Vísir - 23.12.1951, Blaðsíða 32

82
JÖLÁBLAÐ VJSIS
Sengra fram í heiðinni voru
Hafursstaðir, Vatnsendi,
Hvappur, Ás og Bægistaðir.
(Gnýsstaðir xnumi hafa verið
Jxá í eyði, en byggðust síðar.
Sunnan við 511 þessi býh,
langt inni í lieiði og langt frá
[bllum bæjum, stóð enn eitt
kotið og hét 1 .ð Fagranes,
en þar er ekkert fagurt nema
ixafnið á kotinu. Hefir sá, sem
gat kotinu þetta nafn, ef til
ivill haft það sama í liuga og
Eiríkiu’ rauði, þá er hann gaf
'Grænlandi nafnió
Sumai’ið 1854 -var Fagra-
xies laiust til ábúðai’, og þapg
að fluttust þau Halldór og
Anna með bax’n sitt, og voi’ii
foreldrár hennar hjá þeim,
að minnsta kosti fyrsta ái’ið,
Á ko.ti þessu bjuggu þau átta
ár alls, eða til 1862, og éign-
uðust þar fimjn böi’ii. Leið
stundum ekki nema rúmt ár
á milli þess, sem þau fæddust,
cn þó lifðu þau flest, sem
sjaldgæft var á þeim árum.
Þama háðu þesi ungu hjón
hina hörðustu baráttu fyMr
lífinu, og kom það mest nið-
ur á önnu, því að maður
hennar i’eyndist duglaus og
fu’ræðalítill og engin búmað-
ur. Skepnurnar voru sárfáar
• og málnytin úr þessurn fáu
kvíám var aðal lífsbjöi’gin.
Farið var venjulega í kaup-
: stað tvisvar á ári, í byi’jun
júlímánaðar og að haustinu.
Bóndanefnan fór sjálfur
liaustfei’ðina með fáeinar
• sláturkindur til Raufarhafn-
ar, því að þar var. þá eina
erzlunin í sýshmni. En sum-
arferðina fór Anna venju-
lega sjálf með einli hest í
taiuni og á honum var ullai’-
háx’ic. seui var aðal innleggið,
Hún váxð því áð ganga báðar
leiðir, svo að vart cr hugsan-
legt, að hún hafi verið miixna
eu þi’já daga hvora leið. Þá
hefir hún þurft að stanza á
Raufarhöfn minnst einn tii
tvo daga, því að afgre.iðslan
gekk jafnan afar seint og
stirðlega í þá d'aga. Kaup-
staðarferðin hefir því tekið
minnst sjö til átta daga. Ein
þessi ferð ömiu var ærið
söguleg og varð henni minu-
isstæð alla ævi. Frá þessu
skal lauslega sagt hér á eftir:
Með hvítvoSung
í kaupstaðarferð.
Þegar ullin var orðin þurr,
scm venjudega var í byrjun
júlímánaðar, var hún látin 1
poka, sem ofnir voru úr
gi’ófu ullartogi, og síðan ypru
ppkarnir bundnir í klyfjar.
Aðeins cinn hestur var á
heimiliriu, og á hann voru
klyfjarnar settar. En nú stóð
þannig á, að þau hjónin áttu
ungbarn, sem var aðeins
npkkuiTa vikna gamall. Og
hvað sem öðru leið, var eklci
hægt að skilja það éftir, því
að það var á brjósti. Því tók
Anna það ráð, að fara með
livítvoðunginn með sér. liún
val’ði gæi’uskinni utan um
liarnið og baít síðan strang-
ann við klyfberabogann á
milli klyfjaiina. Síðan lagði
hún af stað „með hestinn í
taumi og fór vitanlega
skelfing hægt, en þó bar
ekkert til tíðinda á ferð
hennar til Raufarhafnar. Þeg-
ar þangað kom, lagði hún
inn ullai’hárið óg tólc vörur
út á andvirðið. Ba.tt hún þetta
í klyfjar og setti þær á hest-
inn, og liarnið í gæruskinn-
inu oí'an í milli, eins og áð-
ur, og síðan lagði hún af stað
heimleiðis eftir venjulegar
taí'ir á Raufarhöfn. Á leiðinni
eru mai’gar ár, sumar
strangar og vatnsmiklar, og
val'ð hún vitanlega að vaða
þær allak. Fyrst er Ormarsá,
síðan Svalbarðsá og. syðst
Sandá, auk margra smærri.
Segir nú ekkert af ferð önmi
inri yfir. svókallaða Ilálsa og
suðrir i Þistilfjöiðinn. Héfir
hún vafalaust gist á tveimiir
síöðum á leiðinni, en siðan
lagði hún leið sína suður úr
byggðinni og fram á heiðar-
kotin. Á áliðnum degi l:om
’h'ún á heiðarbvlið Hafursstaði
og bvíldi sig þar
stnnd.
Qarnið týndist
í þokunni.
Var komið að báttatíma,
ér 'hún lagði af stað þaðan og
stefndi suðiir á héiðina. Veð-
ur var gott, er b.ún lagði af
stað. En laust fyrir mið-
nættið skall á þreifandi þoka,
og var hún, svo dimm, að tor-
velt var að fylgja hinum ó-
glöggu götuslpðum og fjár-
stígum, en annað var ekki
við að styðjast. Þannig' hqlt
hún áfram hvíldarlaust, qn
leit til baka öðru hverju og
gaf barninu gætur. Allri at-
hygli s.inni þurí'ti hún að
beita til þess að tapa ekki af
hinum óglöggu götuslóðum,
og var það orsök þess, að
hún gætti ekki barusins sem
skyldi. Því var það, að eitt
sinn, er hún leit til baka til
að skyggnast eftir barninu,
var það hoi’fið. Hafði band-
ið losnað og sti’anginn oltið
ofan af hestinum, án þess að
liún yrði þess vör. Þá greip
hana slík hræðsla og skelfing,
að ei verður með orðum
lýst. En bi’átt tók hún að
hugsa í’áð sitt, og þá huggaði
hún sig við það, að barnið
hlyti að liggja við götuslóð-
ann mjög skammt undan,
og svo bugsaði hún, að hún
hlyti brátt að heyra grátinn
i barninu. Ætlaði hún að
lilaupa strax af stað, en gætti
þess þá, að ekki mátti hún
skilja hestinn éi'tir, þar sem
hún var stödd, því að hún
gat hægiega týnt honum út
í þreifandi þokuna og ekki
fundið hann aftur — og ekki
bætli það úr skák. Hún sriar-
aði því klyfjunum af liest-
inum og hefti hann i góðri
graslaut, og lagði þvínæst af
stað til að leita að barninu.
Leitin
er árangurlaus, en . . . .
p Ilún gékk lengi lengi óg
reýndi að þræða götusióðana
í þokunni, en hvergi fann
hún harnið. Vár hún þá að
því komin að hníga niður af
þi’eytu og angist og vissi
ekkert, hvað'til hragðs skyldi
taka. En ekki lét hún þreyt-
una buga sig að fullu, því að
hún hljóp af öllum mætti, en
gætti þess þó jafnframt að
tapa ekki af hinum óglöggu
götuslóðum, því að hefði
hún tapað af þeim, var öll
von úti. Undarlegast þótti
henni að lieyra harnið ekki
gráta. Þetta hlaut að vei’a
bending um, að bai’nið hefði
komið með höfuðið niður á
grjót og rotast um leið og
það datt af hestinum. Varð
þessi hugsun til þess að auka
enn á hugarstrið hennar og
sálarkvalir. Loks var hún
orðin svo þreytt, að hún
Imeig niðtrr gjörsamlega ör-
jinagna. Eftir nokkra stund
x’eis hún þó á fætiu* aftur og
snéri heimleiðis, vonsvikin og
ráðþrota. En þá í’akst hún á
barnið af hreinni tilviljuri.
Hafði það oltið ofan í gjótu
úm leið og það valt ofan af
hestinum og þar var það
steinsofandi innan í gæru-
skinninu. Varð hún þá alls
hugar fegin, lofaði guð ög
hélt síðan heimleiðis. Hún
fann hrátt hestinn, lét á liann
klyfjarnar og kom heim í
kotið um. fótáferðartíma.
Að sjálfsögðu hefur önnu
ekki gefizt mikill tími til
hvíldar éftir heimkomuná,
því 'að störfin kölluðu að, og
börnin báðu um mat. Korii
hún héim með hitt og annað
, úr líaupstaðnum, sem ekki
o
e
o
um
9
9
9
9
9
9
O
9
4>
9
9
9
9
9
9090999909999999999999990*1 99909*
Vélanauðsyisjar
Verkíæri
Mákingarvörur
l'l'árm, rJsk.
Bik, líerk
Skipasaunmr
Sjönanna- og Verkamðnnafatiiaðiir
Klössar -— Gúmmísíigvéí —- Hreiulætisvöárur
Olíulampar með glóðarneti
Gasluktir — Qlíuluktir — Olíuoíriar
VERZLÍIN'" O. ELLINO!
Elzta og stærsta veiðárfæraverzlun landsins
Símnefni: ,,Ellingsen, Reykjavík“.
©
©
9
9
9
9
&
©
é
9
9
9
9
9
0
©
©
9
e»
9
9
9
O
Q
O
o
©
•
&
Q
G
*
0
9
9
o
'm
9
9
O
o
©
9
@
9
©
©
©
s':é'
©
9 ..
9
9
9
Q
U
O
t
9
©
•
9
9
9
9
9
9
O
o
9
9
9
9
9
9
9
'9
9
9
9
9
9
©
©
•
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
O
©
©
9
O
9
e
9
9
9
9
9
9
©
©
•
9
9
9
■ 9
9
9
9
O
o

•
9
9