Morgunblaðið - 08.02.1974, Blaðsíða 28

Ti.£.L.
28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. FEBRUAR 1974
Attræð:
Sigríður Farmey Jóns-
dóttir, Egilsstöðum
Margvíslegar framfarir í landi
voru hafa skapað tvenna tíma um
ýmsa merka staði, nýir hafa hafizt
til mikils brautargengis, en aðrir
hafa fallið í skuggann, þeir er
bjuggu við gamla hefð.
Einn slíkra eru Egilsstaðir á
Völlum er urðu sjálfkjörinn mið-
stöð Fljótsdalshéraðs er brúin
kom á Lagarfljót, og er þar nú
vaxandi kauptún í miklum upp-
gangi. Sá er hóf Egilsstaði til
mikils vegs var Jón Bergsson
Jónssonar prests í Vallanesi.
Keypti hann ungur Egilsstaði, er
ábúendur fluttust til Vestur-
heims. Var heimili þeirra hjóna,
Jóns Bergssonar og konu hans
Margrétar Sveinsdóttur, mjög
rómað um allan myndarskap. Var
þar lögð gjörv hönd á margt.
Búskap, verzlun, greiðasölu, gisti-
húsrekstur, þá var þar og póstur
og sími.
Var Jón Bergsson hinn mesti
framkvæmdamaður í sínum fjórð-
ungi og hýsti jörð sína stórmann-
lega, enda þurfti mikils við. Þau
hjón eignuðust mörg mannvæn-
leg börn, og hlutu tveir synir
þeirra föðurleifðina, Pétur og
Sveinn. Sveinn Jónsson stundaði
ungur búnaðarnám á Eiðum og
framaðist erlendis er hann var á
lýðháskóla I Askov, er þá var
mjög sóttur af Islendingum. Var
Sveinn, mikill atgervismaður,
framkvæmdasamur og skaprikur.
Mætti segja, að hann væri fæddur
til mikilla umsvifa, enda varð
hann brátt héraðsríkur. Var
honum þvi þörf á mikilhæfri
konu sér við hlið, svo honum væri
auðið að njóta sín og halda uppi
hefðum foreldra sinna á sínu
berurjóðri.
Sveinn hóf búskap á Egilsstöð-
um árið 1920, og mun þá hafa
fundið, að gott væri að eiga lífs-
förunaut, er stæði við hlið hans i
lífsbaráttunni. Enda kvæntist
hann 12. júní 1921 Sigríði Fanney
Jónsdóttur og var í alla staði jafn-
ræði með þeim, þó eigi væri auður
í hennar garði. En hún var vel
hæf að stjórna búi með bónda
sínum, stærsta búi á Austurlandi.
Sigríður Fanney er fædd 8.
febrúar 1894 á Strönd á Völlum.
Voru foreldrar hennar Jón
Einarsson og Ingunn Pétursdóttir
bændahjón á Strönd. Jón Einars-
son var frá Víðivöllum í Fljótsdal.
Var hann sem faðir hans, Einar
Sigfússon i Breiðuvík, hraust-
menni og hinn mesti dugnaðar-
maður. Ingunn var dóttir Péturs
Guðmundssonar í Skildinganesi
og konu hans Jórunnar Magnús-
dóttur Eilifssonar frá Engey. Afi
Ingunnar, Guðmundur Þórðarson
í Skildinganesi var kvæntur Guð-
rúnu eldri dóttur Péturs
Guðmundssonar í Engey. Voru
þau hjón systkinabörn, þvi kona
Þórðar Jónssonar í Skildinganesi
var Margrét Guðmundsdóttir syst-
ir Péturs í Engey. Þau hjón
Ingunn og Jón bjuggu á eigi all
fáum stöðum. Var Jón dugnaðar-
maður og verkafús.kona hans Ing-
unn var vel gefin og hæfileika-
kona um marga hluti, og bók-
hneigð. Þau eignuðust dreng,
Snælund að nafni, er þótti einkar
efnilegur, en andaðist á unga
aldri.
Hjá Sigríði Fanney dóttur
þeirra þótti snemma bera á góðri
greind og námfýsi. Voru foreldrar
hennar samhuga um að styðja
hana til mennta af litlum efnum.
Sigríður Fanney fór á Kvenna-
skólann í Reykjavik og reyndist
þar afburða námskona. Varð hún
siðar heimiliskennari hjá Jónasi
Kristjánssyni lækni á Sauðár-
króki í þrjá vetur. Fór hún síðan
til frekara náms á lýðháskólann
Voss í Noregi, og siðan á hús-
mæðraskólann Vordinborg í
Danmörku.
Sigríður Fanney var því vel
menntuð er hún hvarf heim til
átthaganna og giftist Sveini
bónda á Egilsstöðum. Hafði
Sveinn þá keypt Egilsstaði og
ráku þau hjón búskap og gistihús-
rekstur. Kom sér vel að kona hans
hafði kynnt sér þá starfsemi jafn-
hliða námi sínu og var vel að
sér i tungumálum.
Varð nú eigi minni myndar-
bragur á búskapnum en áður var
á jörðinni. Kom sér vel að Sigríð-
ur Fanney hafði séð erlenda siðu
og hætti, því marga erlenda sem
innlenda hefur borið að garði
þeirra hjóna. Hefur búskapur
mikill dafnað á Egilsstöðum af
skipulagsgáfu Sveins, dugnaði og
glöggskyggni á framfarir tímans.
Kona hans verið ötul við hlið hans
og eigi latt hann til stórræða. Er
nú þar reisulegt yfir að sjá að
húsakosti, búsældarlegt að líta
hina ræktuðu, viðu velli þar, er
fóðurgresið grær fyrir hinar stóru
hjarðir mjólkurpenings og naut-
gripa.
Hinsíðari árhafa börnþeirra
hjóna starfað í félagsbúi með
þeim. En þau eru: Asdis, fyrrver-
andi skólastjóri Kvennaskólans á
Blönduósi og Hallormsstað,
Ingimar, kvæntur Guðrúnu
Gunnarsdóttur og Jón, kvæntur
Mögnu Gunnarsdóttur, báðir
bændur á Egilsstöðum.
Hefur Sigriður Fanney stutt vel
bónda sinn, hinn hugsjónarika
mann og framkvæmdasama, í bú-
skapnum. Hún hefur verið starfs-
söm og stjórnsöm á heimili
þeirra, en margs hefur þurft við
um þeirra heimili, er hefur jafn-
an verið stórt í sniðum og margt
hjúa. Kom þar fram manndómur
ættar hennar, og hefur henni
svipað þar til frændkonu sinnar
þar austur frá, en þau prestshjón
sr. Þorgrimur Arnórsson í Þing-
múla og Hofteigi og kona hans
Guðríður Pétursdóttir frá Engey,
langömmusystir Sigriðar
Fanneyjar ráku stórbú. Var það
talið fyrir miðja siðustu öld stærst
í Norðlinga- og Austfirðingafjórð-
ungi.
Þrátt fyrir mikil umsvif, hafa
þau hjón á Egilsstöðum gefið sig
mikið að félagsmálum. Sveinn
sem oddviti Vallahrepps frá
1919—1943 og síðan Egilsstaða-
hrepps um fjölda ára og fulltrúi á
Búnaðarþingi um áratugi og
stjórn Búnaðarsambands Austur-
lands.
Sigríður Fanney er kona félags-
lynd, vel máli farin og dylur eigi
sköðanir sínar eins og hún á kyn
til. Þa' er hún ritfær í beztalagi svo
jafnvel Jónasi Jónssyni þótti nóg
um er hann var i almætti sínu.
Hefur hún einkum látið kven-
félagsmál til sín taka og var for-
maður kvenfélagsins í Egilsstaða-
kauptúni lengi. Þá var hún i 12 ár
formaður Sambands austfirzkra
kvenna og þótti þar sem annars-
staðar skörungskona, en þessi fé-
lög hafa oft miklu komið til leiðar
í þjóðfélaginu. Þá er hún kona
guðhrædd og vinur heilagrar
kirkju. Hefur hún verið formaður
sóknarnefndar I Egilsstaðasókn
um fjölda ára, og hefur í hennar
tíð sem formanns verið reist
kirkja, sem komin er undir þak og
er talin munu verða veglegt Guðs-
hús.
Sigríður Fanney er kona óinörð
Framhald á bls. 35