Morgunblaðið - 08.02.1974, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. FEBRUAR 1974
Við viljum ekki
þvinga Islendinga
Samtal við stórþingsmanninn
Einn stórþingsmannanna
norsku, sem sat ráðstefnu Sam-
taka um vestræna samvinnu og
Varðbergs var jafnaðarmaöurinn
Harry Hansen, en hann situr á
þingi fyrir Hörðaland og hefur
verið borgarráðsmaður I Björgvin
frá 1952. Hann er nú varaformað-
ur 1 varnarmálanefnd Stórþings-
ins og á sæti í utanrfkismála-
nefnd þingsins. Mbl. hafði tal af
Harry Hansen og spurði hann 1
fyrstu um ráðstefnuna hér. Hann
sagði:
— íslendingar hafa átt frum-
kvæðið að ráðstefnunni, og ber
það þvi vitni, að þeir hafa áhuga á
öryggismálum Noregs engu síður
Harry Hansen
en sins eigin lands. Áhugi okkar á
efninu er einnig ótvíræður. Það
er gagnlegt og mjög áhugavert að
koma til islands og kynnast við-
horfum Islendinga og geta sagt
álit sitt. En fyrir alla muni viljum
við ekki þvinga islendinga í
öryggis- og varnarmálum. Við ger-
um okkur ljóst, að þeir eiga í
erfiðleikum, en þau verða þeir að
leysa sjálfir.
— I máli sem þessu er mjög
skiljanlegt að fram komi ólík
sjónarmið — sagði Harry Hansen
— og hann bætti við: — Það er
einnig mjög eðlilegt. Við vonum,
að eftir umræður um þessi mál
meðal Islendinga verði lagt rétt-
látt mat á málin, því að allir hafa
það að markmiði að tryggja sem
bezt framtíð lands síns.
Keflavík gegnir mikilvægu
hlutverki í vörnum NATO
Samtal við stórþingsmanninn Kjell Magne Bondevik
KJELL Magne Bondevik er þing-
maður 1 norska Stórþinginu fyrir
Kristilega þjóðarflokkinn, en
kjördæmi hans er Mæri og
Raumsdalur. Bondevik var fyrst
kosinn á þing í haust, enda er
hann mjög ungur og verður 24ra
ára á þessu ári. Hann hefur starf-
að í stjórn Æskulýðsráðs flokks
slns og landsstjórn Kristilega
þjóðarflokksins. Þá hefur hann
verið ritstjóri blaðs, sem heitir
Ny veg og frá 1972 til 1973 var
hann ritari forsætisráðherra
Noregs. Mbl. ræddi við Bondevik
á meðan hann sat hér ráðstefnu
SVS og V arðbergs.
— Mér finnst ráðstefnan áhuga-
verð og það er skemmtilegt að
hitta að máli íslenzka stjórnmála-
menn og kynnast viðhorfum
þeirra. Ég hefi nú þegar heyrt
ræður Einars Ágústssonar utan-
ríkisráðherra og formanna
íslenzkra stjórnmálaflokka. Það
er mjög gagnlegt að kynnast við-
horfum hver annars.
Kjell Bondevik
— Okkur Norðmönnum er ljóst
mikilvægi varnarstöðvarinnar á
Keflavíkurflugvelli og við
fylgjumst spenntir með fram-
vindu mála. Það er alkunna, að
Island og stöðin i Keflavík gegna
miklu hlutverki i vörnum Atlants-
hafsbandalagsins og verði breyt-
ing á stöðu stöðvarinnar og eitt-
hvað dregið úr starfseminni þar,
mun það hafa áhrif á stöðu Norð-
manna. Við Norðmenn höfum
okkar varnarkerfi í samvinnu við
NATO og viljum ekki breyta þar
neinu að svo stöddu.
— Já, norsk stjórnmál, — eins
og kunnugt er urðu stjórnarskipti
í Noregi eftir kosningarnar í
haust. Jafnaðarmenn komu þá
aftur og tóku við stjórn landsins.
Hið nýja við þessa stjórn er, að i
þetta sinn verður jafnaðarmanna-
flokkurinn að styðjast við annan
flokk eða fylkingu, sem er Iangt
til vinstri við hann sjálfan. Það er
þvi mjög spennandi, hvernig
þróun norskra stjórnmála verður
— hvort hér verður um varanlegt
samband að ræða eða hvort
spennan i stjórnmálunum sjálfum
eykst og allt springur að lokum. A
siðastliðnu hausti örlaði aðeins
fyrir slikri spennu og það er í
raun ekki óeðlilegt, þvi að stefnu-
skrá þessara tveggja flokka er
afskaplega ólík. Því veit í raun
enginn, hversu lengi þetta sam-
starf getur staðið og getur allt
eins orðið að öryggismálin bindi
enda þar á.
Frá 1965 hafa Norðmenn búið
við borgaralega stjórn. Sú stjórn
gæti komið aftur, þegar Efna-
hagsbandalagsmálið hverfur í for-
tíðina. Síðustu 2 til 3 ár hafa
stjórnmálin i Noregi verið óstöð-
ug, en við sjáum ekki á þessari
stundu, hver líkleg framvinda
verður.
Að lokum sagði Kjell Magne
Bondevik, að hann hefði haft
ánægju af að hitta íslenzka stjórn-
málamenn og í máli hans kom
fram, að hann saknaði þess tals-
vert að hafa ekki hitt hérlendis
menn af sama flokki og hann er í í
Noregi, en þess var ekki kostur,
þar sem enginn Kristilegur
þjóðarflokkur er til á íslandi.
Gagnlegt að kynnast við-
horfum hvor annarra
Samtal við stór-
þingsmanninn
Ragnar Udjus
RAGNAR Udjus, stórþingsmaður
?r fulltrúi Miðflokksins 1 Noregi.
Kjördæmi hans er Vágsbygd í
Kristiansand og hann hefur verið
starfsmaður flokks sfns 1 Austur-
og Vestur Ögðum og ritstjóri Agd-
er Tidend þar. Hann var ráð-
herraritari 1 umhverfismálaráðu-
neytinu 1972—’73, er „free-
lance“-útvarpsmaður og á sæti í
stjórn Miðflokksins. Einnig á
hann sæti 1 siglinga- og fiskveiða-
nefnd Stórþingsins. Ragnar sat
hér öryggis- og alþjóðaráðstefnu
SVS og Varðbergs og átti Mbl. þá
við hann stutt samtal. Hann sagði
um ráðstefnuna:
— Ráðstefnan er mjög áhuga-
verð og það er mikils virði fyrir
okkur Norðmenn, að koma hingað
og kynnast viðhorfum íslendinga.
Höfum við þegar fengið nokkra
innsýn í málin. Það er ljóst, að
verði það ákveðið, að Islendingar
leggi niður varnarstöðina í Kefla-
vík, þá hverfur þar mjög mikil-
vægur hlekkur í varnarkeðjunni
við Norður-Atlantshaf og allt á-
standið á hafinu breytist.
Við bentum Udjus á, að því
hefði verið haldið fram hérlendis,
að Norðmenn óttuðust, að varnar-
liðið hyrfi frá Islandi eingöngu
vegna þess, að þá yrðu þeir sjálfir
að hýsa það varnarlið hjá sér. Við
þessari spurningu brosti Udjus og
sagði, að slíkar vangaveltur væru
ekki raunhæfar. Norðmenn hefðu
sitt varnarstöðvakerfi í samvinnu
við Bandaríkin og önnur aðildar-
lönd NATO. Hins vegar yrði að
Ragnar Udjus
hafa í huga, að Norðmenn hafa
eigin varnir, en tsland væri gífur-
lega mikilvægt hernaðarlega á
Norður-Atlantshafi, en Noregur
ætti löng og mikil landamæri að
Sovétríkjunum.
Udjus sagði, að kommúnistar og
samstarfsflokkar þeirra í siðustu
kosningum til Stórþingsins hefðu
fengið mun meira fylgi en búizt
hefði verið við. — Þetta fylgi
breyti þó engu um utanrikismál
okkar, og í Noregi er í raun mikil
eining meðal fólksins að halda
áfram á sömu braut og farin hef-
ur verið síðustu áratugi. Udjus
taldi, að minnihlutastjórn jafnað-
armanna myndi sitja áfram með
stuðningi Sósíalska kosninga-
bandalagsins.
Að lokum sagði Ragnar Udjus,
að hann hefði mikla ánægju af að
heimsækja Island nú fyrsta sinni,
og hann sagðist hafa mikinn á-
huga á að hitta íslenzka stjórn-
málamenn og kynnast viðhorfum
þeirra.
— Hér er og mjög ferskt og gott
andrúmsloft — sagði Udjus að
lokum.
— Það er öllum ljóst, sagði Han-
sen, að fari eitt land út úr
Atlandshafsbandalaginu — hvort
sem það er Noregur eða ísland —
hefur það ekki aðeins áhrif á það
land, sem fer, heldur öll hin aðild-
arríkin. Slíkt yrði vandamál, en
öll aðildarrikin hafa ein ákvörð-
unarrétt um aðild sina. Þvi viljum
við ekki gera neitt,, sem þvingar
íslendinga, um leið og þeir taka
ákvörðun, en okkur er ljóst, að
ákvörðun þeirra skiptir máli.
Harry Hansen.
Við spurðum nú Harry Hansen
um niðurstöður kosninganna í
Noregi síðastliðið haust og m.a.
hvernig á því stæði, að komm-
únistar hefðu komið svo sterkir út
úr kosningunum, en þeir áttu
engan mann á þingi fyrir. Harry
Hansen sagði:
— Sósíalistlska kosningabanda-
lagið vann vissulega á, en komm-
únistar eru aðeins hluti af þvi
bandalagi og því getur enginn
fullyrt um það, hvort kommúnist-
ar hafi unnið á eða ekki. Þetta
bandalag styður nú minnihluta-
stjórn jafnaðarmanna, en sá
stuðningur er algjörlega án skil-
yrða. í dag er ekkert sem bendir
til þess, að þessi stjórn sé að falla,
en það eru heldur ekki fyrirsjáan-
legt, að neinir aðrir flokkar geti
sameinazt um stjórnarmyndun.
Að lokum sagði Harry Hansen: .
— Þetta er fyrsta heimsókn mín
til Islands og því miður verður
hún harla stutt. Ég hefði kannski
heldur kosið að koma hér að
sumri til, en mér finnst Reykjavík
skemmtileg borg — að svo miklu
leyti sem ég hef séð hana og bend-
ir hún eindregið til þess, að hér sé
velmegun góð. Islendingar virðast
eiga við mörg þau sömu vandamál
að stríða og við Norðmenn. Það er
kannski ekki skrítið, þvi að þessar
þjóðir eru svo skyldar. Ég vil að
lokum aðeins biðja Morgunblaðið
um að skila þakklæti til allra, sem
við hér höfum hitt.