Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Side 84

80
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
\/ Oi AHRIF FÆÐUFITU Á PEROXUN LlPlÐA,
V 'J' GLÚTAÞÆON og E VlTAMlN I HJARTA OG
LIFUR ROTTA. Guðrún V. SRúladóltir oa Rosemary
C. Wander. Raunvlsindaslofnun Háskólans og Dept.
of Nutrilion and Food Management, Oregon State
University, Oregon.
Dýratilraunir sýna fram á, aö neysla fjölómettaöra
co-3 og (o-6 fitusýra (fitusýrur úr sjávarfangi oc.
plönturlki) eykur hlut þessara fitusýra i
fósfóllplöum himna eins og hjarta og lifur. Fjöl
ómettaðar fitusýrur I fósfóllplöum himna peroxasi
af radikölum og ummyndast I líplðperoxlö, serr.
síöan geta valdið skemmdum á frumuhimnum
Kenningin um mikilvægi fjölómettuöu w-ó
fitusýranna (sbr. lýsi), sem vörn gegn
kransæðasjúkdómi, er vel þekkt. Hin síðari ár
hefur athyglin beinst að þeim neikvæðu áhrifum,
sem veruleg neysla co-3 fitusýra kynni aö valda
þ.e.a.s. auknum líkum á myndun llplðperoxlða og
þar meö vefjaskemmdum. Llffæri eru varin gegn
peroxun lípíða við venjulegar aðstæður. E vítamln
(inni I himnu) og glútaþæon (I umfrymi) eru talin
vernda fjölómettaðar fitusýrur I fósfóllpfðum
frumuhimna gegn peroxun.
Tilgangur þessarar tilraunar var tvlþættur. (
fyrsta lagi var kannað, hvort neysla co-3 fitusýra
(lýsisbætt fóður) yki llkur á myndun llpíð-
peroxlða I hjarta og lifur rotta borið saman við
neyslu á co-6 fitusýrum (kornollubætt fóður). í
öðru lagi var kannað, hvort hjarta og lifur dýra,
■sem alin eru á lýsisbællu fóöri, yrðu fyrir meiri
peroxun llpíða en vefir dýra, sem fengu kornolíu I
fóðri, þegar gefið var metýl elýl keton peroxíð
(MEKP). Fylgst var með varnarkerfi gegn peroxun
lípíða þ.e.a.s. magni E vítamíns og glútaþæons I
hjarta og lifur tilraunadýra begga fæöuhópanna
fyrir og 24 tlmum eftir MEKP meöhöndlun.
Fitusýrugreining fósfóllplða I himnum hjarta og
lifur tilraunadýra sýndi, að hlutur co-3 og co-6
fitusýra jókst I fósfóllplöum himna úr hjarta og
lifur I samræmi við neyslu. Magn llplöperoxiöa I
lifur var marktækt hærri (p<0.05) hjá rottum,
sem neyltu lýsis borið saman við rottur, sem fengu
kornolíu. MEKP meöhöndlun hafði aftur á móti
engin áhrif á magn llplðperoxlða I lifur I hvorugum
fæðuhópunum. Magn glútaþæons I lifur beggja
fæðuhópanna lækkaöi marktækt við MEKP
meðhöndlunina (um 37 % I kornolluhópnum og um
13 % I lýsishópnum). MEKP meðhöndlunin haföi
engin áhrif á magn lípfðperoxíöa, E vítamlns og
glútaþæons I hjarta tilraunadýranna, hvorl sem
þau voru fóöruö á co-3 eöa co-6 fitusýrurlkri fæöu.
Niðurstöður rannsóknarinnar gefa til kynna, að
hjartað viröist vera betur varið gegn peroxun
liplða borið saman viö lifur. Magn E vltamlns er
tvöfalt meira I hjarta en I lifur, aftur á móti er
magn glútaþæons þrefalt hærra I lifur.