Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.05.2009, Side 26

voru jarðvegssýni tekin til að búa til
jafnþykktarlínukortið. Tvö sýni voru
tekin á suðurströnd Berufjarðar. Nærri
Teigarhorni reyndist þykktin annars
vegar vera 2,5 sm niður á 25 sm dýpi
og hins vegar 1,8 sm niður á 37 sm
dýpi. Annað sýni, tekið í túnfætinum
norður af bænum Berunesi, var á 53
sm dýpi og mældist gjóskulagið 1,5 sm
á þykkt.66 Í sniðum frá Gautavík
fundust þar að auki mjög þunnar
gjóskulínur sem eru úr eldgosi í
Kverkfjöllum árið 1477 – eldfjalli
nyrst í Vatnajökli.67
Taka verður einnig hér til greina
vandamál varðandi annars vegar land-
sig og hins vegar landris, í tengslum
við rannsóknirnar í Gautavík. Hægt
hefur verið að sanna landsig á
svæðunum austur af Vatnajökli með-
fram Lóni og Höfn.68 Samkvæmt
Sigurði Þórarinssyni hefur sigið verið á
bilinu einn og tveir metrar á sumum
stöðum í Austur-Skaftafelli síðan á
landnámsöld.
Í stóra lóninu vestur af Vestra-Horni
fundust órofin gjóskulög undir nú-
verandi vatnsyfirborði en þetta ferli
landsigs útskýrir einnig af hverju lónið
hefur ekki breyst til dagsins í dag, þrátt
fyrir allt sandmagnið sem jökulfljótin
bera með sér. Dýpi lónsins hefur þess
vegna verið nokkuð stöðugt.
Ástæðan fyrir landsiginu er aukið
ísmagn sem safnast hefur fyrir í Vatna-
jökli síðan á ísöld. Sigið er til komið
vegna viðbragða jarðskorpunnar við
aukinni þyngd ísmassans.
Að öllum líkindum nær þessi þrýst-
ingur íssins til hins nærliggjandi Beru-
fjarðar. Lítið sig gæti hafa haft þau
áhrif að hluti af bygginga frá mið-
öldum hafi orðið sjónum að bráð.

__________
26
66. Sigurður Þóararins-
son, The Öraefajökull
Eruption of 1362. Acta
Naturalia Islandica II/2,
1958.
67. Sigurður Þóararins-
son (sjá neðanmálsgrein
66), mynd 18.
68. S. Thorarinsson, The
Thousand Years Struggle
against Ice and Fire
(1956) 47.