Breiðfirðingur - 01.04.1990, Blaðsíða 62

60
BREIÐFIRÐINGUR
þann dag hafði lát hennar spurst norður í Vatnsfjörð. Test-
amentisbréf sitt hafði hún gert 17. jan. sama ár. Þar skiptir
hún arfi sonum sínum, Jóni og Þorleifi, sem síðar kemur við
sögu. Um þetta bréf Solveigar hefur Arnór Sigurjónsson
skrifað í sinni Vestfirðinga sögu.46 Frændum Solveigar þótti
Páll sitja yfir arfi eftir Þorleif Björnsson, bróður Solveigar,
og Björn Þorleifsson yngri fékk menn til að fara að Páli 12.
október 1496 á Öndverðareyri á Snæfellsnesi. Páll varðist
frækilega, en var loks drepinn.47
Páll Jónsson var þriðji Skarðsbóndinn, sem veginn var á
rúmri öld. Enginn þessara manna féll þó heima á Skarði,
samanber álög og ummæli Geirmundar heljarskinns sem
nefnd voru hér að framan (bls. 56). Einnig er íhugunarvert að
ekki voru menn á þessum öldum að hafa fyrir því að skrifa
um slíka atburði eins og áður var gert. Margt verður því
eilíflega óljóst um þessar aldir og skyldu menn minnast þess-
ara orða Jóns lærða:
Mörg minnileg tíðindi hafa skeð á Islandi síðan [þ. e.
eftir svartadauða 1402] og hafa aldrei verið uppskrifuð,
því er nú öllu gleymt utan lítil merki, sem menn finna í
jarðaklögunarbréfum og dómum.48
Þorleifur Pálsson
Frá Þorleifi segir í 21.-28. erindi Bændaháttar. Hann var
barnungur er faðir hans var veginn. Um ástand á Skarði á
æskuárum Páls segir Jón lærði í Tíðfordrífi:
Ormur [þ. e. bróðir Páls] hafði umboð barnsins og settist
að Skarði, allt þar til sá Þorleifur tók við sínum pening-
um. Og á þeim tíma níddist niður staðurinn á Skarði, féll
niður múrhúsið og öll gamla bygging.
Seinasta setningin verður ekki skilin öðruvísi en á Skarði
hafi staðið steinhús, sem fallið hafi niður upp úr 1500. í
öllum öðrum nálægum löndum, meira að segja á Grænlandi
og í Færeyjum, voru byggðar kirkjur úr steini, en þetta er
eina heimildin um steinhús á öllu íslandi fyrir siðaskipti.
Þetta hús hefur trúlega verið múrað í binding, en engin leið