Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.05.2009, Blaðsíða 71

má búast við að aðferðin hafi borist frá
Norður-Þýskalandi.
Sé gert ráð fyrir að rekja megi öll
blýglerjuð rauðleirsbrot til sömu leir-
keragerðar, þ.e.a.s. til þrífættu pott-
anna, má með samanburði á glerungi
greina sex til sjö potta. Þeir eru frá-
brugðnir hverjum öðrum hvað varðar
þversnið barmanna (myndir 49 og 51)
en einkum hvað varðar þykkt og svo lit
glerungsins. Til viðbótar við dökk- og
ljósbrúnan glerung koma einnig fram
gulbrún, gulleit og grænbrún litaaf-
brigði. Glerungurinn hefur verið settur
beint á leirinn. Hann er að mestu al-
settur gulum, brúnum, hvítum og
svörtum flekkjum af mismunandi
þykkt.
Auk brota úr þrífættu rauðleirs-
pottunum, sem voru með glerungi að
innanverðu, fundust brot úr annars
konar ílátum,161 svo sem úr brot úr
steinleir,162 hvítleitt brot með glerungi163
og brot úr dökkgráum leir. Erfitt er að
aldursgreina þessi brot nákvæmlega
vegna þess hve fá þau eru en nærtækt
er að telja þau frá 16. öld. Álíta verður,
að vegna þess hve mikill fjöldi brota úr
þrífættu pottunum og hversu fá brot úr
öðrum ílátum voru inni í bátaskýlinu,
að tímabilið sem brotin bárust inn í
múrsteinahringbygginguna hafi verið
fremur stutt. Ef til vill má einnig rekja
einsleitnina til þess að notkun þrífættu
pottanna hafi tengst starfseminni í
múrsteinabyggingunni og aðlægum
rýmum. Við gröft á strandsvæðinu
fundust, líkt og inni í bátaskýlinu,
leifar blýglerjaðra rauðleirsmuna sem
gætu verið úr samskonar pottum vegna
þess hve líkar þær eru brotunum í
bátaskýlinu, þó svo að engir pottafætur
hafi fundist. Við aldursgreiningu
þessara brota var stuðst við sambæri-
legar aðferðir. Fundur nokkurs fjölda
steinleirsbrota með saltglerungi á
svæði nær ströndinni styður þessa
greiningu. Á þessu svæði fundust
einnig nokkur hvít brot með ljósgulum
saltglerungi,164 ættuð frá Rínarhéruð-
unum, sem hæglega má rekja ásamt
með þrífættu pottunum til 16. aldar og
fyrri hluta 17. aldar.165
Ef sama aðferð er notuð til þess að
reikna út fjölda leirkerja á strand-
svæðinu, eins og notuð var við þau
sem fundust í naustinu, kemur fram að
brotin sem voru talin vera leifar fimm
steinleirkerja,166 voru hins vegar úr allt
að 15 leirkerjum. Einnig er mögulegt
að aðeins sé um átta leirkerjaílát að
ræða. Þessi fjöldi, miðað við það sem
fannst í naustinu, varpar engu að síður
ljósi á mikla notkun leirkerja á strand-
svæðinu. Brotin sem fundust við
strandlengjuna eru hins vegar ekki
hægt að nota til frekari túlkana vegna
þess að einungis suðursvæðið var
grafið upp.
Stærstur hluti fundanna saman-
stendur af leirkerjum fundnum í prufu-
skurðum. Brot úr ílátum hafa einungis
fundist á öðrum stöðum í undan-
tekningartilvikum og er þeim lýst í
skrá. Að lokum ber að benda á rauðu
múrsteinsbrotin (mynd 50c) sem ekki
var hægt að greina frekar. Brotin úr
börmunum eru með þykkri brún og
hornréttri.167 Aldursdreifing leikera-
brotanna frá Gautavík er afar lítil, í það
minnsta eru þau flest frá 16. öld.168 Það
er til vitnis um að Gautavík var ekki
einungis verslunarstaður á 14. öld líkt
og getið er í samtíma heimildum,
heldur að staðurinn hafi verið vett-
vangur viðskipta þangað til á 16. öld.
161. Fundanúmer BF67.
162. Fundanúmer BF40,
BF69.
163. Fundanúmer BF30.
164. G. Reineking – von
Bock, Steinzeug (1976)
33.
165. Vinsamlegar þakkir
fyrir greiningu leirkera
fær dr. U. Lobbedey í
Münster.
166. Fundanúmer BF44,
BF67, UF34, UF69,
UF77b.
167. Fundanúmer BF31.
168. Sjá umfjöllun þar að
lútandi, H.-G. Stephan,
Hausrat aus einem Ab-
fallschacht der Frü-
renaissance in Höxter.
Westfalen 50, 1972, 151
ásamt mynd 110; S.
Schütte, Funde und Be-
funde des Mittelalters und
der frühen Neuzeit vom
Markt 4 in Göttingen.
Neue Ausgrabungen und
Forschungen in Nieder-
sachsen 12, 1978, myndir
229 og 231.
__________
71