3 sem er ópfóíð
antagónisti með hlutfallslega meiri sækni í K-viðtak-
ann.
Til að kanna hvort áðurnefndum áhrifum Nal á
SEP gæti verið miðlað af K-viðtakanum bárum við
saman áhrif MR2266BS, sérhæfðs K-antagónista, við
áhrif Nal f módelinu. Einnig athuguðum við áhrif
naloxone methobromide (mNal) en mNal er ópíóíð
antagónisti, hliðstætt við Nal, nema hann kemst ekki
yfir blóð-heila-skör. Fjórði hópurinn var viðmiðunar-
hópur og fékk eingöngu 0.9% NaCl lausn.
Niðurstöðurnar eru í samræmi við fyrri rann-
sóknir okkar á jákvæðum áhrifum Nal á SEP, og engin
breyting sást í neinni breytu í viðmiðunarhópnum.
Hins vegar höfðu hvorki MR2266BS né mNal mark-
tæk áhrif á SEP miðað við viðmiðunarhópinn.
Við ályktum því að jákvæðum áhrifum Nal á SEP
sé miðlað innan miðtaugakerfisins og ekki af k-
viðtakanum. Hinn hái skammtur sem þarf af Nal
bendir til 8-viðtakans.
Styrkt af RannsóknarsjóBi H.í. og Vísindaráði íslands.