Breiðfirðingur - 01.04.1990, Blaðsíða 38

36
BREIÐFIRÐINGUR
Stokkhólmi 1697 er talið að brunnið hafi skinnhandrit sem
kennt var við Orm Snorrason. Þar á voru margar þýddar
riddarasögur, en texti bókarinnar er til í uppskriftum.22
Sumir hafa og talið að fyrir Orm hafi einnig verið skrifuð
Jónsbók, lögbókin, sem kennd er við Skarð og er með allra
fallegustu, ríkmannlegustu og myndarlegustu íslensku
skinnbókum. Það er þó ekki víst, enda heimildir um bóka-
gerð á 14. öld mjög litlar. Þessi bók var gefin út ljósprentuð
árið 1981 og um feril handritsins segir margt í inngangi ljós-
prentsins.23 Fyrsti Skarðsbóndinn sem með vissu er vitað að
átti Skarðsbók var Björn Magnússon sýslumaður (sjá s. 66)
Einnig er þar sett upp tilgáta um hverjir hafi verið líklegastir
eigendur handritsins frá upphafi.
Á sama stað og fyrrnefnd lögbók, þ. e. í klaustrinu á
Helgafelli, voru einnig skrifaðar postulasögur, sem voru í
kirkjunni á Skarði frá dögum Orms og fram á 19. öld. Post-
ulasögurnar lentu síðan til Englands. Það handrit var sein-
asta stóra skinnhandritið í eigu einstaklings, sem vitað er
um. Handritið, oft kallað Skarðsbók postulasagna, var
keypt til íslands 1965 og er nú í Stofnun Árna Magnússonar
á íslandi. í þessu handriti eru einnig tveir máldagar kirkj-
unnar á Skarði, annar frá dögum Orms eða 1401 en hinn
yngri. í eldri máldaganum er sagt berum orðum að Ormur
hafi gefið kirkjunni postulasögur á norrænu og þessi bók
hefur því verið skrifuð fyrir hann.
Um Orm er margt fleira sagt í bréfum og annálum, en um
konu hans er það eitt vitað að hún hét Ólöf. Orms er seinast
getið 1401 í fyrrnefndum máldaga í Skarðsbók postula-
sagna.24 Meðal sona Orms var Guttormur, sem fyrrnefndur
Flateyjarannáll segir hafi verið veginn í Snóksdal sunnudag-
inn í fardögum árið 1381. Eftir dauða Orms virðist Skarð
hafa farið erfðum til sonarsonar hans Lofts Guttormssonar.
Reyndar er hvergi sagt berum orðum, að Guttormur hafi
verið sonur Orms og Loftur hafi verið sonur Guttorms
Ormssonar, en eignarhaldið á Skarði er þar besta sönnunin
fyrir ættfærslunni.25