RM: Ritlist og myndlist - 01.06.1947, Side 76

RM
frá; honum var bumbult af kartöfl-
unum og kálinu, gr'autnum og brauð-
inu, en svo leið það frá, og hann
sofnaði.
Þegar allt var orðið hljótt, opnaði
Antkowa varlega dyrnar að næsta her-
bergi, þar sem hörknippin voru
geymd. Undan þeim dró hún seðla-
bunka, vafinn inn í léreftstusku, og
bætti við hann peningunum, sem hún
hafði tekið af gamla manninum. Hún
sléttaði seðlana gaumgæfilega, hvað
eftir annað, fletti þeim sundur og
braut þá saman aftur, unz hún hafði
horft nægju sína; þá slökkti hún ljós-
ið og lagðist upp í rúmið við hlið
bónda síns.
Meðan þessu fór fram, hafði gamli
maðurinn dáið. Svínastían, sem var
hrörlegur fjalaskúr með hálmþaki,
veitti ekkert skjól gegn storminum og
kuldanum. Enginn heyrði gamla
manninn, örvasa og ósjálfbjarga,
kalla á hjálp með veikri rödd, sem
titraði af örvæntingu. Enginn sá hann
dragnast að lokuðum dyrunum og
rétta úr sér í árangurslausri tilraun
til að opna þær. Hann fann, hvernig
dauðinn nálgaðist, þokaðist frá fót-
um hans upp að brjóstinu, hélt hon-
um eins og í skrúfstykki og hristi
hann miskunnarlaust í voðalegum
krampastunum; kjálkarnir klemmd-
ust saman, fastar og fastar, þangað til
hann gat ekki opnað munninn til þess
að kalla á lijálp. Æðarnar hörðnuðu,
þangað til þær líktust vírstrengjum.
Hann rétti úr sér af veikum mætti, en
WLADYSLAW REYMONT
féll að lokum aftur niður á þröskuld-
inn, froðufellandi og með angistar-
svip í hrostnum augunum, yfir að
vera borinn út og látinn frjósa í hel;
andlit hans var afmyndað af skelf-
ingu, eins og frosið neyðaróp. Þar lá
hann.
Morguninn eftir fóru Antek og
kona hans á fætur fyrir dögun. Fyrsta
verk hans var að gá að því, hvernig
farið hefði fyrir gamla manninum.
Hann fór út að svínastíunni, en gal
ekki opnað dyrnar, því að líkið lá
fyrir hurðinni að innan eins og slag-
hrandur. Eftir mikil átök tókst hon-
um loksins að ýta henni það langt,
að hann gat smeygt sér inn; en hann
kom fljótt út aftur, skelfingu lostinn.
Honum fannst hann aldrei ætla að
komast yfir húsagarðinn og i'nn í
stofuna; hann var örvita af hræðslu.
Hann skildi ekki sjálfur, hvað að
honum gekk; hann skalf frá hvirfli
lil ilja, eins og hann hefði hitasótt,
og stóð út við dyrnar másandi og gat
engu orði upp komið.
Svo stóð á, að Antkowa var að
kenna Mögdu litlu faðirvorið. Hún
leit spurnaraugum á bónda sinn.
„Verði þinn vilji . . sagði hún
annars hugar.
„Verði þinn . . .“
„ . . . vilji . .
„ . . . vilji . . .“ át litla stúlkan upp
eftir henni, þar sem hún lá á hnján-
um.
„Jæja, er hann dauður?“ skaut
hún inn í, „ . . . svo á jörðu . . .“
„ . . . á jörðu . . .“
70