Tíminn - 24.12.1952, Page 15

Jólablað TIMANS 1952
15
minnissaga farinna daga. Einn
þáttur tungunnar eru örnefnin. í
^c.. . g.aí; skarpskyggni þeirra
er ... ...1 gáíu, lýsing landsins,
r..... . ' rháttum og jáfn-
vel . .,iii-iigrii tungunnar á vör-
vn i?. .....eúra.iua, sem komu með
er..Li.. ;.íu „rimhvít höf. Örnefni
í Ei e.: ar.v . lv_ ríj alli geía glöggar
be;..rr í þessu efni.
CrCifi Bfercrnörk eða Ereiðár-
1.-..;.... lýsir laiiái skógi skrýddu,
c.. . ,.:r :r; ;ögn aunarra lieim-
: l... :. a I "nva-
n;:;. átti jörðin Ereiða
r.- . . ! cggs. l,ö.:nin Zyo-ir,
Lj.r.:c . cg Ey;;iiaiiná~ur bera
vcti, v::n ivvar gróð'rarriki 'þraut.
i.ö.v.;.; tMúiaiiöf-uö, Riógii,
R 1; í ;; cí cariindiir lýsa lands-
lagi. AviCspcenis jökuljaðri er Jö'c-
uUalur. Eccicrcker sýnir brejar-
stæði • lancnámsmannsins. Miðaft-
anstind’ir, v.ekur upp, minningar
þess, hvernig búendur á Breiðá
miðuðu rás timans. Lakar minna
á samneínd líffæri sauða. Nöfnin
Ilroscaáalur, Nautastlgur, Gelcl-
ingadaizn lýsa búnaðarháttum. Ör-
nefnið Útigönguháls minnir á
föll, nytjað lanaiö í blíðu og stríðu
og í því starfi fylgt á eftir þar,
sem jökullinn iét undan siga. Öld
eftir öld haía þolgóðir sveinar úr
byggðinni lagt á bratta Breiða-
merkiirfjalls í morgunsári eftir
jafndægur á hausti cg kvðldroðinn
bak við Miðaftanstind varpað
ljóma á lagðprúða hjörð á leið til
byggða frá fjallinu, þar sem góð’ir
voru gróðar geí'nir sanðarefni.
'qffíxnit T.íifs. J. c itarmenn kan\io.-Ö
könnileitin í hinvii fornu landar-
elgu Kira cg greypi i huga mann
i'ram af manni ör.-.efnin, sem íylgt
IjaCa -örðinni frá árciögurn íslands
byggðar. Þao- liann að þykja lítils
in?. 1 ao kann að' þyltja fánýtt lifs-
starf kynslóðanr.a, sem st'a'Slð. hafa
að starfi eiriangraðar undir brún
Vatnajökuls og átt að stríða viö
áiöll af veldi hans. MÖrgum kann
að finnast það gagnslaust, nema
til þess eins að veita tiltölulega fá-
um mönnum fæði og klæði. -— En
þar hafa gerzt og geymzt sögur,
sem skráöar eru á handritin, er
Hir cr enn cfiir unáir rnóöergsfargi ofuriiiið af þeim jarðvegi, sem var
i:;iáirsia:a al búskap Kára Sölmundarsonar ao Breioá.
skjarra sauoi, sem hafa boðið byrg-
in:i hrlðvm cg hamförum vetrar
inniluktir i Breiðamerkurjökli.
V.
PrVocmei'fcurdkul! hefur urið
upp Irui;.;;c-v. scrn lögðu verðmæti
í henávr áfára cg Iliidigunni. Bæ-
irvir F, all cg Breiðá eru fallnir. í
eyði. Káral'.elia löngu horfin.
Eauða’ækjarlurkia, sem eignaðist
k'utdeihi í Fellslandi, burt máð
fyrir :;cx ölc.u.m. En íðlkið liefur
coirö um 'kyrrt á næstu gfösuin,
bíent i rn t:i sökr.ar og varnar þar,
sem byggðin stóð bezt af sgr'á-
talir. eru svo dýrmæt, að metnað-
ur og sómi íslenzkrar þjóðar þyk-
ir nú liggja viö, að henni lieimt-
ist þau úr höndum Dana. Þar hafa
borizt frá manni til manns forn
hljómbrigði og orðgnótt íslenzkra-r
tungu, að sumu leyti bunclin við
atVinnuháttu ,og örnefni landsins.
Cg hvaða lðð á íslenzk bjóð
þýngst til að Ieggia á skálina, þar
sem vegnir eru verðleikar þjóða og
réfctur til sjálfsíæðis?
Sagan, tungári cg samlifið viö
landið eru iViniælalaust öndveg-
issúlúr þeirrar byggingar, sem ber
heitið ÍSLENZK menning.
Er vorið leysli dalinh úr kiakans. köldu þröng
og kveðja þess til lífsins að nýju tók að óma,
en jörðin varð citt" silíiglag frá hörpu nývra hijóraa,
if.
þú heyrðir aðeins kiiðinn af þessum frjálsa söng.

Af glaðværð léttra hlátra er guliu um stræti og torg
í glaumi þeirrar síunciar, cr fram hjá örflevg þýtur
og heillar jrann með töfrum, sem hennar fyigdar nýtur,
þú hreifst ei með þeim straumnum, varst einn' í fjöldans borg.
Þá hcrgnýr trylltra þjóða ei þyrmdi na’turró
hins þjáða og vökuiúna og sæ-ng hans væui tárum,
cn myrkrið vavð sem fiafsjóv af ];armastunum sárum,
þú heyrðir f.-.-st af þcssu, en vísast itannske nóg.
Um alla fólksins vcgi fer löngum lágsiglt skraf,
sem Uvttir vcl í eyvum við fyrstu dægurkynni,
en hneppiv sál í fjötra og hjartað lokar inni,
— þéi heyrnarleysið frclsi frá þessum viðjum gaf.
•
Svo var þín cinstigsganga um gróðurvana fjðll,
þar gleymdust cngtn rök fyrir þinum tkapadómi.
Að ltálfu í dagsins veröld. að hálfu í auðn og tómi
þú hefir vegferö’ lokið og sagan þín er öll.
Nú hljóðna raddir suinars og biikna dalsins bióm,
cr brunninn loks að skari var ævi þinnar kvcikur