Morgunblaðið - 01.08.2002, Blaðsíða 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. ÁGÚST 2002 29
ÞAÐ er tæpast hægt að segja að
nótnaútgáfa á Íslandi sé burðug. Þó
eru þar nokkrar undantekningar, –
sérstaklega hvað varðar útgáfu á
sönglögum. Oft eru það tónskáldin
sjálf eða aðstandendur þeirra sem
standa að þessari útgáfu.
Lög Gylfa Þ. Gíslasonar eru mörg
hver þjóðinni löngu kunn, og meðal
þeirra eru perlur sem þegar hafa
öðlast virðingarsess meðal íslenskra
sönglaga. Mörg laga Gylfa hafa verið
gefin út á hljómplötum og geisladisk-
um, og er þar helst að minnast plötu
sem kom út fyrir mörgum árum þar
sem Róbert Arnfinnsson leikari
söng.
Árið 1985 gaf Almenna bókafélag-
ið út nótnahefti með lögum Gylfa í
útsetningum Jóns Þórarinssonar, en
það hefti hefur verið ófáanlegt um
nokkurt skeið. Það er því talsverður
fengur að nýrri nótnaútgáfu á lögum
hans, en það er Háskólafjölritun ehf.
sem gefur heftið út.
Í heftinu er að
finna 24 lög. Uppi-
staða þess eru lögin
tuttugu sem komu út
hjá AB, en auk þess
er þar að finna fimm
lög Gylfa sem ekki
hafa komið út áður.
Meðal þeirra eru
Búðarvísur og Til
skýsins við ljóð Jóns
Thoroddsens, en þau
samdi Gylfi á
menntaskólaárum
sínum, áður en lög
Emils Thoroddsens
við sömu ljóð urðu
þekkt. Í eftirmála við nýja heftið
kemur fram, að Gylfi hafi ekki viljað
gefa sín lög við ljóðin út fyrr en nú.
Það sama á við um lag Gylfa við ljóð
Davíðs Stefánssonar, Litla kvæðið
um litlu hjónin, sem þekkt er við lag
Páls Ísólfssonar. Lag Gylfa var á sín-
um tíma notað í sýningu í Mennta-
skólanum í Reykjavík á leikriti
Beaumarchais um Rakarann í Se-
villa, í útsetningu Karls O. Runólfs-
sonar. Þetta lag er einnig
í nýju útgáfunni í útsetn-
ingu Karls.
Sú hlédrægni Gylfa að
draga eigin lög til baka
þegar lög annarra tón-
skálda við sömu ljóð
komu til sögunnar er
óskiljanleg, því þessi
„gleymdu“ lög Gylfa hafa
alla burði til að verða
þjóðinni jafn kær og lög
hinna tónskáldanna og
önnur lög Gylfa sjálfs.
Tvö önnur lög áður óút-
gefin eru í heftinu; Minn-
ing, við ljóð Davíðs Stef-
ánssonar, og
Íslandsvísur Hannesar Hafsteins.
Útsetningar Jóns Þórarinssonar
eru prýðilegar og liggja þægilega
fyrir venjulegar söngraddir. Í fyrri
útgáfunni var lagið Ég leitaði blárra
blóma þó heldur hátt, en hér er það
einnig í lægri tóntegund; – As-dúr í
stað upphaflegs B-dúrs, sem er
fullhá lega lagsins fyrir almennan
söng.
Helsti galli sönglagaheftisins snýr
að útliti hans og uppsetningu. Áður
útgefnu lögin birtast hér eins og þau
voru í gamla heftinu, en nýju lögin
eru uppsett á annan hátt, og aug-
ljóslega með öðru nótnaforriti. Því
eru bæði textar laganna og heiti
þeirra og stærð nótnalínanna með
tvennum hætti. Það hefði verið gust-
uk að setja eldri lögin upp á nýjan
leik og samræma leturstærðir og út-
lit laganna. Eins hefði kápa heftisins
mátt vera eilítið þykkari, svo hún
yrði burðugri á nótnastandinum á pí-
anóinu.
Þetta breytir þó ekki því að það er
gleðiefni að lög Gylfa skuli nú komin
út á nýjan leik. Perlur eins og Hanna
litla, Ég leitaði blárra blóma, Fyrir
átta árum og Þjóðvísa, öll við ljóð
Tómasar Guðmundssonar (eins og
reyndar flest laganna), eiga eftir að
rifjast upp fyrir nýjum kynslóðum
söngvara eins og gamlir kunningjar,
en þau lög sem ekki hafa komið út
áður eiga eftir að vekja forvitni og
áhuga allra þeirra sem áhuga hafa á
góðum íslenskum sönglögum.
Gamlir kunningjar og nýir
TÓNLIST
Nótnahefti
24 sönglög eftir Gylfa Þ. Gíslason
Gylfi Þ. Gíslason
Bergþóra Jónsdóttir
GLERLISTAMAÐURINN Leifur Breiðfjörð erheiðursgestur á sýningu tékkneska sýning-arhópsins RUBICON, en meðlimir hans erumeðal þekktustu listamanna Tékklands sem
vinna listaverk sín í gler. Sýningin er haldin í Mánes-
salnum í Prag, sem kenndur er við samnefnd samtök
listamanna frá upphafi síðustu aldar og þykir mjög virt-
ur sýningarsalur þar í borg, og verður hún opnuð á
morgun að viðstöddum Leifi sjálfum. Ber hún heitið
Journey to the Center of the Earth.
„Ég kynntist einum meðlimi RUBICON-hópsins fyrir
nokkrum árum þegar ég var að kenna í Sydney í Ástr-
alíu. Síðan hef ég verið nokkuð í Prag, meðal annars
vann ég þar hluta úr skírnarfonti sem ég gerði fyrir Hall-
grímskirkju. Þar hef ég kynnst þessum hópi nokkuð vel,“
segir Leifur í samtali við Morgunblaðið. „Tékkar eru
auðvitað meðal fremstu glerlistamanna heims, og má
segja að RUBICON-hópurinn sé þar fremstur meðal
jafningja.“
Hópurinn hélt sýningu á Kjarvalsstöðum í fyrra er bar
sama titil og sýningin í Prag gerir nú. Leifur kynnti
RUBICON-hópinn fyrir Eiríki Þorlákssyni á sínum tíma
og í kjölfarið var hópnum boðið að halda sýningu á Kjar-
valsstöðum. Hópurinn bauð svo Leifi að vera heið-
ursgestur sýningar þeirra í Mánes-salnum í Prag nú í
sumar. „Á sýningunni sýni ég bæði fríhangandi glerverk,
glerskúlptúra og málverk af öðrum stærri verkum,“ seg-
ir Leifur. Verk Leifs verða til sýnis fremst í sýning-
arsalnum, við glugga hússins sem snúa út að götunni.
„Það má segja að verk mín verði andlit sýningarinnar út
á við þegar maður kemur að Mánes-salnum.“ Hann hef-
ur gert eitt verk sérstaklega fyrir sýninguna nú, en ann-
ars verða verk Leifs frá ýmsum tímum á sýningunni, þó
flest gerð síðastliðin tvö ár.
Fimm meðlimir RUBICON-hópsins munu einnig sýna
með Leifi á sýningunni og eru verk þeirra til sýnis fyrir
innan verk Leifs í salnum. „Sýningin hefur ákveðið þema
eða konsept, sem er Verndarar eða Landvættir. Sýning-
arstjóri á vegum hópsins ákvað það, og hefur skoðað mín
verk. Verkin á sýningunni tengjast öll þessu þema og eru
valin með það í huga,“ segir Leifur.
Leifur segist hlakka mjög til sýningarinnar. „Það er
náttúrulega ómetanlegt tækifæri að fá að sýna í þessu
musteri glerlistarinnnar sem Tékkland er. Auk þess hef-
ur verið gefin út mjög vönduð sýningarskrá á ensku og
tékknesku í stóru broti með myndum af verkum hvers og
eins, sem mun fara um allan heim. Það er mikill heiður
að fá að taka þátt í þessu verkefni,“ segir Leifur.
Sýningin í Prag stendur til 29. ágúst og eru Íslend-
ingar sem staddir eru í Prag um þessar mundir boðnir
sérstaklega velkomnir. Í tilefni sýningarinnar hefur
Leifur Breiðfjörð opnað sýningu á Netinu ásamt Sigríði
Jóhannsdóttur eiginkonu sinni, sem einnig er myndlist-
armaður. Slóðin er www.breidfjord.com.
Leifur Breiðfjörð sýnir í Mánes-salnum í Prag
Ómetanlegt að sýna í
musteri glerlistarinnar
Eitt verka Leifs Breiðfjörð á sýningunni í Mánes-
salnum, sem hann hefur gert sérstaklega fyrir hana.
HANNA Dóra Sturludóttir sópr-
ansöngkona söng nýverið hlut-
verk Desdemónu í óperunni
Otello eftir Verdi á tónlistarháíð-
inni International Musik Festival
Chiemgau í Bæjaralandi í Þýska-
landi.
Þetta er í sjötta sinn sem al-
þjóðlega tónlistarhátíðin í Chiem-
gau er haldin, en sýnt er í stórri
reiðhöll sem breytt er í óperu- og
tónleikahús á sumrin. Aðsókn að
hátíðinni er mjög mikil, en
Chiemgau liggur miðsvegar milli
München og Salzborgar í Aust-
urríki. Umfjöllun gagnrýnenda í
bæversku blöð-
unum um söng
Hönnu Dóru
var lofsamleg,
en þetta er í
fyrsta sinn sem
hún syngur
hlutverk Desde-
mónu.
Gagnrýnandi
Traunsteiner
Tagblatt skrif-
aði meðal annars: „Hanna Dóra
Sturludóttir söng aðalkvenhlut-
verk óperunnar, Desdemónu, og
stóð fullkomlega undir þeim kröf-
um sem verkið gerir til söng-
raddarinnar. Það sem var stór-
fenglegast hvað músík og leik
snerti voru Piangea Cantando og
Ave Maria í 4. þætti.“
Gagnrýni í dagblaðinu Echo
var ekki síður hástemmd: „Sviðs-
félagi Otellos var hin unga og
fagra Hanna Dóra Sturludóttir
frá Íslandi, í hlutverki Desde-
mónu. Það var ekki aðeins að
söngröddin væri fögur og til-
komumikil, heldur var leikur
Hönnu Dóru einnig áhrifamikill
og framkoma hennar mikið fyrir
augað.“
Hanna Dóra heillar Bæjara
Hanna Dóra
Sturludóttir
STEINN K. er einn þeirra höf-
unda sem senda frá sér ljóðakver
um þessar mundir og bera ljóð
margra þeirra nokkurri óvissu
vitni. Oft er betra að bíða með út-
gáfu, sérstaklega ef höfundarnir
eru ungir og eiga eftir að taka út
ljóðrænan þroska.
Ljóð Steins K. eru oft hefðbund-
in, bæði hvað varðar yrkisefni og
orðalag.
Hann yrkir m.a. um storðar
strendur, land sem breiðir út arma
sína, læki sem hjala hýrlega og
þannig mætti halda áfram. Hefð-
bundnu ljóðin í bókinni kalla yf-
irleitt á viðurkennt „skáldlegt“
orðalag og gamalkunn yrkisefni.
Aftur á móti má finna ljóð hjá
Steini K. þar sem þess er freistað,
stundum með viðunandi árangri,
að fá lesandann til að rumska og
vekja áhuga hans. Ég nefni í því
sambandi ljóð eins og Gestur, Víst,
Hvað? og Ljóð um lífið.
Gestur er athyglisvert ljóð þar
sem kemur fram alvara sem mað-
urinn með orfið hefur í för með sér
og líka gráglettni, samanber Pega-
sus og sebrahestinn.
Víst er hnitmiðað um eina hug-
mynd, Hvað? líka. Ljóð um lífið er
eins konar niðurstaða höfundarins
og stefnuyfirlýsing:
Ég leitaði lengi að því týnda sem tafði
minn huga
uns tíminn stóð kjur og þá var ekki eftir
nein smuga;
alltaf að hlusta,
alltaf að spá
án þess að hugsa,
heyra né sjá.
Svo héðan í frá
verður ljóð mitt
um lífið
að duga:
Ég orti ljóð um lífið.
Það var snúið.
Ljóðið…
það er búið.
Sumt er laglega orðað í hefð-
bundnu ljóðunum, en það er eink-
um þegar brugðið er á leik sem
Vandkvæði ýta við lesandanum.
Snúið ljóð um lífið
BÆKUR
Ljóð
eftir Stein K. Myndskreyting eftir sama.
Prenthönnun Offset ehf. Útgefandi höf-
undur – 40 síður.
VANDKVÆÐI
Jóhann Hjálmarsson
NÁMSKEIÐ í klassískum ballett
verður haldið í Borgarleikhúsinu
dagana 12.–24. ágúst. Námskeiðið
er ætlað nemendum 12 ára og eldri
sem þegar hafa einhverja reynslu
af ballettnámi.
Kennarar á námskeiðinu eru
Katrín Hall, listdansstjóri Íslenska
dansflokksins, María Gísladóttir,
Lauren Hauser og Auður Bjarna-
dóttir. Allir þessir kennarar eiga
það sammerkt að hafa verið sóló-
dansarar við marga af virtustu ball-
ettflokkum heims, en eiga það einn-
ig sammerkt að hafa allar verið
listdansstjórar eða ballettmeistarar
við Íslenska dansflokkinn. Á nám-
skeiðinu mun Olga Bragina annast
undirleik á píanó en hún hefur á
annan áratug leikið undir hjá Ís-
lenska dansflokknum og Listdans-
skóla Íslands.
Skráning og nánari upplýsingar
eru í símum 552-9212 og 562-1746.
Morgunblaðið/Ómar
Ballett-
námskeið í
Borgarleik-
húsinu
SÓLRÚN Friðriksdóttir textíllista-
kona er fulltrúi Íslands á alþjóðleg-
um textílþríæringi sem nú stendur
yfir í Beauvais í Frakklandi, The
Fifth International Festival of Ta-
pestry and Fiber art.
Á sýningunni er 81 verk eftir jafn-
marga listamenn frá 21 landi, en val-
ið var úr verkum 200 listamanna frá
28 löndum.
Verk Sólrúnar heitir Fallaskipti
og er þrívíður myndvefnaður í þrem-
ur hlutum. Verkið vann hún árið
1999 en það er minningarverk um
föður hennar, Friðrik Sólmundsson,
útgerðarmann á Stöðvarfirði, sem
lést 1998.
Sólrún útskrif-
aðist sem mynd-
listarkennari frá
Myndlista- og
handíðaskóla Ís-
lands 1979 og
stundaði síðan
textílnám við
sama skóla og
einnig í Svíþjóð
og Austurríki.
Hún hefur haldið
nokkrar einkasýningar og tekið þátt
í mörgum samsýningum hérlendis
og erlendis.
Sýningin í Beauvais stendur til 11.
september.
Sýnir á textílþríær-
ingi í Frakklandi
Sólrún
Friðriksdóttir
SÖNGLÖG