Morgunblaðið - 02.12.1973, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. DESEMBER 1973
7
Kvikmyndir
Eftír Bjöm Vigni Sígurpálsson
Þríhyrndar amorsglettur
UM þessar mundir er verið að
sýna Le Genou de Claire sem
mánudagsmynd í Háskólabíói.
Fyrr í þessum þætti var víst
gefið fyrirheit um að f jalla of-
urlítið um Eric Rohmer höfund
þessarar myndar, þegar þar að
kæmi og sú stund verður að
teljast runnin upp, svo viðeig-
andi er að láta verða af efndum.
Síðar i vetur fáum við að sjá
enn eina mynd Rohmers —
L’Amour, I’Aprés-Midi, og hafa
þá allar fjórar helztu myndir
hans verið teknar til sýninga
hérlendis.
Rohmerteflir í öllum þessum
myndum fram hinum sígilda
þríhyrningi kynjanna — karl-
manni og tveimur konum, og
ur i franskri kvikmyndaum-
ræðu á okkar dögum. Vafalaust
veldur þar mestu um, að Rohm-
er er borgaralega þenkjandi á
sama tíma og mjög róttækir
vindar blása í þarlendu kvik-
myndalífi. Samt nýtur Rohmer
virðingar langt út yfir öll póli-
tisk endamörk, því að list hans
verður ekki kæfð í myrkrinu.
Sjálfur hefur hann heldur
ol og Godard, sem eiga þess
kost að fá framleiðanda að
myndum sinum og frá því í maí
1968 eru það, sem kunnugt er,
aðeins hinir tveir fyrstnefndu,
sem hafa notfært sér það,“ seg-
ir Rohmer ennfremur. „Sjálfur
hef ég enga þörf fyrir að gera
margar myndir, eins og t.d.
Bergman og Godard á tímabili.
Ég geri aðeins myndir endrum
og eins og gef mér þá góðan
tíma fyrir hverja þeirra. í
nokkur ár hef égunnið talsvert
fyrir sjónvarpið og haft mikla
ánægju af.“
Rohmer hefur ætíð átt i erfið-
leikum með að fjármagna
myndir sinar. La Collection-
Jéróme og hnén hennar Klöru.
lýsir áhrifum amorsgletta á
hagi þátttakanda. Þetta sama
stef er mynstur allra mynda
hans, en það birtist i ýmsum
tilbrigðum. Allar eiga þær það
þó sammerkt, að i þeim er það
karlmaðurinn, sem stendur
frammi fyrir freistingu,
kannski væri nær sanni að
segja ögrun eða ertingu — án
þess að stíga nokkru sinni spor-
ið að fullu. Siðgæðisvitund
hans aftrar honum jafnan frá
því að leiðast til óskírlífis,
hvort heldur það er nú gagn-
vart innri manni eða konunni,
sem hann hefur heitið tryggð-
um. Þess vegna eru myndir
hans stundum taldar rammkat-
ólskar, en sjálfur kallar Rohm-
er þær „contes moraux", eða
„móralskar” frásagnir og það
er ætlun hans, að þær verði sex
í allt. Inntak söguþráðar mynd-
anna er miklu fremur að finna f
ítarlegum samtölum en mynd-
rænni atburðarrás.
Eins og fram kemur hér að
ofan hafa nú fjórar „contes
moraux” séð dagsins ljós —
f yrst La Collectionneuse, þá Ma
Nuit Chez Maud, Le Genou de
Claire og L’Amour, l’Aprés-
Midi. Nú hafa þær þrjár fyrst-
nefndu verið sýndar hér og hin
fjórða vonandi áður en langt
um líður. Mikill kostur er, að
myndirnar skuli koma hér til
sýninga á réttri aldursröð,
þannig að áhorfendum gefst
tækifæri til að skoða í sam-
hengi, hvernig Rohmer vinnur
úr þessu viðfangsefni.
Einhverjum kann þó að finn-
ast það einum of mikið af því
góða að gera sex myndir um eitt
og sama efnið. Rohmer er þó
ekki sama sinnis. „1 stað þess
að komast að því eftir sex
myndir, að maður hefur fjallað
um sama efnið í beim öllum,
valdi ég mér þetta efni strax í
upphafi. Með því móti gefst
mér i reynd meira frelsi til að
brjóta það til mergjar, og sér-
staklega vakir fyrir mér að
skapa djúpt og nátengt sam-
band milli persónanna og að-
stæðnanna, er myndin lýsir. Á
þetta hefur mér einatt fundizt
mikið skorta f kvikmyndum."
Rohmer hefur, líkt og Robert
Bresson, verið mjög einangrað-
aldrei staðið í pólitísku skít-
kasti, og til marks um það næg-
ir að minna á viðfelldna lýsingu
hans á marxistanum í Ma Nuit
Chez Maud.
Gagnstætt því, sem á við um
Bresson, hefur Rohmer ekki
alltaf verið utangarðs í franskri
kvikmyndaumræðu. Áður en
hann hóf feril sinn innan kvik-
myndanna var hann virtur bók-
menntafræðari og hann telur
sjálfur, að líta megi á myndir
hans sem bókmenntalegs eðlis.
„Þær eru fullmótaðar áður en
takan hefst, nefnilega í hand-
riti, sem líta má á sem ofurlít-
inn vísi að bókmenntaverki.”
Rohmer fór fljótlega á sjötta
áratugnum að fást við að skrifa
kvikmyndagagnrýni og árið
1957 varð hann einn af ritstjór-
um franska kvikmyndatímarits-
ins Cahier de Cinema. Sarna ár
gaf hann einnig út — ásamt
Claude Chabrol — merka bók
um Alfred Hitchcock, eitt
helzta eftirlæti þeirra Cahier-
manna. Hann var ritstjóri tíma
ritsins allt til 1963 eða á þeim
tfma, er nýja bylgjan hófst og
komst í hávegu. Rohmer fékk
fljótlega á sig orð fyrir að vera
nokkuð hægri sinnaður gagn-
rýnandi, og sú skoðun átti síðar
eftir að fá byr undir báða
vængi, þegar róttækir gagnrýn-
endur náðu undirtökunum á
ritstjórn tímaritsins. Mun
Rohmer núeigafáaformælend-
ur á síðumþess fræga tímarits.
„Cahier var f þá daga mun
opnara en þ að er nú á dögum,”
^egir Rohmer, „ekki sízt fyrir
þa sök, hversu ólíkar skoðanir
okkar voru innbyrðis. Það var
einungis óþolandi framleiðslu-
aðstaða, sem batt okkur saman,
og þegar við höfðum knúið
fram ódýrari f ramleiðsluað-
ferðir var ekki nema eðlilegt,
að við fjarlægðumst að nýju.“
Flestir þeirra, sem unnu við
Cahier á þessum tíma, fengu
síðar tækifæri til kvikmynda-
gerðar, fæstir gerðu þó nema
eina mynd. „Núna eru það
raunar aðeins Truffaut, Chabr-
neuse kostaði hann sjálfur með
greiðslum þeim, er hann fékk
frá sjónvarpinu, og Ma Muit
Chez Maud var gerð að mestu
fyrir tilstilli Truffaut, sem hef-
ur sterk ítök í peningaheimin-
um franska. Sú mynd fékk
nægilega góðar viðtökur til að
Rohmer hefur ekki þurft að
bera kvíðboga út af kostnaði
tveggja siðustu mynda sinna.
Þá er ef til vill orðið tíma-
bært að vikja fáeinum orðum
að mánudagsmyndinni — Le
Genou de Claire. Rohmer bygg-
ir myndina upp i dagbókar-
formi með glöggum kaflaskipt-
um milli daga og ætlast til, að
svo sé litið á, að myndin sé í
verunni minnisblöð Auroru,
rithöfundarins, sem fær
Jéröme til að gerast tilrauna-
dýr fyrir sig svo henni takist að
ljúka við söguna sína. (Það má
raunar geta þess hér, að Aurora
heitir í rauninni Aurora Cornu
og errithöfundur).
Rohmer segir, að með þessari
mynd vaki fyrst og fremst fyrir
honum að sýna þversögnina,
sem býr í flestum mönnum —
milli þess að þrá eitthvað cg
komast yfir eitthvað. Hann vill
halda því fram, að tilgangur
þrárinnar sé ekki endilega að
eignast, komast yfir eitthvað.
Hann segist til dæmis ekki vera
viss um, að hinn venjulegi mað-
ur yrði nokkuð ánægðari, þótt
hann kæmist yfir eitthvað af
stúlkum þeim, sem blásnar eru
út á síðum vikublaðanna. „Ég
tel, að til sé sú gerð konu, sem
maðurinn njóti bezt meðþví að
horfa á hana, og svo sé til önnur
gerð konu, sem maðurinn njóti
bezt með því að snerta,” segir
hann. „Öllum skynjunum
mannsins verður ekki gert til
hæfis á sama hátt, og þversögn-
in verður enn augljósari nú en
nokkru sinni áður, þegar hin
sýnilega (visual) kynerting er
orðin svo almenn, sem raun ber
vitni." I þessu ljósi hygg ég að
skoða beri Le Genou de Claire
— kvikmynd, sem enginn kvik-
myndaunnandi skyldi látafram
hjá sér fara.
ATVINNA Ungur reglusamur maður óskar eftir þrifalegri vinnu Hefur bilpróf Upplýsingar í síma 40620. vw Til sölu eldri gerð af Volkswag- en Skoðaður í góðu lagi Uppl í síma 21019
GLÆSILEGUR BRÚÐARKJÓLL til sölu stærð 38—42. Upp- lýsingar í síma 51 563 og 53307. ÍBÚÐ ÓSKAST. Hjón, sem eru að flytjast til íslands, óska eftir 3ja — 4ra herb íbúð sem fyrst. Vinsaml hringið í síma 35067
CITROÉN ANNI 8 STATION Til sölu Citroén Anni 8 Station bill árgerð 19 70 i mjög góðu lagi, ekinn 56 000 km Mjög spar- neytinn Upplýsingar i sima 41- 664 I REYRÐA PERLUGARNIÐ KOMIÐ bakkabandajárnin komin, klukku- strengjajárn, ný sending Hannyrðaverzlunin Erla, Snorrabraut
UNG STÚLKA óskar eftir kvöldvinnu strax. Vön afg.v. lu Allt kemur til greina Upplýs. igar í síma 86304. VORUM AÐ TAKA UPP Sérlega fallegar gjafavörur tilbúna dúka, löbera og púða i antikstíl Hannyrðaverzlunin Erla, Snorrabra ut
OPEL STATION 1900 4ra dyra árgerð 1969 til sölu Fallegur og góður bíll. Snjódekk Cover á sætum. Upplýsingar i sima 24945 ANTIK Sófasett i sérflokki, borðstofuborð og stólar, armstólar, ruggustóll, borðklukkur, skrifborð, skatthol o.fl. ANTIK HÚSGÖGN, Vesturgötu 3, simi 251 60.
KEFLAVÍK — SUÐURNES. Gardínuefni í miklu úrvali Getum enn tekið í saum fyrir jól Verzl Sigríðar Skúladóttur, Túngötu 12, Keflavík STÚLKA ÓSKAST til aðstoðar í bakarii. Þarf að geta skrifað nótur Sími 33435
KEFLAVÍK — SUÐURNES. Kjólaefni, buxnaefni, satín, blússu- efni nýkomin. Verzl. Sigríðar Skúladóttur, Túngötu 12. Keflavík LEIKJATEPPIN með bílabrautum, sem fengust i Litlaskógi, fást nú á Nökkvavogi 54 Opið frá kl 13—20 simi 34391 Sendum gegn póstkröfu
HANOMAG sendihópferðabifreið til sölu Góður bill Stöðvarleyfi kemur til greina á sendibílastöð Upp- lýsingar i sima 25889 TILSÖLU Taunus St 12 M, 15 M vél árg 1970 Góður, mjög vel með farinn Uppl i sima 71072
TILSÖLU Skoda Combi árg '71 Mjög góður bill á hagstæðu verði Uppl i sima 51558 TILSÖLU Ford Cortina 1600, 4ra dyra árg 1972 Mjög vel með fárinn Einn eigandi Uppl i sima 82287
ÍBÚÐ ÓSKAST til leigu frá áramótum Uppl. f sfma 71073. DÚKAEFNI við postulin, dúkaefni við keramik, straufri dúkaefni sem henta með og án útsaums Hannyrðaverzlunin Erla, Snorrabraut
ANTIK Til sölu vandaður og fallegur stofuskápur Upplýsingar í sima 17368 VIÐGERÐIR Tek að mér réttingar og almennar boddíviðgerðir Upplýsingar i síma 33248 og 41756
HAFNARFJÖRÐUR — ÍBÚÐ Barnlaus hjón, reglusöm og umgengnisgóð vantar 2ja — 3ja herb ibúð i Hafnarfirði. Vinsam- legast hafið samband í sima 52985 PEUGEOT 204 STATION ÁRG. 1972 mjög vel með farinn til sölu Ekinn 15.000 km. Hvitur með rauðum sætum. Sem ný nagladekk. Góð lánakjör. Simi 81661.
HESTAMENN Okkur vantar pláss, sem fyrst, fyrir 2 tamda hesta Upplýsingar i sima 41731. GRINDVfKINGAR Mislitu siðu drengjanærbuxurnar komnar aftur Margar gerðir af sokkum, húfum og vettlingum ÖGN, Heiðahrauni 45. Grindavik.
HEIÐRUÐU LESENDUR! Tökum að okkur úrbeiningar á öllu kjöti fyrir verzlanir og heimili og göngum frá því i neytenda- pakkningar Sækjum, sendum Sími 72475 — 84923 GRINDVÍKINGAR Vorum að fá margar gerðir af , barnasmekkbuxum og peysum. ÖGN, Heiðahrauni 45. Grindavik
TILSÖLU Til sölu borðstofuborð stærð 85x118. Ennfremur Hansa — skrifborð Rafmagnsgítar Framus, litið notaður, kassi fylgir. Simi 50899 GRINDVIKINGAR Sængurgjafir og ýmis konar gjafa- vörur i miklu úrvali ÖGN, Heiðahrauni 45. Grindavik
Bezt að auglýsa í
MORGVNBLAÐINU