Morgunblaðið - 16.10.1974, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. OKTÖBER 1974
11
„Lífið er ekki
bara saltfiskur”
— Hvers vegna eru merki
nauðsynleg?
— Allt frá því aö sögur hófust
hafa merki ætíð kynnt tiltekin
atriði, ákveðna lifnaðarhætti,
raunar hvaðeina, og þessum sið er
haldið áfram. Það má segja að
notkun merkja sé orðin nokkurs
konar keppni. Þeir er vilja koma
erindi á framfæri, sýna eitthvað
eða selja, nota tiltekið merki þvf
til kynningar. Merkið þarf að vera
fyrir augað, auðvelt að þekkja það
og bera með sér tiltekna stef nu og
efni. Þegar lönd eiga þannig I
samkeppni hvert við annað, lfkja
þau eftir hinumtil þessað halda
velli og reyna jafnframt að kom-
ast fram úr keppinautunum á
markaðinum. Það er því grund-
vallaratriði að hafa slíkt merki.
— Hvaða hugmyndir hafið
þér um útlit slfks gæða-
merkis fslenzks iðnaðar?
— I fyrsta lagi þarf merkið að
vera einkar einfalt að allri gerð.
Það verður að vera ljóst og línurn-
ar sem mynda það sem fæstar.
Ástæðan er sú, að merkið verður
ekki einungis notað á pappfr, þar
sem prentun er auðveld, heldur
mun það verða stimplað aftan á
leirmuni ýmiss konar og þá fer
ekki hjá því að myndin verði
nokkuð gróf. I öðru lagi þarf
merkið að gefa tvö grundvallarat-
riði til kynna á einfaldan og ljós-
an hátt: Hvaðan varan er — hafi
maður fslenzka framleiðslu f
huga, dettur manni einna fyrst í
hug víkingahjálmur eða víkinga-
skip eða önnur atriði úr sögu
landsins. Jafnframt verður merk-
ið að tengjast hugmyndinni um
iðnað nútímans, en slíkt er yfir-
leitt sýnt með tannhjólum, sem
grípa hvort í annað. Merkið verð-
ur m.ö.o. að gefa landafræðina
greinilega til kynna og einnig að
hér er um iðnaðarvarning að
ræða.
— Hverjar eru hugmyndir
yðar um notkun gæða-
merkisins?
— Merkið verður ekki notað af
einstökum fyrirtækjum, heldur
nýtt til þess að auðkenna tiltekna
framleiðslu. Kemur þá fyrst til
álita, hvort umrædd vara er þann-
ig úr garði gerð, að áhugi sé fyrir
henni á mörkuðum heimsins eða
hluta þeirra. Varan verður því að
lúta gæðamati, þannig að væntan-
legir kaupendur geti verið vissir
um að varan uppfylli á eiginleika,
er réttlæti kaup hennar. Nú á
dögum er slíkur urmull varnings
á boðstólum og margur hluturinn
ódýr en annar lélegur. Kaupend-
ur vilja einhvern hlut einungis
um stundarsakir, en annan tfma
varning, sem endast á árum sam-
an. Þegar þannig stendur á, leita
þeir fyrst og fremst að gæðum en
ekki magni. Þá er þörfin á merki
augljós. Framleiðendur hér þurfa
að vita gjörla um tilvist þess og
sækjast eftir að fá að nota það.
Það verður síðan verkefni (Jt-
flutningsmiðstöðvarinnar að
kynna merkið fyrir kaupendum
erlendis.
— Verður merkið þá ein-
ungis notað á vörur, sem
ætlaðar eru til útflutn-
ings?
— Nei, alls ekki, enda er það
augljóst mál, að kaupendur hér á
landi hafa eins mikinn áhuga og
kaupendur erlendis á að geta reitt
sig á gæði þess varnings, sem þeir
ætla sér að kaupa. Þannig verður
merkið notað á íslenzkar vörur,
sem ekki er ennþá byrjað að
flytja út. Maður vonast samt til
þess, varan þyki góð og gjaldgeng
hér á landi, að þá sé ekki síður
áhugi fyrir henni erlendis og
unnt að vekja áhuga kaupenda
þar með árangursrfku sölustarfi
og þá einkum með þvf að nota
gæðamerkið.
Gerald Taylor.
— Hver er sá fslenzkur iðn-
varningur, sem að yðar
áliti er bezt fallin til þess
að vekja áhuga erlendra
kaupenda?
— Ég hefi að vísu aðeins dvalið
hér um stundarsakir og þess
vegna er ekki auðvelt fyrir mig að
svara spurningunni tæmandi. Ég
hefi samt tekið eftir þvi, að hér
eru t.d. leirmunir, sem eru í
hæsta máta óvenjulegir — efnið f
þeim er óvenjulegt. Ég held að
Japanar séu þeir einu, er vinna
leirmuni á svipaðan hátt, en þeir
einbeita sér að fjöldaframleiðslu
fyrir stóran markað. Árangurinn
yrði bara sá að skapa eftirspurn
fyrir keppinautana, sem ráða yfir
getu til f jöldaframleiðslu. Is-
lenzkur iðnaður verður þessvegna
að einbeita sér að gæðavarningi í
takmörkuðu magni og hér eru
leirmunirnir ágætt dæmi. Þá má
vitanlega nefna gærurnar, ullina
og silfurskartgripi. Það skiptir
hvert land meginmáli að ná eins
miklu verðmæti út úr framleiðslu
sinni og frekast er unnt og forðast
að flytja út óunnar eða hálfunnar
vörur. Þarna sést mikilvægi góðr-
ar hönnunar betur eri nokkru
sinni og hún verður að skipa sér-
«£akt heiðurssæti. Þegar um
rj$Idaframleiðslu er að ræða,
vilíí- kaupendur einungis þann
varning, semer einsódýrog frek-
ast er hnnt — fólk skeytir litlu
sem engu wn útlit þess fatnaðar,
sem er nauíisynlegur til þess að
halda á sér hita. En ákveðinn
hluti kaupenda hefur meiri pen-
ingaráð en aðrir og vilja gjarnan
láta á þvf bera. Þessií kaupendur
greiða meira til þess að eignast
hlut, sem enginn annar á.'Eg tel
að fslenzkum iðnaði verði hvað
mest og bezt ágengt á þessu sviði
á heimsmarkaðinum. I þessu felst
raunar að land með örfáa fbúa
reynir að keppa við lönd, þar sem
mikill mannfjöldi er. Islenzkur
iðnaður verður að mæta þessum
erfiðleikum með því að sérhæfa
sig. Island er vel sett milli aðal-
markaðssvæðanna, sitt hvoru
megin við Atlandshafið; Banda-
rfkin og Kanada öðru megin,
Vestur-Evrópu og Rússland hinu
segir Gerald
Taylor
megin; fjarlægðin ekki ýkja mik-
il. Engu að síður verður að taka
tillit til flutningskostnaðar og
hann er æði hár. Varningur héð-
an verður því að kosta meira. Það
er um að gera að líta ekki á þetta
sem vandamál, heldur miklu
fremur sem kost að því leytinu til
að kaupendur fái héðan varning,
sem sé alveg einstakur í sinni röð.
— Hvert er álit yðar á ís-
lenzkri hönnun eftir stutt
kynni?
— Hún er einstök í sinni röð og
ég tel að hún muni falla erlendum
kaupendum vel í geð. I tízkuheim-
inum er sífellt verið að leita að
nýjum hugmyndum og breyting-
um, enda þótt nokkuð sé um að
fyrri stefnum sé fylgt að nokkru.
Þegar haft er f huga hve mikill
listrænn þokki er yfir íslenzku
handbragði og ennfremur ef unnt
væri að virkja hinn almenna list-
ræna áhuga á iðnaðarsviðinu, þar
sem reynt væri að forðast eftiröp-
un erlendra áhrifa, þá eru miklar
líkur til, að því yrði vel tekið á
heimsmarkaðinum.þarsemhér er
um öðruvísi vörur að ræða. Ég álít
nauðsynlegt fyrir fslenzka hönn-
uði að fara öðru hvoru utan til
þess að fylgjast með því, sem er
að gerast á tfzkusviðinu, en þeir
verða jafnframt að gæta þess að
forðast alla beina eftiröpun á
þeirri tfzku, sem náð hefur hylli
kaupenda þá stundina.
— Hvers vegna álítið þér
iðnaðarframleiðslu til út-
flutnings svona mikilvæga
fyrir tslendinga. Ættum
við ekki heldur að einbeita
okkur að fiskinum?
— Það er veruleg hætta því
samfara að reiða sig algjörlega á
eina framleiðslugrein, þótt auð-
velt sé að fást við hana þá stund-
ina. Verðmæti fisksins felst eink-
um í eggjahvítuefnunum, sem úr
honum fást, en nú er unnt að
verða sér úti um þau á annan
hátt, t.d. með ræktun soyjabaun-
anna, enað þvíer égveitbezt, er
nú unnt að hafa nokkuð góða
stjórn á ræktun þeirra og þar
skilur á milli þeirra og fisksins.
Þá ber einnig að hafa í huga, að
þótt fólkinu fjölgi í heiminum, er
ekki þar með sagt að fiskunum
fjölgi að sama skapi. Það er alls
ekki fráleitt að stjórnvöld telji sig
knúin til þess að draga úr veiðum
til þess að varðveita fiskstofninn.
Þess vegna er það óskynsamlegt
að reiða sig eingöngu á þennan
atvinnuveg. I þessu sambandi vil
ég ítreka það, sem ég sagði áðan
um almennan listrænan áhuga ts-
lendinga. Mér þykir mjög illa far-
ið, ef slíkum hæfileikum er ekki
sinnt og allir eiga eingöngu að
helga sig fiskinum og vinnslu
hans. Það er því mun æskilegra
að finna nýjar starfsgreinar, þar
sem þessir hæfileikar og áhuginn,
sem fyrir hendi er, fái að njóta
sín, auk þess sem slfkt gerir lífið
fjölbreyttara og fyllra. Vilji Is-
lendingar auka þá velmegun, sem
nú er fyrir hendi I landinu og
einnig að fylgjast með öðrum
þjóðum á því sviði, þá verða þeir
að taka þessi atriði með í reikn-
inginn.
GERALD Taylor er forstjóri fyrirtækjasamsteypu í
Lundúnum, en hefur nú tekið sér frí frá þeim störfum
til þess að vinna að markaðsmálum fyrir íslenzkar
iðnaðarvörur á erlendum mörkuðum.
Verkefni hans hér er að hrinda i framkvæmd ýms-
um þeim áætlunum, sem sérfræðingar Sameinuðu
þjóðanna hafa unnið að hér á landi síðast liðin tvö ár.
i
Stakar liriviii frá
flMIIUOfl
(AISI'
M ÍNAN
LAUGAVEGI 47 SÍM117575