Vísir - 23.12.1951, Blaðsíða 8

8v->
n
JForm ráfsa ú eliimskumt fttjfðÍBtfjuirn.
Svo hljóðar vísa ein í
Heimskringlu, sem lcennd er
Þórði Sjárekssyni:
Þars böðharðir börðust
bands jódraugar landa
lystr gekk lier til hjörva
linits á Storð á Fitjum
og gimslöngvis ganga
gifrs hlémána drifu
nausta blakks ið næsta
Norðmanna gram þorði.
Þetta er ort um Þórólf
Skálmsson og um Hákon
konung góða og orustu þá,
sem Hákon átti síðasta.
. Visa þessi hefir orðið fyrir
þeim einstaka heiðri að fjög-
iU’ skáld hafa þýtt hana á
dönsku. Eg set hér þessar
þýðingar, því að þær eru
skýr vitnisburður um skiln-
ing danskra skálda, þaul-
lærðra manna, hámenntaðra,
á islenzkri vísu, forni’i di'ótt-
kvæði’i, en auk þess ágætt
dænxi um þær ólíkindaiegu
myndbi’eytingar (pseudo-
mox’phosis), sem listaverk
getur tcldð, er í’eynt er að
túlka það á máli ólikrar ald-
ar og, svo sem hér á sér stað,
á txmgumáli, sem þrátt fyrir
ágæta þjálfun er ekki annað
eix afbökuð mállýzka af
frummálrnu, blönduð ara-
grúa óskyldra orða.
Hér er fyi’st hin elzta þýð-
ing. Hana gerði* Grundtvig og
liefii’ Joh. V. Jensen haft um
hana þessi orð: „— Man har
xninu er i góðu lagi, að þvi
er ég bezt veit, enda hefur
jxað kostar mig ærna virxnu og
fyrirhöfn.
■ Utan iim slegnu myntina
Ixefi ég smíðað til þess gerð-
ar skúffur og fóðra þær siðaii
með klæðiskenndu efni. Hver
skúffa er lxlutuð sundur og
peningunum síðan raðað
efth’ löndum og tegundum.
Á þarrn hátt get ég á auga-
bragði, og án verulegrar fyi’-
iii’liafnar, fundið hvaða pening
sem vera skal. Peningana
lireinsa ég úr séi-stökimr efna-
samböndum áður en eg kem
jxeim fyi’ir i skúffunum.
. Seðlana geymi ég aftur á
rnóti i gegnsæjum sellofan-
pappír, sem ég brýt saman
og fæxi síðan inn i lausblaða-
Ihefti. Á ég þegar 4 slík bindi
með seðlum, sumum enn i
gildi, en flestum þó úr gildi.
Auk þess er ég nú að xit-
búa spjaldskrá yfir allt safn-
ið og í hana færi ég hvern
pening eða seðil um leið og
<eg eignast hann. Að þessu
yinn ég í frístundxun mínum
<og ver til þess niiklum tíma,“
Þamxig sagðist stærsta
myntsafnara Islands frá.
Á frásögn hans fáum
við nokkura innsýn
heim safnarans, aðferðir hans
við að safna, fyrirkomulagið
á safninu og þann tíma og
fyrirhöfn sem hann fómar
þessari dægradvöl sinni.
Sumilm kann að virðast
senx þetta sé fánýtt dútl,
óþarfa tímaeyðsla og um só-
un peninga að ræða.
Þeim sem þannig hugsa
skal enganveginn ráðlagt að
fara út í söfnun. Gildi henn-
ar er fyrst og fremst fólgið
í ánægjunni sem fólk hefur
af henni, en ánægja, gleði
og lífshamingja eru alltaf
nokkurs virði fyrir hvem
einstakling og ekki ávalt
liægt að meta það til fjár. En
söfnun hefur auk þess alltaf
einhverja menniiigarlega eða
menningarsögulega þýðingu
og myntsöfnim kynnir safn-
araniun lönd og lýði, sögu
þeirra, menningu og jafnveí
tungu.
Þ. J.
<Ólafur skoðar safn sitt. Hann geymir líka úrklippur úr Vísi,
þar sem sagt. er frá söfnuninni í austurfararsjóð Þorvaldar
Þórarinssonar.
svært ved at genkende
Orighialen“:
I Stadens Klippe-Tþming
Hvor det gik: Haardt
mod Haardt.
Et gjorde den Een-Hjöming
Sit Fod-Blad nogen Tort.
For Sne-Skred ekki bange
Han ænsed Fog kun lidt
Og lioldt som ikke mange
Med Norges Konge Skridt.
Fyrstu línumar fjórar eru
all-undarlegar. Man har svært
ved at fatte meningen.
Sú næsta er eftir Jacob
Aall (1856):
Hæren gik med munter Lyst t
Til skarpe Sverdegnid
Da kække Sþhest Styrer
Slogs í Stord paa Fitjar,
Slyngeren af Slagets Ild
Voved næiTnest gange
Ved Nordmanna-Heltens Side
I Skibets Maaners Storm.
Það er erfitt að kveða á
um það, hvei’skonar hraglið-
ir séu í vísu þessari, ef þeir
eru þá nokkrir og önnur ein-
kenni af bundnu máli hefir
hún engin, nema ef telja
skyldi það, að línunum er
raðað á pappírinn í formi
bundins máls og stór upp-
hafsstafur í hverri línu, eias
og þá tíðkaðist í Danmörku.
Af dróttkvæðum hætti sést
hér ekki vottur, en gerð cr til-
raun til að þýða kenningarn-
ar með kenningum. Norð-
manna gramur verður hér:
Nordmanne-Helt, Norð-
mannahetja og erfitt er að
skilja hvað átt er við með
„Skibets Maaners Storm,“
„tunglaáþlaupi skipsins“ og
mun . það hafa vafizt fyrir
skáldinu að skilja þessa
löngu kenningu (nausta
blakks hlémána gífurs drífu
gimslöngvir). Þó hefir
skáldi þessu skilizt réttilega,
að orusta var háð á Storð á
Fitjum og að það var til
þeirrar orustu, sem herinn
gekk fúst (lystur), en hinir
tveir, sem hér koma á eftir,
rnunu hafa haldið, að þá er
sæfarendur börðust (ein-
hversstaðar), hafi (einhver)
her gengið fús til orustu á
Storð á Fitjum.
Þriðja þýðingin er eftir
Gustav Storm (1899):
Der hvor kamp-hærdede
krígsmænd modigt ksémped
liæreii gik til sverde-
hugg i Stord paa Fitjar,
og hærmanden gaa nærmest
Nordmænds Kónge turde.
Um þýðingu þessa segir
Joh. V. Jensen, að hugmyndir
vísunnar liafi skroppið svo
saman, er kenningarnar voru
burt numdar, að ekki hefði
getað tekizt að teygja þær
yfir fleiri ljóðlínur en sex í
stað átta, nema með því að
banga í hana hortitti. Auk
þess að hér skortir bragliði,
stuðla og höfuðstafi, kenn-
ingar og annað það, sem vísa
þarf að hafa, til þess að geta
ötúlkan tíil híegri á myndinni hcitir Margaret O’Brien, sem
náoi milíilli hylli bíógesta sem „barnastjarna.“ Ilún er nú
vaxin úr grasi. Með henni er dóttir Joan Bennett leikkonu.
heitið vísa, skortir dálítið á i
skilning — og tvær linur á
fulla tölu.
Þá kemur loks sjálft meist-
araslykkið, hin glænýja þýð-
ing Haps Kyrre í nýrri útgáfu
af Heimskringlu, þýddri af
Joh. V. Jensen. (Hans Kyrre
hefir þýtt allar vísumar):
Hvor Kampbærdede Krigere
kraftigt tömede sammen
fulgte Hæren frejdig
paa Fitje i Stord Kongen,
og der hvor Normanna-
Drotten
dristigt gik frem i Slaget
saa inan ved hans Side
Stridsmanden nærmest
Kongen.
Hér kveður við nýjan tón
og munu Islendingar fljótt
sjá hvemig í því liggur. Hér
er sem sé verið með stuðla og
höfuðstafi, — verið að burð-
ast með þá, liggur mér við að
segja. — Þó að getuleysið til
að fara með þessa fprnu i-
þrótt sé hér átakanlegt, er
það þó enn greinilegra í öðr-
um dæmum svo sem þessu:
Den slunkne Hest skynder sig
i Skumringen mod Vejsende
Marken af Hoven mærkes
det miinker nu med Baglyset
(Vísa Sighvats: Jór rennr
aptanskæru ....).
Mig grunar, að þýðendur
þessarar nýju dönsku útgáfu
af Heimskringlu hafi ekki
notið tilsagnar íslenzkra
manna svo sem. þurf t hefði,
og líklega hafa þeir verið
grunlausir um, að þeii* þörfn-
uðust þess.
Hér er skýring á vísu Þórð-
ar Sjárekssonar:
Þar er böðharðir landa
bands jódraugar (sæfarend-
ur) börðust í Storð á Fitjum,
gekk her lystur til hjörva
hnits (omstu) og nausta-
blakks (skips) hlémána
(skj aldar) gífurs (axar)
drifu (omstu) gim- (sverð)
slöngvir þorði ganga hið
næsta Norðmanua gram
(konungi).
Málfríður Einarsdóttir.
Ríkisútvarpíð
Afgreiðsla auglýsinga er á IV. hæð í Landssímahúsinu.
Utvarpsauglýsingar berast með hraða
rafmagnsins og áhrifum hins talaða
orðs til nálega allra landsmanna.
Afgi-eiðslutími er
virka daga, nema laugardaga, Id. 9.00—11.00 og 13,30
—18,00.
Laugardaga Id. 9,00—11,00 og 16,00—18,00.
Sunnudaga og aðra helgidaga kl. 10,00—11,00 og 17,00
—18,00. — Sími 1095.
Ríkisútvarpið