Vísir - 23.12.1951, Blaðsíða 12

12
JÓLABLAÐ VlSIS
KJARTAN J. GÍSLASDN:
Stormur eg heiti. Stórkostlegt nafn eg ber.
Sterkur eg er. Hver þorir við mig að glíma?
Það er ei alltaf létt, sem leikfang mitt er.
Lognið er viðurstyggð mín í rúmi og tíma.
Þegar eg hamast, sandmekki viða sér,
sól eða tungl og stjörnur fá sín ei notið.
Minn reginstyrkur á stundum að sýna þér,
að sterkt má það vera, sem eg get ekki brotið.
Tröll eða þursar þora ekki á stjá,
þegar eg herja. Þeim ógnar, hvað ég er sterkur.
Vindurinn getur leikið með lauf og strá,
en leikföng mín eru höf og eyðimerlcur.
Þegar eg rjála við tignarleg tindafjöll,
þau titra af ótta við snertingu fingra minna.
Af völdum minum vaknar oft lognsvæf mjöll
og verður svo brjáluð, að enginn kemst ferða sinna.
Þið teljið margt öruggt og fast, sem þó fér á kreik.
Er feyki ég húsum, þá gerast kraftar míns undur.
Svo nota eg stundum bíla í boltaleik.
Eg bolmikla furu kubba sem eldspýtu sundur.
Margt glæsilegt stórskip ofan í úthaf fer,
og öldurnar hvolfa bátum á tjörnum og sundmn.
Geðæstir menn hafa ko'tt af að kynnast mér,
þá geta þeii séð, hvernig framkoma þeirra er stundum.
Já, vesalingsmaður, þú skalt ekki hreykja þér hátt,
þótt hold þitt þú skreytir með djásnum ög alls
lconar glingri.
Þótt stælir þú vöðva, þá vantar þig allan mátt,
og við þig eg glími aðems með litla fingri.
Með hugviti þínu, hvergi þú á mig snýrð,
og hugrekkis þíns sú skoplega uppgjöf bíður,
að undan mér ekki lengur á fótum þú flýrð,
en fellur til jarðar og áþekkur maðki þar skríður.
: , ■ 't j
Eg skyldi gera að miklu þjóðskáldi þig,
ef þú gætir látið mig yrkja fyrh* þig kvæði,
Skelfdir og reiðir segja margir um mig,
að mér sé áskapað stjómlaust og vitlaust æði. •
Mér sárnar að verða að játa með geð mitt gljúpt:
Eg geisa um stund, en kemst ei til hárrar elli.
Og óvini rnínum, logninu, lýt eg djúpt.
Það leggur mig þó alltaf síðast að velli.
Kjartan J. Gíslason ;
frá Mosfelli.
lagt lóðir sínar. Baldvin bóndi
gekk upp í hjónahúsið, en sá
þar ekki konu sína. Hann
svipaðist um á framloftinu
og i frambænum, en gekk síð-
an rakleitt að skemmu Ind-
riða. Dyrnar voru læstar, en
Baldvin hljóp á hurðina, og
hrökk hún upp. Þegar inn
kom, fálmaði hann fyrir sér
og fann skaröxi á hefilbekkn-
um. Baldvin greip öxina og
hugðist ganga í loftið, en þá
kallaði Indriði:
„Þú skalt ekki reyna að
komst upp, Baldvin. Guð-
björgu fær þú aftur .... Guð-
hjörg, far þú niður og fagn-
aðu bónda þínum.“
Baldvin lagði frá sér öx-
ina og beið i myrkrinu. Hann
heyrði farið niður stigann og
l'ram gólfið, og var gengið
mjög hljóðlega. Allt 1 einu var
Baldvin gripinn fantatökum
og síðan vafið reipi utan uni
hann og handleggirnir reyrð-
ir að síðunum. Svo var hon-
um fleygt flötum. Að loknum
þessum atliöfnum fór Ind-
riði aftur upp á loftið og
mælti ofan af skörinni:
. „Þú bíður rólegur, Baldvin
minn. Eg átti eftir að kveðja
hana Guðbjörgu og þakka
licnni fyrir mig.“
Baldvin lá þarna hreyfing-
arlaus og beið þess, sem verða
vildi. Með birtingu kom Guð-
hjörg ofan, gekk til hans og
leysti af honum böndin. Svo
íell hún mn háls honum og
sagði grátandi:
„Það verður ekki flúið, sem ’
fram á að koma.“
Baldvin leiddi konu sína
inn, háttaði hana ofan í rúm!
og reyndi að hugga hana.
Síðar sagði honúm svo frá,
að það, sem hefði komið því
til leiðar, að hann hefði strax
tekið mjúkum höndum á
konu sinni — og einnig
bjargað honum frá að verða
þama banamaður Indriða,
hefði verið orð prestsins.
„Gættu Guðbjargar, konu
þinnar, stranglega fyrir fanti
þessum, því að hann er hald-
inn af djöflinum.“
Guðbjörg reis ekki úr
rekkju þennan dag og ekld
þá næstu. Grét hún mikið og
kvaðst vera brotamanneskja,
sem hvorlci guð né menn
mundu fyrirgefa. Baldvin,
bóndi hennar, sat löngum yf-
ir henni. Hann kvað hana eng-
ar áhyggjur þurfa að hafa af
honum. Hann hefði þegar
fyrirgefið henni það ósjálf-
ræði, sem liefði gripið hana,
og ekld mundi heimilisfólkið
í'ordæma hána, því að auðsætt
mætti það öllum á heimilinu,
að konum væri engan veginn
sjálfrátt um eftirlæti við
Indriða. Guð mundi og sjá
iðran hennar og líta til henn-
ar í náð sinni. En Guðbjörg
grét og grét, og loks sagði
hún bónda sínum, að þaðýsem
hún hefði af sér brotið, vissi
hún sér mundu verða fyrir-
gefið. Það hörmulegasta
væri, að liún væri haldin af
sífelldri löngun til ásta við
Indriða, svo mikla viður-
styggð hún hefði á falli sínu
og hinni brennandi og synd-
samlegu ástríðu — og væri
þetta sönnun þess, að sá
vondi hefði náð valdi á henni
og forhert hana, svo að hún
ætti sér enga von miskunnar
og náðar.
Baldvin varð fyrst sem
agndofa yfir þessum ósköp-
um, en siðan hressti hann sig
upp og sagði við sjálfan sig,
að svo búið mætti ekki
standa. Hann fór og hitti
Bárð hónda, og kom þeim
saman um að kveðja til við-
ræðu við sig húskarlana,
bændur þeirra Sólrúnar og
Katrínar. Kokkálarnir fjórir
hittust síðan um kvöldið með
hinni mestu leynd, og kom
þeim saman um, að Indriði
mundi liafa beitt konur
þeiiæa töfrabrögðum. Ákváðu
þeir að spyrja þær sem ýtar-
legast um öll skipti þeirra við
Indriða og freista þannig að
komast á snoðir um, hverjar
væru þær galdrabrellur, sem
hann beitti.
Tveim kvöldum síðar hitt-
ust þeir á ný, og var nú vandi
þeirra sízt minni en áður.
Ræddu þeir þvi í hinum
fyllsta trúnaði. Engar kvenn-
anna töldu sig hafa að segja
af neinum brögðum af hendi
Indriða. Sögðu þær enga
niundu orsök samfara sinna
við hami aðra en þá, að þeg-
ar hann beindi augum sínum
til konu af sérstakri athygli,
vekti há'riri hjá henni þrá
og hrifni, sem hún fengi ekki
staðizt, og þá er kona hefði
eitt sinn notið ásta hans,
yrði þráin eftir honum að
bruna í hlóði hennar. Um
þetta voru þær allar sannnála,
þó að þær höguðu á ýmsan
veg orðiun sínum. En þegar
að því kom, hvort æskilegt
væri að losna við þenna
milda freistara, hrugðust
þær misjafnlega við. Baldvin
kvað konu sinni það brenn-
andi áhugamál. Hún hefði
hresst sig upp, farið framan
á og tekið að Idæðast, og
hefði hún talað til hans svo-
felldum orðum:
„Þér var eg ung gefin —
eins og Bergþóra Njáli, og þér
hef eg verið trú fram að
þessu og viljað þér allt gera
til gagns og sóma. Og það
segi ég þér nú, að undir því
er komin öll mín velferð,
tímanlega og um alla eilífð,
að þú fáir vikið þessmn Sat-
an frá mér.“
Ehsahet sagði við Bárð:
„Ekki hélt ég, að þú,
Bárður hóndi minn, þyrftir
allt í einu að verða uppnæm-
ur út af okkur Indriða. Hélt
eg, sannast að segja, að þú
hefðir vitað um ástir okkar
árum saman — og látið að
mestu kyrrt liggja. En vel
má eg segja þér það, að óþarfi
þótti mér af honum að leggja
hjá sér Guðbjörgu gömlu, svo
heilög, sem hún hefir ávallt
þótzt og harðdæm um okkur
hinar, og eins er það, að nóg
þyldr mér um kærleika hans
við Sólrúnu, þá flöklcukind,
— og má hann gjarna fara,
— úr því, sem komið er.“
„Það er þér hkt, hengil-
mænan“, mælti Katrín við Jó-
hannes, og hermdi hann orð
hennar nákvæmlega og sagði,
að Katrín sín hefði alltaf lit-
ið á hann sem lítinn karl,
„já, hkt er það þér, að láta
þið viðgangast ár eftir ár, að
eg lægi hjá Indriða til skipt-
is við Elísabetu og nú aðrar
fleiri eljur hans, — og svo
gera Baldvin það til eftirlætis
að gerast verkfæri lians við
að hrekja Indriða héðan og
helzt bera hann söluim fyrír
galdra, svo að hann verði
brenndur. Vitaskuld er þetta
runnið undan rifjum Guð-
bjargar, þeirrar mektardömu,
sem einungis fékk að hvíla
stutta stund hjá Indriða og
hann vill nú ekki við líta, svo
að hún hefir lagzt í reldtju
af heift og löngun og horfir
á eftir okkur hinum hungruð-
um augum.“
„Þetta lét hún mér duga,“
fnælti Jóhannes.
„Sólrún mín þagði lengi,“
sagði Jón, „en svo mælti
hún af mikilli alvöru, og var
klökkvi í rómnum:
„Þegar eg hafði kynnzt
Indriða, þá vissi ég, að lífið
getur verið fátækri konu ann-
að en strit, stríð og von-
brigði. Og það segi eg þér,
Jón mirin, að ekki skalt þú
gerast til að svipta mig þeirri,
gleði, sem liann veitir mér,
því að svo bezt, að eg fái að
njota liennar, get eg héðan af
verið þér sæmileg kona.“
Þegar allir höfðu skýrt frá
vitnisburðum og undirtekt-
um kvenna sinna, varð vand-
ræðaleg þögn á þingi fjór-
menninganna. Loks mælti
Baldvin, og var þungi inikill
í máli hans:
„Auðsætt er það, að vant
mun okkur vitnisburða til
upptelctar galdramáls á liend-
ur Indriða, og hvorki mun
heiðri okkar, lcokkálanna, né
lífi lcvenna okkar vel borgið
í máli, sem höfðað væri út af
því, að Indriði hafi fíflað
þær — eingöngu fyrir þann
manndómsmun, sem sé á
okkur og honum. En það
mun ykkur nú ljósara en
nokkru sinni fyrr, eftir þessi
viðtöl og þá vitnisburði, sem
þar hafa komið fram, að
hvorki er viðunandi né
mannsæmandi, að við svo
búið standi. Er það nú
mitt ráð, og skuluð þið
heybrækur heita, ef þið þýð-
ist það ekki og fylgið mér
eftir sem fastast, að við tök-
um Indriða, þá er við fáum
færi á honum, keyrum Iiann
niður í poka og dröslum nið-
ur að Hundafossi. Gerum við
honum þar tvo kosti: Annan
þann, að við fleygjum honum
í fossinn, sem hundshræi,
hinn, að hann verði þegar á
brott héðan úr dalnum og
handsali mér og Bárði bónda
umráð bús síns til vors, en þá
selji hreppsstjóri pening hans
allari og búsgögn og standi
honum skil á, svo sem rétt lög
eru til."
Bárður galt þegar jákvæði
sitt við þessu:
„Því að ég veit,“ mælti
hann, „að Indriði mun velja
þann lcostinn að lifa, enda
konur víðar en hér í Lokin-
liömrum."
„Vera skalt þú viðbúinn
hinu,“ sagði Baldvin. „Hann
verður að minnsta kosti að
skilja ]iað, skálkurinn, að full
alvara fylgi orðum okkar."
„Ekki skérst eg úr leik“,
sagði Jóhannes. „Það er ekki
svo oft, sem mér hefir gefizt
kostur þess um ævina að sýna
og sanna, að manntak sé i
mér.“
„En hvað um þig, Jón?“
splrði Baldvin.
„Ekki veit eg,“ svai’aði Jón
seinlega, „hvort ég er þeim
mun duglausari en þið, sem
mig fýsir minna að ganga til
þessa verks. Er mér næst
skapi að gera að vilja Sólrún-
ar minnar, hvert vitni, sem
slikt kann að bera mér.“
Hann þagnaði, en mælti síð-
an og stundi: „En það uggir
mig, að hér séum við á valdi
örlaga, og skal eg vist fylgja
ykkur."
„Vel gerir þú,“ sagði Bald-
vin, og síðan tók hann að
ræða við þá framkvæmd
þeirrar ákvörðunar, sem nú
hafði verið tekin.
Varð það að ráði að ganga
til verks strax á næsta degi.
„Það er bezt, að við séum
búnir að hreinsa af okkur
varginn, áður en blessuð
jólin koma,“ mælti Baldvin.
Var ákveðið, að Jón skyldi
í ljósaskiptum kalla á Indriða
og biðja hann að ganga með
sér niður í lambhús, sem var
niðri á Neðratúni, og liyggja
að einu lambinu. Skyldi Jón
segja, að i því væri einhv.er
skömm. Bundu þeir félagar
það fastmælum, að enginn
þeirra skyldi gefa í skyn,
horki með orðum né atferli,
Frh. á bls. 27.