Morgunblaðið - 06.11.1973, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 1973
Oddur Olafsson um læknadeildarmálið:
Fjöldatakmörkun er
algjört neyðarúrræði
1 UPPHAFI fundar f efri deild
Alþingis i gær kvaddi Oddur
Ólafsson (S) sér hijóðs utan dag-
skrár og gerði að umtalsefni mál-
efni iæknanema við Háskóla ts-
lands og þær ráðagerðir, sem nú
eru uppi af hálfu iæknadeildar að
takmarka aðgang að námi við
deildina. Sagði Oddur, að fjölda-
takmörkun væri algjört neyðarúr-
ræði, væri vonandi, að ráðherra
fyndi önnur ráð til að leysa að-
kallandi vandamál iæknadeildar.
Athygli vakti, að Bjarni Guðna-
son (ut. fl.) kvaddi sér litlu sfðar
hljóðs utan dagskrár f neðri deild
þingsins um þetta sama mál og
munu þess fá dæmi, að sama mál-
ið komi með þessum hætti á dag-
skrá f báðum deildum þingsins
sama daginn. Þurfti Magnús
Torfi Ólafsson menntamálaráð-
herra að endurtaka í neðri deild
ræðu þá, er hann hafði flutt f efri
deildinni.
Oddur Ólafsson sagði, að um-
ræður um ástandið i læknamálum
landsmanna væru ekki nýjar af
nálinni á Alþingi. í umræðum um
málið fyrir nokkrum árum hefði
komið í Ijös, að fjölga þyrfti í
læknastétt til að viðunandi ástand
næðist í heilbrigðismálunum,
einkum í strjálbýlinu. Sú gleði-
lega þróun hefði orðið undanfarin
tvö ár, að aðsókn í læknanámið
hefði aukist verulega. Þá hefði
hins vegar brugðið svo við, að
læknadeildin væri algjörlega van-
búin að taka við þessari fjölgun,
vegna þess hversu fé skorti frá
ríkinu bæði til byggingarfram-
kvæmda og reksturs.
Oddur sagði, að fyrst hefði
verið teiknuð bygging fyrir
læknadeildina árið 1958, en ekk-
ert orðið af framkvæmdum enn-
þá. Á undanförnum árum hefði þ.
á m. verið ráðist í byggingar yfir
lagadeild, verkfræði- og raunvís-
indadeild og byggingu yfir nátt-
úrugripasafn. Taldi hann ófært,
að við svo búið stæði miklu leng-
ur.
Oddur Ölafsson vitnaði til sam-
þykktar, sem háskólaráð gerði á
fundi sínum 1. nóvember sl. og
óskaði eftir svörum menntamála-
ráðherra við því, hvað fyrirhugað
væri að gera í málinu og hverja
afstöðu hann hefði til hugmynda
ráðsins. Þá óskaði hann einnig
eftir svörum ráðherra um, hvers
vegna bygging á læknadeildar-
húsi hefði verið vanrækt svo, að
deildin væri nú hornreka, svo og
hvers vegna hefði verið neitað um
bráðnauðsynlegar rekstrarfjár-
veitingar til deildarinnar.
Magnús Torfi Ólafsson mennta-
málaráðherra sagði það skoðun
sína, að fjöldatakmörkun, eins og
sú, sem nú væri ráðgerð í lækna-
deild, væri algjörlega óviðunandi.
Var á ráðherranum að skilja, að
ekki mundi koma til slíkrar tak-
mörkunar.
Gerði ráðherra grein fyrir þeim
bráðabirgðaráðstöfunum, sem
gerðar hafa verið undan farin tvö
ár til að mæta þörfum deildarinn-
ar. Kom þar fram, að leigt hefur
verið húsnæði á tveimur stöð-
um í borginni, að Ármúla 30
og Grensásvegi 12. Kvað ráðherra
vonir hafa staðið til, að þetta
mundi duga, þar til bygging
læknadeildarhúss yrði að v’ru-
leika. Nú væri á hinn bóginn ljóst,
að þörf væri enn frekari bráða-
birgðaráðstafana, einkum vegna
þess, að aðsóknin i deildina hefði
orðið meiri en búist var við.
í samþykkt háskólaráðs frá 1.
nóv. er m.a. lagt til, að hinn bráði
húsnæðisskortur pre- og para-
kliniskra greina verði leystur með
verksmiðjuframleiddum eininga-
húsum, sem notuð verði sem
rannsóknastofur og kennsluhús-
næði fyrir áðurnefndar greinar,
þannig að þeim séu sköpuð nokk-
ur þróunarskilyrði og kennurum
greinanna starfsaðstaða á meðan
undirbúningur og framkvæmdir
nýbygginga standa yfir. Nauðsyn-
legt sé að taka í notkun fyrsta
húsrými af þessu tagi fyrir rann-
sóknastarfsemi og kennslu haust-
ið 1974.
Ráðherra sagðist ekki hafa
VEITT voru i neðri deild í gær
afbrigði frá þingsköpum til að
taka frumvarp um breytingu á
háskólalögum til 1. umræðu.
Er í frumvarpi þessu gert ráð
fyrir, að fjöldi kjörmann við
rektorskjör úr röðum stúdenta
verði aukinn til samræmis við
þá fjölgun, sem orðið hefur frá
1969 á öðrum kjörmönnum við
kjörið.
Magnús Torfi Ólafsson
menntamálaráðherra mælti
fyrir frumvarpinu og sagði, að
1969, þegar núgildandi há-
skólalög voru afgreidd, hefði
verið gert ráð fyrir, að
fulltrúar stúdenta færu með
um 16% atkvæða við rektors-
kjör. Vegna f jölgunar á föstum
kennurum háskólans síðan þá
bæri nú að fjölga kjörmönnum
stúdenta, til þess að hlutfallið
héldist óbreytt, en eins og
kunnugt væri hefðu allir fast-
heyrt þessar hugmyndir áður, en
taldi þær athyglisverðar og þess
virði að kanna þær nánar.
Eins og áður greinir kvaddi
Bjami Guðnason sér einnig hljóðs
um þetta sama mál utan dagskrár
í neðri deild. Var ræða Bjarna
efnislega svipuð ræðu Odds i efri
deildinni. Einnig tók Stefán
Gunnlaugsson (A) til máls í neðri
deild og tók mjög í sama streng og
þeir Oddur og Bjami, að
vinda þyrfti bráðan bug að þvi að
gera varanlegar ráðstafanir í
Iæknamálum.
ráðnir kennarar háskólans at-
kvæðisrétt við rektorskjör.
Fjölgun kennaranna hefði orð-
ið það ör, að ef lögunum yrði
ekki breytt I framangreinda
átt nú, hefðu stúdentarnir að-
eins 10% af atkvaeðamagninu.
i frumvarpinu er gert ráð
fyrir, að kjörmenn stúdent-
anna verði fulltrúar þeirra í
háskólaráði, tveir fulltrúar
þeirra á fundum hverrar há-
skóladeildar og námsbrautar í
almennum þjóðfélagsfræðum,
svo og formaður og varafor-
maður stúdentaráðs. Sagði ráð-
herra, að með þessari fjölgun á
kjörmönnum stúdentanna yrði
hlutfallið sem næst 16% á ný.
Eins og kunnugt er, hefur
Magnús Már Lárusson háskóla-
rektor sagt starfi sinu lausu og
standa þvf rektorskosningar
fyrir dyrum innan skamms.
Fjölgun kjör-
manna stúdenta
við rektorskjör
Gísli Guðmunds-
son látinn
EINS OG fram hefur komið í
fréttum lést Gísli Guðmunds-
son, alþingismaður, í fyrrinótt.
Á fundi sameinaðs þings i gær
flutti forseti, Eysteinn Jónsson,
eftirfarandi minningarorð um
hinn látna þingmann.
„I morgun barst sú harma-
fregn, að Gisli Guðmundsson
alþingismaður væri látinn, tæp-
lega sjötugur að aldri. Hann
hafði að undanförnu átt við
mikla vanheilsu að stríða, kom
af þeim ástæðum ekki til þings
i haust og andaðist síðastliðna
nótt.
Gísli Guðmundsson var fædd-
ur 2. desember 1903 á Hóli á
Langanesi. Foreldrar hans voru
Guðmundur bóndi þar
Gunnarsson bónda á Djúpalæk
Péturssonar og kona hans
Kristín Gfsladóttir bónda í
Kverkártungu í Skeggjastaða-
hreppi Árnasonar. Hann hóf
nám í Gagnfræðaskólanum á
Akureyri haustið 1919 og lauk
þaðan gagnfræðaprófi vorið
1921. Veturinn 1923—1924 var
hann í Menntaskólanum í
Reykjavík og lauk þaðan
stúdentsprófi utanskóla 1926.
Nám í íslenzkum fræðum við
Háskóla íslands stundaði hann
á árunum 1926—1929 og fór
sfðan hálfs árs námsferð um
Norðurlönd, Þýzkaland, Sviss
og ftalíu 1929. Jafnframt námi
var hann barna- og unglinga-
kennari á Langanesi öðru
hverju 1921—1925. Þing-
skrifari var hann á Alþingi
1928 og 1929, stundakennari við
Samvinnuskólann 1928—1929
og 1930—1934, skólastjóri í for-
föllum 1930—31. Hann var rit-
stj. Ingólfs 1929—1930 ritstjóri
Tímans 1930—1940 og jafn-
framt ritstjóri Nýja dagblaðs-
ins 1934—1936. Alþingismaður
Norður-Þingeyinga var hann
1934—1945 og 1949—1959,
síðan alþingismaður Norður-
landskjördæmis eystra, sat á 41
þingi alls.
Gísli Guðmundsson var
kjörinn til ýmissa annarra
trúnaðarstarfa en hér hafa ver
ið talin. Hann var í miðstjórn
Framsóknarflokksins 1933—
1946 og frá 1950, í fulltrúaráði
Utvegsbanka Islands 1936—
1957 og í bankaráði Utvegs-
bankans frá 1957. Hann átti
sæti 1936—1938 í stjórn-
skipaðri nefnd, er samdi frum-
varp til laga um stéttarfélög og
vinnudeilur og var kosinn 1937
í milliþinganefnd til að gera
tillögur um hlutdeildar- og arð-
skiptifyrirkomulag í atvinnu-
rekstri. I stjórn Skuldaskila-
sjóðs útvegsmanna var hann
1949—1951, í bankamálanefnd
1951— 1954, i fjárhagsráði
1952— 1953, í endurskoðunar-
nefnd almannatryggingalaga
1954—1956, f byggðajafnvægis-
nefnd 1954—1956, var for-
maður atvinnutækjanefndar
1956—1961 og formaður stað-
setningarnefndar ríkisstofnana
1958—1960. Hann var forseti
Rfmnafélagsins 1961—1965 og í
stjórn Hins íslenska þjóðvina-
félags frá 1962.
Gisli Guðmundsson ólst upp
við sveitastörf og hélt alla ævi
nánum tengslum við æsku-
stöðvar sínar, átti síðustu árin
heimili á föðurleifð sinni og
dvaldist þar löngum, þegar færi
gafst vegna starfa þeirra, sem
hann hlaut að vinna annars
staðar. Hann var vel að sér um
sögu þjóðarinnar og atvinnu-
hætti til lands og sjávar, ritfær
og málhagur. Auk fjölmargra
greina í blöðum og tímaritum
liggja eftir hann frumsamin rit
og þýðingar erlendra bóka.
Gísli Guðmundsson var hæg-
látur og hlédrægur, en áhuginn
var mikill. Hann átti um
nokkurt skeið við heilsuleysi að
stríða, en víðtæk þekking hans
á landshögum, glöggskyggni og
gjörhygli leiddu til þess, að til
hans var leitað til ráðuneytis og
forustu um marga mikilvæga
þætti þjóðmála. Gfsli
Guðmundsson var samvinnu-
þýður og tillögugóður f sam-
starfi innan þings og utan,
fastur fyrir og fylginn sér i
baráttu fyrir hugðarmálum sfn-
um, þrautseigur og úrræða-
góður í hverri raun. GIsli
Guðmundsson var langa hríð
einn af áhrifamestu stjórn-
málamönnum landsins. Störf
hans á sviði löggjafar og þjóð-
mála marka víða spor. Lengst
mun þó Gísla Guðmundssonar
verða minnzt fyrir þrautseiga
og hetjulega baráttu hans og
forustu innan þings og utan
fyrir ráðstöfunum til þess að
vinna að jafnvægi f byggð
landsins, semnúorðiðásterkan
hljómgrunn með þjóðinni. Hik-
laust má fullyrða, að enginn
einstaklingur á jafnríkan þátt
og hann f þeim heillavænlegu
breytingum, sem nú eru að
verða almennt á viðhorfi til
þeirra mála.
Ég vil biðja háttvirta
alþingismenn að minnast Gfsla
Guðmundssonar með þvf að rísa
úr sætum.
AIÞinCI
Orlofsgreiðslur
til skólafólks
PÉTUR Sigurðsson (S) hefur
flutt á Alþingi frumvarp til
laga um breytingu á oflofslög-
um, þar sem gert er ráð fyrir,
að skólafólki, sem stundar nám
við viðurkennda skóla verði
heimilt að taka allt orlof sitt
utan orlofstímabilsins.
í upphafi greinargerðarinn-
segir svo:
..Fyrir nokkru leituðu all-
■argir nemendur Stýrimanna-
skólans í Reykjavfk til Sjó-
mannafélags Reykjavfkur og
báðu um ráðleggingar og
hjálp, eftir að hafa fengið þau
svör hjá framkvæmdaaðila
orlofslaganna (Pósti og síma),
að ekki væri hægt að verða við
óskum þeirra um greiðslu
áunnins orlofsfjár á tímabilinu
frá 16. september til 1. maí.
Sjómannafélag Reykjavíkur
hefur óskað eftir því við mig
að flytja frv. þetta.
I hinni nýju löggjöf um
orlof, sem hér er gerð till. um,
að breyting verði gerð á, og í
reglugerð um orlof (nr. 150 21.
júní 1972) eru engin sérstök
ákvæði um skólafólk.
Þegar þess er gætt, að vinnu-
afl þessa fólks, bæði stúlkna og
pilta, hefur um langt árabil
verið þýðingarmikil driffjöður
allra helstu framleiðsluat-
vinnuvega þjóðarinnar, virðist
hér um yfirsjón að ræða. Ekki
ætla ég að ásaka höfunda frv.
þar um, miklu frekar okkur
alþingismenn, sem höfðum
frv. til meðferðar í báðum
deildum Alþingis.“
Hring-
vegur
um Vest-
firði
FRAM er komið á Alþingi frum-
varp til laga um happdrættislán
rfkissjóðs til að fullgera Djúpveg
og opna þannig hringveg um
Vestfirði. Er f frumvarpinu lagt
til, að happdrættisskuldabréf að
fjárhæð 60 milljónir króna skuli
gefin út f þessu skyni fyrir mars-
lok 1974.
Fyrsti flutningsmaður frum-
varpsins er Hanniba! Valdimars-
son (SFV), en auk hans eru flutn-
ingsmenn þeir Karvel Pálmason
(SFV) og Matthfas Bjarnason
(S).
I greinargerðinni segir m.a.:
„Vegagerð ríkisins hefur gert
lauslega áætlun um, að vanta
muni um 55 milljónir króna til að
fullgera Djúpveg, þegar unnið
hefur verið fyrir þær 50 milljónir,
sem á vegaáælun eru til þeirrar
vegagerðar. En á þessu hausti
hefur þegar verið unnið fyrir
nokkurn hluta þeirrar upphæðar.
Með frumvarpi þessu er lagt til,
að brennandi áhugi Vestfirðinga
á því, að þessari langþráðu vega-
gerð verði lokið, skuli hagnýttur á
þann hátt, að ríkissjóður gefi út
til sölu innanlands happdrættis-
skuldabréf að upphæð 60 milljón-
ir króna.og skuli þannig aflað fjár
til lokaáfangans í Djúpvegi og
opnunar hringvegar um Vest-
firöi.
Hér er, eins og menn sjá, farið
inn á nákvæmlega sömu braut um
fjáröflun og farin var til úrslita-
átaksins um opnun hringvegar
um landið."