Morgunblaðið - 07.02.1968, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. FEBRÚAR 1968
Er þörf breytinga á lög-
um um verzlunaratvinnu?
Ég hnaut um grein með fyrir-
sögninni: „Ný einokunarstefna í
verzlunarlöggjöf" eftir Svein
Guðmundsson, verkfræðing, sem
birtist í Morgunblaðinu 24. þ.m.
Tilefni greinar þessarar er frum
varp um verzlunaratvinnu, sem
nú liggur fyrir Alþingi, og
verkfræðingnum virðist boða
nýja einokunarstefnu í verzl-
unarmálum, þar sem hann telur,
að það muni útiloka fjölda tækni
menntaðra manna frá því að geta
aflað sér verzlunarleyfis, en þá
telur hann meiri hæfileikum
búna til að veita þjónustu í verzl
umwn vegna fagþekkingar sinn-
ar sinnar en ýmsa aðra.
Eins og alþjóð er kunnugt
virðast verkfræðingar vera
manna stéttvísastir, enda hafa
þeir sýnt það og sannað á fjöl-
margan hátt í verki með því að
standa vel saman um hagsmuni
sinnar stéttar, t.d. um kaup og
kjaramál stéttarbræðra sinna og
taxta fyrir unnin verkfræðistörf.
Ennfremur eru þeir þekktir að
því að sinna vel réttindamálum
verkfræðinga með tilliti til starfs
heitis og hafa þess vegna viljað
ákveða sjálfir í sínum hópi,
hvaða sérfræðingar, sem hlotið
hafa verkfræðimenntun við er-
lenda tækniháskóla, mættu kalla
sig verkfræðinga og starfa sem
slíkir, enda fá þeir einir inn-
göngu í félag þeirra, sem það
heiti mega bera að dómi stéttar-
bræðra þeirra. Það er og viður-
kennt, að í hópi íslenzkra verk-
fræðinga er fjöldi hæfra sér-
fræðinga, hver á sínu sviði, en
það er svo annað mál, hvort
þeir eru hæfari en ýmsir sér-
fræðingar á sviði verzlunar xil
að veita neytendum betri þjón-
ustu, því eins og verkfræðingn-
um ætti að vera ljóst, er full
astæða til, að hér á landi á-
stundi menn svipaða verkaskipt-
ingu í verzlun og viðskiptum
og alþekkt er í Vestur—Evrópu,
Bretlandi og víðar, að tækni-
menntaðir menn og verzlunar-
lærðir skipti með sér verkum
í framleiðslu eða innflutningi,
sölu, dreifingu og þjónustu, sem
slíkri starfsemi fylgir.
Verkfræðingurinn tekur það
og fram í grein sinni, að „efni
fyrstu greinar þess (frumvarps-
ins) gefur til kynna, að tilgang-
urinn sé trygging góðrar þjón-
ustu í verzlun. Ennfremur er tal-
ið, að kleift skuli að stunda verzl
un sem atvinnugrein". Mér er
ekki grunlaust um, að verkfræð-
ingurinn hafi reynt að hefja og
stunda verzlun sem aðalstarf, en
einhverra hluta vegna horfið frá
því og tekið að stunda verk-
fræðistörf á ný sem aðalstarf.
Hins vegar kann að vera, að
hann stundi enn verzlun í hjá-
verkum, en það er því miður
ekki einsdæmi hér á landi, jafn-
vel um einstaklinga, sem starfa í
opinberri þjónustu, enda þótt það
muni ekki vera tilfellið með
Svein okkar Guðmundsson.
Ég er ekki viss um, að telja
megi kaupsýslumenn í þessu
landi eins stéttvísa og ætla
mætti og af þeim sökum hafa
félagsmál þeirra, sem verzlun og
viðskipti stunda sem aðal-
atvinnu, þróazt með öðrum hætti
en annarra stétta, enda hefur
samstaða kaupsýslumanna með
tilliti til réttindamála þeirra
ekki alltaf verið sem skyldi, og
því tími til kominn, að þeir
standi betur saman í þeim efnum
sem öðrum og hugi betur að
eigin hagsmunamálum en oft áð-
ur. Eldri lögum um verzlunar-
atvinnu er í mörgu áfátt, enda
eru þau frá árinu 1925, en á
seinustu fjórum áratugum hefur
átt sér stað geysileg breyting í
atvinnumálum og þar með í
verzlunarmálum, svo að segja
má, að um stórkostlega byltingu
hafi verið að ræða á fjölmörgum
^viðum. Það er því ekki óeðlilegt,
fcð endurskoða þurfi gildandi
lög um verzlunaratvinnu eins og
fleiri eldri lög, sem varða verzl-
un og viðskipti sérstaklega.
Aukin þekking og mennt-
un verzlunarfólks hefur lengi
verið eitt af helztu stefnumálum
flestra verzlunarmanna og því
hafa samtök kaupsýslu í land-
inu lengi eða í yfir hálfa öld
staðið að rekstri verzlunarskóla
og aukinni æðri menntun verzl-
unar— og kaupsýslumanna, og
mikill fjöldi vel hæfs og mennt-
aðs verzlunarfólks starfar í dag
að þessum þjónustustörfum. Hitt
kann að vera rétt, að enn skorti
nokkuð á, að „vöruþekking kaup
manna og starfsliðs þeirrau sé
enn komin í það horf, sem æski-
legt væri. En er ekki líklegt,
að hið sama mætti segja um
ýmsa fagþekkingu á öðrum
sviðum, bæði á æðri og lægri
stigum verkmenningar, og mætti
sjálfsagt draga fram ýmis dæmi
þar um, sem stundum er frá sagt
í dagblöðum og víðar. Okkur
getur öllum orðið á, og á meðan
við lifum getum við stöðugt bætt
víð þekkingu okar og reynslu,
hvert á sínu sviði.
Hinu er ekki að leyna, að
vegna ófullkominnar löggjafar
um verzlunaratvinnu í landinu
hefur 9afnazt í raðir kaupsýslu-
manna, bæði heildsölu og smá-
sölu, alls konar fólk, sem sann-
anlega hefur ekki þá menntun
né starfsreynslu til að bera, sem
góðum atvinnumönnum er ljóst,
að vissulega er þörf á í verzlun,
og meðal annars þess vegna hef-
ur mönnum orðið ljós þörf á
að endurskoða gildandi lög um
verzlunaratvinnu, bókhald o.fl.,
sem betur hæfi þörfum og hags-
munum verzlunarþjónustu í land
inu en eldri lög þar að lútandi
hafa reynzt gera.
Það er svo annað mál, hvort
bókvitið eitt og þekking á sviði
verzlunar og viðskipta, og jafn-
vel mikilvæg reynzla í mörgum
greinum, nægir til þess, að mögu
legt reynizt fyrir sæmilega
greinda menn og hæfa að leggja
það fyrir sig að stunda við-
skipti sem aðalatvinnu á fslandi
í dag, eins og þróunin hefur
verið á síðustu árum. Sú var
tíðin, að gamlir og lífsreyndir
bændur héldu því fram og stóðu
á því fastar en fótunum, að bók-
vitið eitt yrði ekki látið 1 ask*
ana. Ekki er mér grunlaust, að
1 þessum orðum felist meiri lífsv
vizka en ætla mætti, enn þann
dag í dag. Því svo mikils virði,
sem bókleg þekking og æðri
menntun kann að vera fyrir ein-
staklinga og þjóðir, þá virðist
manni stundum að góð eða slæm
reynsla og lífsvizka ásamt þeirri
hörku í viðskiptum manna á
meðal, sem einkennir nútímann,
sé ekki síður líkleg til að fleyta
mönnum áfram í lífsbaráttunni
með nokkrum árangri, því það er
staðreynd, sem ekki verður hrak
in með rökum, að tiltölulega fáir
háskólamenntaðir menn á sviði
verzlunar og viðskipta hafa getað
komið sér áfram, eins og það er
kallað, í okkar viðskiptalífi. Ég
skal ekki dæma um það, hvort
því veldur hæf i 1 e ik ask ortur,
reynsluskortur, skortur á 14fs
vizku eða hörku. Einna helzt
hallast ég að þeirri skoðun, að
hið akademiska uppeldi háskóla-
borgarans kunni að valda því,
að hann geti í fæstum tilfellum
fellt sig við leikreglur þær, sem
nú virðast hafa verið teknar upp
í viðskiptalífi á íslandi. Þar
ræður brjóstvitið og harkan ríkj-
um.
Framhald á bls. 18
Jónas S. Þorsteinsson (23).
Ferðin upp fjallið, bæklingur eftir
Gretar Fells (28).
SLYSFARIR OG SKAÐAR
Tjón af bílaárekstrum í Reykja-
víik á einum degi áætlað 350 þús.
kr. (5).
Sex menn slösuðust alvarlega í um-
ferðarslysum (5).
Lítil flugvél nauðlendir í Vatns-
mýrinni (6).
„Jökulfelli" hlekkist á í Hornafirði
(7).
Þrír piltar bíða bana í bílslysi við
Gilsá í Skriðdal (7, 8. 12).
Blikur tekur niðri í innsiglingu á
Kópaskeri (7,8).
Félagsheimilið í Bíldudal eyði-
leggst í eldi (12).
Miklar vegaskemimdir vegna flóða
(1(2).
Miklar skemmdir á vegakerfinu í
stórflóðum (13).
Bíll fellur 70 m í Sámstaðamúla
(1Ö).
Rúmlega tvítugur piltur, Brynjólf-
ur Gautason, ferst í bílslysi á Ketfla-
víkurvegi (13, 14).
Islenzk 'kona, Þórunn Halldórsdóttir
Lopez, 39 ára ferst í bílslysi í Banda-
ríkjunum (17).
Vélbáturinn Björk missir nót að
verðmæti á þriðju millj. kr. (17).
t>ýzkur togari stórskemmir nætur
íslenzkra síldveiðiskipa (21).
73 íslendingar fórust á árinu 1967
(31).
AFMÆLI
Sjálfstæðiskvennafélagið Vörn á
Akureyri 30 ára (5).
Dómkirkjuklukkan 70 ára (22).
Halldóra Bjarnadóttir hefur gefið
Hlin út 1 50 ár (28).
ÍÞRÓTTIR
Tékkar unnu íslendinga í tveimur
landsleikjum í handknattleik, 19:17
og 16:14 (5).
Siíftryggur Sigurðsson, KR, sigraði
I 1. flokki Flokkaglímu Reykjavíkur
(12).
KR Reykjavíkurmeistari í körfu-
knattleik (14).
5 ný íslandsmet í boðsundum sett
af Ármenningum (31).
ÝMISLEGT
Lýstar kröfur í gjaldiþrotabúi Frið-
rtks Jörgensens nema 54.4 millj. kr.
(1).
Innflutningi íslenzíks kindakjöts til
Noregs synjað (1).
Neyðarástand er að skapast meðal
frttreiðarframleiðenda vegna lokunar
Nigeríumarkaðs (1).
Framhaldsrannsókn á máli skip-
stjórans á Lord Tedder (1).
Hríseyjarkirkju gefinn stálkross
(2).
Bankabók með 203 þús. kr. stolið
(2).
Tilfinnanlegur skortur á heitu
vatni í gamla bænum (7).
Ölfusá flæðir yfir bakka sina (7,
8).
Ströng rafmagnsskömmtun á Lax-
ársivæðinu (8).
Hitaveitustjóri segir, að ökortur á
heitu vatni muni ekki endurtaka sig
í vetur (8).
Hitaveitugjöld hækka um 18% (8).
800 heyrnardauf börn hér á landi
(10).
Slökkviliðið kvatt 380 sinnum út á
yfirstandandi ári (10).
Brezki togarinn Boston Typhoon
FD 183 tekkinn í landhelgi (12).
Hjónin Unnur Benediktsdóttir og
Magnús E. Baldvinsson færa Blindra-
félaginu 20 blindraúr að gjöf (13).
Hitaveitan fær dælur flugleiðis frá
USA (lö).
Nýjar verðlagningarreglur settar
(13).
Sex-manna-nefndin nær samkomu-
lagi um kartöfluverð, en ekki verð á
mjólk né sláturafurðum (14).
Leyfisgjöld af bílum lækkað (15).
Husquarna lækkar verð á vörum
til íslands (17).
Ekkert lát á umbrotunum á Reykja
nesi (17).
Tillaga um norræna eldfjallarann-
sóknarstöð á íslandi lögð fram í
Norðurlandaráði (17).
Talið að leðurblökur hafi komizt
til íslands af eigin rammleik (19).
Samkomulag í Sex-manna-nefnd-
inni um búvöruverð (19).
Haförn sést í Hvalfirði (19).
Bæjarstjórn Hafnarf jarðar sam-
þykkir að veita Norðurstjörnunni
gjaldtfrest (21).
tslenzkur lax veiðist við Grænland
(23).
Skattrannsóknardeildin hefur rann-
sakað 350 mál. Skattahækkanir og
sektir nema samtals 43,2 millj. kr.
(28).
Aukin sala á fslenzkum skinnum
innanlands (28).
24 umferðaröryggisnefndir stofn-
aðar vegna H-breytingar (28).
Tveim læknum gefst kostur á 500
þús. kr. styrkjum til framhaldsnáms
og hverjum þeim, sem leita þarf
læknishjáLpar erlendis 100 þús. kr. og
getur það ekki af eigin rammleik
(28).
Fádæma róleg jól um land allt
(28).
Ráðist að konu og hún barin í
fbúð sinni (29).
Ashkenasy kaupir lóð undir sum-
arbústað við Álftavatn (30).
Á fjórða hundrað milljónir kr.
greiddar Gjaldheimtunni í Reykjavfk
í desember (31).
GREINAR
Samtal við Guðmund L. Friðfinns-
son, Egilsá (1).
Samtal við Pétur Thorsteinsson,
sendiherra (2).
Samtal við yfirmann þjáltfunar-
stöðva Caterpillarverksmiðjanna í
Genf (2).
Skreiðarmarkaður íslendinga í
Afríku, eftir Þórodd Jónsson (2).
Samtal við Guðmund Pórarinsson,
fiþróttaþjálfara (2).
Skógrækt, eftir Karl Dúason (3).
Stærð og þyngd síldarnóta. eftir
Hjálmar Bárðarson (3).
Whitney-myndlistarsafnið í New
York, eftir Braga Ásgeirsson (3).
Síldarhleðslan enn, eftir Torfa H.
Halldórsson, sikipstjóra (3).
Suður um hötfin, eftir Gunnar
Snjólfsson (3).
Samtal við Sigurð H. Þorsteinsson
(3).
Rannsóknarfélag kjósenda, eftir
Sigurð Hilmar Ölafsson (3).
Skrifstofa S.U.N. og menningar-
frömuðir, eftir Svein Benediktseon
(5).
Rætt um veðrið (5).
Samtal við skipstjórann á Poseidon
(5) .
Yfirlýsingu svarað, eftir Kristján
Thorlacius (5).
Merkileg ensk þýðing Passíusálm-
anna, eftir dr. Richard Beck (5).
Óvenjuleg atfmæliskveðja til Siglu-
fjarðar, eftir Eyjólf Konráð Jónsson
(6) .
Finnland — fimmtíu ára sjálfstæði
(6).
Ekki má gleyma aðalatriðinu, eftir
Svein Benediktsson (7).
Svipmyndir úr Straumsvík (7).
Ræða Sverris Júlíussonar á aðal-
fundi LlU (7).
Köldu hverfin á hitaveitusvæðinu.
eftir Sverri Þórðarson (7).
Athugasemd frá Síldarútvegsnefnd
(9).
Rætt við sjómenn og útgerðar-
menn um fiskveiðar og útgerð (9,
12).
Afnema ber landsprótfið í núver-
andi mynd, eftir Steindór Steindórs-
son (9).
Skipbrotsmannaskýli á Hornströnd-
um, eftir Guðmund Guðmundsson,
skipstjóra (9).
Samtal við Gylfa Baldursson, for-
stöðumann heyrnardeildar Heilsu-
verndarstöðvarinnar (9).
Talað við gagnfræðaskólanema um
Galdra-Loft (10).
Starfsemi Sölumiðstöðvar hraðfrysti
húsanna 1 Bretlandi (10).
Vísitölur og skylduþjónusta, eftir
Jónas I^étursson, alþrn. (10).
Hegrinn kveður eftir 40 ára sam-
búð við Reykvíkinga (10).
IJrslit í bökunarkeppninni (10).
Rætt við J. A. Johnsson, forseta
Norræna úrsmíðasambandsins (10).
Athugasemd frá formanni Verka-
kvennafélagsins Snótar í Vestmanna-
eyjum (10).
Fréttabréf úr Borgarfirði, eftir Pét-
ur Ottesen (12).
Samtal við Bóas Kristjánsson í
Blómahöllinni (13).
Vetrarheimsókn að Búrfelli (13).
Verzlunin stenzt ekki lækkun álagn
ingar til lengdar, samtal við nokkra
kaupsýslumenn (14).
Hvað segið þér um endurminninga-
bók Svetlönu? (15).
Islenzk Skáld og rithöfundar um
mál Sinjavski og Daniels (16).
Samtal við Gunnar Einarsson í
Leiftri (17).
Þrettándakvöld. eða Hvað sem þið
viljið, eftir Örnólf Árnason (17).
Samtal við Helga Hróbjartsson,
kristniboða (17).
Rætt við útgerðarmenn á LÍÚ-fundi
(17).
,,Er þörf fyrir heyrnleysingjar-
skólana?", eftir kennara við Heyrn-
leysingjarskólann í Reykjavtfk (17).
Rætt við Theunissen erkibiskup,
sem fer með æðstu völd kaþólsku
kirkjunnar hér (23).
Rafmagn og flugvöllur á Ingjalds-
sandi, eftir Guðmund Bernharðsson,
Astúni (23).
Yfirlýsing frá stjórn Hinnar ís-
lenzku Vietnam-nefndar (23).
Sjálfsmyndir Káthe Kollwitz, eftir
Braga Asgeirsson (24).
Örstutt athugasemd um kirkjumál,
eftir Pétur Benediktsson (28).
A misskilningi byggt, eftir Gunnar
Einarsson (28).
Skattgögn til vinnureitenda og
fleiri póstlögð (28).
Athugasemd við Þjóðviljablaða-
mennsku, eftir Hjört Hjálmarsson
Samtal við Júlíus ívarsson, sem
féll fram af hömrum við húsavík
(29).
Skemmtikraftakynning í Lido (29).
Samtal við Erlend Jónsson, kenn-
ara (29).
Nokkur orð um Reykjanesbraut-
ina, eftir Kristin Hákonarson (29).
Uppeldisheimspekin og kerfið, eftir
Braga Jósepsson (29).
Bréf frá Jógvan á Dul og Möllu
Samúelsen varðandi Bjargmálið (29).
Samtöl við Vilhjálm Þ. Gíslason og
Andrés Björnsson (30).
Heimnsókn í nýtt byggðahvenfi við
Mývatn (30).
Hverju reiddist útgetfandinn, eftir
sr. Sigurð Hauk Guðjónsson (30).
Nútímaljóð, eftir Sigurð Jónsson
frá Brún (30).
Hugleiðingar að loknum fundi LÍÚ,
eftir Pál Guðmundsson (30).
Áramót, eftir dr. Bjarna Benedikts-
son (31).
MANNLÁT
Jónas Sigurðsson, Suðureyri, Súg-
andafirði.
Ingólfur Eðvarðsson, Hellisbraut 16,
Hellissandi.
Halldór Jónsson, frá Munaðarnesi,
Árneshreppi, Strandasýslu.
Björn Guðmundsson trésmíðameist-
ari frá Indriðastöðum.
Jóhannes Ásgeirsson, Álftamýri 19.
Kristín Jónatansdóttir, Varmalæk.
Vil'heLm O. Bernhöft, bakarameist-
ari, Bárugötu 12.
Guðrún Björg Ingvarsdóttir frit
Ekru, Neskaupstað.
Magnús Þórðarson, Ingólfsstræti
7A.
Ágúst Jóhannesson, kaupmaður,
Hörpugötu 13 C.
Rögnvaldur Sveinbjörnsson, kenn-
ari, Hofteig 50.
Ólafur Ásgeirsson, klæðskerameist-
ari, Hátúni 2.
Marteinn Þórður Einarsson, Patrek-
firði.
Skúli Hallsson, Keflavik.
Kristín Eggertsdóttir, Sörlaskjóli
90.
Lára M. Sigurðardóttir, ekkja Frið
riks V. Ölafssonar, skólastjóra.
Margrét Bárðardóttir frá Ytri-Skóg-
um.
Þórdís Einarsdóttir, ekkja Ólafs V.
Ólafssonar, kaupmanns í Keflavík.
Guðmundur Bjarnason, Óðinsgötu
11.
Bryndis Eiríksdóttir, Skipasundi
51.
Kristján A. Ágústsson, prentari.
Jónína Tómasdóttir, fyrrum hús-
freyja í Siglufirði.
Jón Þórðarson frá Höfn, Vest-
mannaeyjum.
Asmundur Jónsson, Dal, Borgar-
nesi.
Sigurjón Sigurðsson, birgðavörður,
Ljóöheimum 11.
Sigríður Jónsdóttir frá Smiðjuhóli.
Haraldur Björnsson, leikari. ,
Þórdás Þórðardóttir frá Börm-um,
Reykhólasveit.
Steinunn Pétursdóttir, Ránargötu
29.
Elín Jónsdóttir, Lokastíg 9.
María Magnúsdóttir, Galtarholti.
Páll Bóasson, Asvallagötu 17.
Baldur Ólafsson, múrarameistarl,
Siglufirði.
Runólfur Sigurberg Runólfsson,
Austurbrún 6.
Kristín Jónsdóttir frá Jaðri, Langa-
nesi.
Jónína Guðrún Kristmundsdóttir,
Jaðri, Hrunamannahreppi.
Þorvaldur Klemensson frá Járn-
gerðarstöðum í Grindavfk.
Guðrún Bjarnadóttir, Kirkjubraut
7 .Akranesi.
María Ölafsdóttir, Grundarstíg 16.
Lára Guðbrandsdóttir, Suðurlands-
braut G2A.
Hafdís Haraldsdóttir, Hólmgarði 25.
Sigurður Þórðarson, skipasmiður,
Vesturgötu 21.
Sigríður Þorsteinsdóttir frá Hratfn-
kelsstöðum, Hraunhreppi.
Málfríður Tómasdóttir Waage, Ljós-
heimum 18.
Helga J. Þórarinsdóttir frá Kolla-
ví-k, Arbliki, Raufarhöfn.
Stefanía Friðriiksdóttir, fyrrv. ljós-
móðir, frá Ytra-Lóni, Langanesi.
Guðríður Jónsdóttir, Þingholts-
stræti 26.
Ásmundur Þorkelsson frá Ártúnl.
Magnús Ingileifsson frá Vík.
Sigríður Blöndal, Miklubraut 52.
Halldór Friðriksson frá Helgastöð-
um.
Kristján Jóhannesson, skósmiða-
meistari, Njálsgötu 27B.
Haraldur Hjálmarsson, forstöðumað
ur Hatfnarbúða.
Jón Stefán Arnórsson frá Hesti 1
Borgarfirði.
Sveinn Helgason, stókraupmaður.
Sigríður Guðmundsdóttir frá Kross-
nesi, Grundarfirði, Framnesvegi 31.
Sólveig Halblaub, Hjarðarholtí, Dal
vfk.
Sigriður Elín Einarsdóttir frá Súg-
andafirði.
Guðmundur Einarsson frá Staðar-
bakka.
Knud Jörgensen, Austurstræti 3.
Jón Jóhann Ólafsson frá Langey.
Guðmundur Eiríksson, Berufirði.
Mabel E. Guðmundsson, Birkimel
8B.
Jóhanna Jónsdóttir frá Hjalla, Dal-
vfik.
Arni Ölafsson, Framnesvegi 55.
Sólveig Stefánsdóttir, Vogum, Mý-
vatnssveit.
Gunnar Davíðsson, skrifstofustjóri.
Kristján Guðjónsson, fyrrv. kynd-
ari.
Guðmundur Ásmundsson, fyrrui*
bóndi Efra-Apavatni. Magnús Thord-
arson, skipstjóri í Bergen.
Herdfs Guðmundsdóttir frá Snær-
ingsstöðum.
Benedikta Guðmundsdóttir, Bol-
ungarvík.
Guðrún Jónsdóttir frá Látrum I
Aðalvík.
Þórarinn Björnsson, skipherra.
Júlfus Ingvarsson, trésmiður frá
Eyrarbakka.
Lára Guðmundsdóttir frá OfanleitL