Vísir - 23.12.1951, Blaðsíða 11

JÓLABLAJ) MSIS
11
fo^mniííliir GrésieasoBa BEtzzfjmlim:
S*ÚÉtHF UÍ WÚ&Ítftf&rÖUWM.
Fyrr á öldum bjó í Lokin- sveit að Lokinhömrum og
hömrum í Amarfirði bóndi báðust gistingar. Var þeim
sá, sem Indriði hét. Hann veitt hún hjá Indriða, og lét
var Oddsson. Ilan n bjó á
fjórða hluta jarðarinnar, en
alls var þar þribýli.
Indriði var afar dökkur
yfirlitum og nokkuð skugga-
legur á svip. Hann var samt
óvenju fríður sýnum. Hann
var mjög kvikur á fæli og
snar í öllum hreyfingum.
Hann var þrekmaður til
vinnu, lagvirkur og notin-
virltur og smiður ágætur,
einltum á tré. Hann var mjög
hann vísa þeim til sængur í °
rúmi sínu í baðstofuendan-
um, þar sem var rekkja bú-
stýrunnar. Þau hétu Jón og
Sólrún. Ekki fóru þáu leynt
með hági sína. Þau kváðust
hafa byrjað búskap haustið
áður á koti einu, lélegu og
afskekktu, við lítil efni. Hefði
fénaður þeirra drépist um
vcturinn og þau þrotið mat-
riða, hann og konu sína. Brá
Jón við, þreif til Indriða og
svipti honum fram í loftsgat-
ið, svo að hann féll niður á
gólf — og varð af hlunkur
rúikill. Sólrún rak upp vein
og réðst á bónda sinn.
Indriði spratt á fætur,
þaut upp stigann, greip Jón
og færði hann niður fali
mikið, fleygði honum síðan
ofan og stökk sjáifur á eftir.
Tók hann svo að berja á Jóni,
f*i Sólrún hafðist ekki að. 1
þessum svifúm iiar að Bárð
: bónda. Hann háfði brotið orf
mestu tröllasögur um sveit-:
ina út-af siðferðisástandinu í
Lokinhömrum, og voni það
ekki sizt þau bústýra Indriða
og Baldvin, þi’iðji búandinn
á jörðinni, sem sögurnar
voi’u hafðar eftir. Sögðu það
gemsgjai’nir menn, að annað
tveggja mundi Baldvin æi'ið
hi'æddiu' um konu sína, Guð-
bjöi'gu, eða honum léki öfund
á fyrir hennar lxönd og sína,
hve mjöp' hinar konurnar
gengju í augun á hinum
mikla Icvennavíking, Indi'iða.
Þegar prestur kom um
haustið til að húsvitja, kvaðst
hann þurfa að tala einslega
við Indriða.Indi'iði bauð hoix-
xun því ineð sér út á skemmu-
loft. Hann skenkti fyxár hann
víni í krús, cn pi’estur af-
bjoi’g, og þar c3 faHS tjtír þé*
_________________... íe,1'rfa hef5u e“S,r ven3 fPheim að cngjuoum. Hann l>akka3i’ 1,,<lri3i iíl «>"
skurðhagui’. Hann yar skap-1 0Sufierlr- en l>au eln Mn® þreif til Indriða og svipti hann heV3i l>aS ekki’ °S
harður og illskeyttur, ef hann llös;. úetðu Jxau ^ lagt land honum ofan af Jóni Indriði greip hann aðra krús og lyftx
’ bráð við hart, réðst á Bárð og henni 4iI að skála við prest.
Þá þreif prestur hinu og saup
á, en ekki þakkaði hann
Indriða eða drakk honurn til.
Prestur hóf xiú að ræða
í’eiddist. Hann var greiðamað- nndir fóL Þan létn 1 ljað
ur mikill, og fyrir þær sak- skína’ að Þan vildn «'ai'na
ir var hann vinsælli en hann 1 staðfestast cinhvers staðar
hefði orðið ella. Hann var Þarna vesta’ 0§ varð Það úr’
ekki hneigður til fiskveiða, en að Indriði réð Þan {il sin’
var veiðimaður mildll á seli 1>V1 að Þ° að l)an værn mög"
og reí'i. Hann var natinn við lu' °§ lotleS’ virtnst Þan vera
skepnur ogmjög fær í fjöll
uxn.
Þegar þessi saga hefst, var
Indi’iði nxaður Jiálffertugur.
Hann var ókvæntur. Hann
hafði bústýru, senx var nxeira
cxx miðaldra; Ekki -var talið,
að mcð þeim ‘væru neináf
ástii', en það orð lá á Ind-
í’iða, að lianii væri hvort
tyeggja i senn, kvensamur og
kveiinagull. Var sagt, aÖ haxin
sæktist cinkum eftir að eiga
vingott við giftar konur,- og
var talið, að hann væri í
þingunx við konu annars sanx-
býlismanns síns. Sá hét
Bárður, en konan Elísalxet. hmanstohk.s
Þá var liánn og ságður halda raðú-
við koiiu húskai’ls nokkurs á
þriðja búiiiu í Lokinhömrum.
Hún hét Káti’ín, en húskarl-
inn Jóhaiiúés. Ekki háfði þó
viðhald Indriða við konur
þesáái’ verið svo áberandi, að
nxundu myndarnianneskj ur.
Þau höfðu ekki vei’ið lengi
hjá Indriða, þegar þau tólui
að braggast, og konx það þá
í ljós, að þau vóru nxjög rösk
tii vinnu. og hin ásjálegustu.
Þó bar konan af bónda sín-
axm. Var Ixún bæði fríð og
fönguleg. Fór vel á með þeim
hjónunx og liúsbónda þeirra,
en bústýran var þeim köld.
,Mun hexxxxi ékki hafa verið
grunlaust lum, að sinn veg-
xxr kynni að rýrixa við komu
þeirra á heiixxilið, eixda leið
fleygði honuiii út úr dyfum.
Þar kom að honum kona
hans og leiddi bam við Ixönd
sér. Hún æpti upp yfir sig og
bað þá Indi’iða á gá að guðiiÞann kvitt, senx upp væri
ög haga sér ekki eins og
bi’otamenn, sem hvorki
skeyttu úm skömnx xxé lxeið-
ur. Bóixdi hennar i'auk á fæt-
ui', vék sér að henni, gaf
henni löði'Uixg og mælti:
„Þogi þú, hófan þín!“ Síð-
an benti Ixánn á barnið.
„Heldui’ðu egþckki ekki svip-
inn á honunx — þessunx?“
Þá hló Indx’iði og sagði:
„Mikið var, Bárðúr bóndi!“
Nú komu þau til, Jón og
Sólfúh, og i’éðust þeir báðir
á Indriðá, kokkálarnir. En
eljur hans veittu Ixónum, og
ekki á löngxij unz, syo var hættú þeir leiknunx bláir,
komið, að Sólrún réð ö'llu því jmarðir og hdltir eftir Ind-
sem him vildi fi8áv-— og í'ifnir og blóðngir
efiir konurnar.
Ekki var höldur lengra lið- Ekki úrúfú nein kærúmál
ið en fram að engjaslætti, ú.t af þessunx atbufðum, og
upp úr logaði ixxilli haiis oí
þegar orð lagðist á það í
ekld stökk Jóxx úr vistinni.
Lokihhönn’um, að eitíhvað; Ekki slitu þeir Bárður heldur
daður væri hafið milli þeirra
Indriða og Sólrúnar. Sætti
Indriði færi unx að hafa liana
bænda þeiiT'a, enda var talið, \i vefki nxeð sér — eða lét
að þeir hefðu nokkurn ótta
af líK’riðá.
Indriði átti skemmu eina
stóra og vel viðaðá, og var í
henni loft. Niðri g’éýnxdi
hann efnivið og vánn þar alla
liina gx’ófai’i smíðavinnu, en
uppi á Ioftinu sát hánn við út-
Skurð og fágun smíðisgripa.
Þar geynxdi hánn tófuskinn,
hána vera Ixeimá að búverk-,
um, en bústýru sína fára á
engjarnai’, og sjálfur var
hann svo við smiðar. Ekki
hýi’ixaði Ixústýran í viðmóti
vio Sórúnu, þá er svona var
Icomið, og átti luin margar
ferðir til sambýliskvennanna
út af henni og húsbónda sín-
unx. Ekki virtist Jón tor-
selskinn og eltar gærur, og h’Vggja konu sína, og mun þó
þar svaf Ixann ofíast. Breiddi bústýraix haýa gefið honum
Ixann loðfeld á gólfið í öðr- það óspart í! skyn, hvað í
unx enda loftsins, og þar lá éfni væri.
samvistunx við konur sínar,
og þó gengu þær eftir þetta
skör lengi-a en áðúr í ,ósta-
fari sínu við Indriða: Mátti
nú héita, að þær hefðu ekki
lengur neina launung á fcrð-
unx sínum í skenxnxuloftið.
Gerðust þær hinar nxestu viix-
konui’, og eimxig var vel nxeð
jxeinx og Katrínu, konu Jó-
hannesar, og setti Indriði
hiina engan vegimx hjá.
Nú tóku að berast liinar
koixxin unx hátterni Indriða í
kvennanxálunx. Varð hann
brátt æstur og gætti hann sín
ekki og drakk nokkrum sinn-
um, þá er Indriði hellti i
krúsina. Þagði Indriði eins
og steinn, unz prcstur var tek-
inn . að gerast j ölvaður. Þá
mælti liaiim;., j
„Mikið segið þéi’, prcstur,
og hai't dæmið þér. En hverj-
ar ei’u saixnanix’ þæi’, senx eru
forsendur að slíkunx dómi.?“
!
Prestur svaraði:
„Hver skyldi betur þekkja
háttex’ni þitt, cn Þórlaug, bú-
stýra þín, scm er greind kona,
vönduð og mcrk ?“
„Lííi er mark að hjali kérl-
inga unx slíká hluti,“ sagði
Indi’iði. „Kjamsa þær jafix-
an og jamla um það, áð’aðr-
ar konu.r sitji að þeinx krás-
um, senx þær fá ekld lengur j
veitt sér sjálfar.‘“
„Mark mundi þó vera að
Drðunx slíks nxámxs senx Bald-
viixs bónda,“ mælti prestur,!
,og er þér lxezt að ganga iil
’ullrar játningai’, eður ég
:eí fóla þinn liiklaust út af
sakraixxenti.“
Nú gloíti Indriði og sagði:
„Saít er það, héimskað hef
eg ixxig á því að vcita Bald-
vin nokki'a úi'laúsn, cn ekld
er það afhættis.“
hann og hlúði að sér xxxeð
skiununum. Talíð var, að
þarná ætíi lxann vingott við
konu þeii'ra Bárðár og Jó-
hannesár. Fyrir kom, að
háíín hýsti í lofíinu fei'ða-
konui', senx bar síðla að garði,
og þóíti ekki ugglaust unx að
suniar væi'u seiiiiia á ferð en
ellá fýrir þær sáidr, að þffer
hygðii á gistingu í loftinu hjá
Indriða.
■
Eitt sinn í vorharðindunx
Svo var það dag nokkurxx
seint á engjaslætti, að Sólrún
kvartaði um lasleika, og
kvað Indriði sjálfsagt, að hún
væri' lxeima, exx bús lýran
fæi’i á engjar. Sjálfur kvaðst
hanxx verða að vei'a að sixxíð-
um, þar eð bann þyrfti að
ljúka við hlut, seixi Iiann
hefði verið bcðinn um og
yrði sóttur daginn eftir. Upp
xxr lxádeginu koxxx Jón heixxx.
og fann hann þau þá bæði á
koiiiu ung lijóix úr fjarlægri skeixnxxuloftinu á beði Ind-
.... Nú kornu þau til, Jón og Sólrún, og’ réðust þeir báðir
á Indriða, kokkálarnir. En eljur hans veittu honum . . . .
„Hvað meinar þú, skálkur-
inn?“ sagði prestur.
Indi'iði tók kútinn, s takk;
í haixn tappanmxi og mælti
síðan:
„Þér lxafið alla yðar Ixenti-
senxi, prestur nxinn, í kii’kju
og utan, en vai’lega skylduð
þér þó vappa kringuixx Ind-
í’iðá i Lokinhömrum, ef þér
viljið ekki steyta fót yðar við
steini.“ Að svo nxæltu gekk
Indi’iði úr loftinu, fór að
hefilbekk sínunx og tók að
hefla í'ekaviðarflettinga.
Hann raulaði fyrir munni sér
visu þessa:
„Ein var frúvan föixgulig,
fai’finn eins og í'jónxi,
æsir, hréssir, ertir nxig
augna heitur ljóixii.“
Nií spratt prestur á fætur,
fór í skyndingu ofan og út
og gékk .til híbýla Baldvins
og Guðbjargar. Sagðist
Baldvin svo fi'á, að hann
hcfði ekki betur séð en að
prestur lxefði eiigu síður vei'-
ið hi’æddur en reiðúr. Baðst
hann þess, að Baldvin fylgdi
sér inn yfir Bjargafjöi'ur.
Baldvin gerði það, og sagði
prestur ckki við liann auka-
tekið orð á leiðiilni. En þá er
þeir skildu inni við Stapa-
dalssjóinn, mælti prestur:
„Gættu Guðbjargar, konu
þinnai’, stranglegá fyrir
fanti þcssum, því að hann er
haldinn af djöflinum.“
Indriði fór sínu fi’axxx, Qg
íxú var auðsætt, að hann vai’
mjög tekinn að hyggja að
Guðbjöi-gu húsfi’eyju. Hún
Var fai’in að reskjast, cn hafði
verið frið sýnunx og var enn
nijög nxyndái'leg álitUm. Ekki
léýndi það sér, að bóiídi lienn-
ar ótiáðis't mjög um hana
'fýi’ir Indi’iða, en húsfi’eyja
IxlÓ að lii’æðslu háns í fyrstu
og var ílvérgi smeyk.
„Mér þætti ganian að sjá
þann karlnxamx, sein mér
stæði hætta af,“ sagði hún.
En þegar franx í sótti,
lu’ey ttist þeíía nokkuð. Var
þá sexxx í henni væri talsvérð-
ur uggur út af þeirri athygli,
senx índriði veitti hcnni, og
loks konx þar, að hún var
fekin að liggja vakandi um
næ'tiu’. Þá kom það og fyrir,
að þegar bóndi hennar hxxgð-
ist fara á sjó, bað hún lianu
að fara hvergi og vera hjá sér.
„Það er einns og þið séuð
búin að koma. inn hjá nxér
einhverjum ótta, þú og stúlk-
uniai’,“ sagði hún. „Eg veit,
að þetta er vitleysa — því
hvað ætti mannskepnan að
geta gert mér hér í lokuðu
herbergi og fólkið framnxi í
baðstofunni?“
Snemnxa á jólaföstu kom
ýsuhlaup í fjörðinn, og veð-
ur var stillt og einnxuna
blitt. Baldvin bóndi var þá
önnunx kafinn við sjósóku
allan sólarhi’ingjnn, nenxa
senx svaraði hálfri annarri
eykt fyrir og eftir miðnætti
Svo var það þá eina nótt-
ina, að veður versnaði nxjög
upp úr óttu, og sneru sjó-
nxenn aftur, án þess að lxafa