Morgunblaðið - 23.11.1975, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. NÖVEMBER 1975
Sjötugur:
Gústav A. Þórðarson
fyrrv. kaupmaður
Um aldamótin síðustu var ís-
lenzka þjóðin samfélag bænda,
sem stunduðu landbúnað og sjó-
sókn, þar sem skúturnar gömlu
voru stórvirkustu atvinnutækin.
Vegna undirokunar hafði orðið
mannfækkun og afturför frá því á
dögum þjóðveldisins forna. Á
síðasta þriðjungi 19. aldar byrjaði
landflótti til Ameríku.
I byrjun 20. aldar bjarmaði af
degi.
Togaraútgerðin hófst fyrir al-
vöru með komu Jóns forseta til
Reykjavíkur 1907. Um sama leyti
komst skriður á síldveiðarnar
fyrir Norðurlandi með herpi-
nótinni.
Alveg eins og Reykjavfk breytt-
ist á þessum árum allt fram til
1928 úr bæ í borg, fyrir at-
beina þorskveiða togaranna,
óx Siglufjörður úr fámennu
þorpi í kaupstað og í það að
verða miðstöð síldveiðanna í
landinu á sama tímaskeiði. Þó
átti hið fornkveðna „svipull er
sjávarafli" enn betur við síld-
veiðarnar en þorskveiðar togar-
anna.
Einn af helztu athafnamönnum
á þessu lffskeiði þjóðarinnar var
Asgeir Pétursson, útgerðarmaður
margra skipa og eigandi söltunar-
stöðva í Siglufirði og á Akureyri.
Hann rak jafnframt mikla
verzlun o.fl.
SriL-HÚSGÖGN'
® HITT
Manstu þegar þú lakkaöir síðast? Lakklyktin ætlaöi alla aö
kæfa, og þegar þú varst loksins búinn aö lakka, áttiröu
enga terpentínu til aö hreinsa alla nýju penslana, sem þú
keyptir.
Bráöum þarftu að lakka aftur, sannaöu til. Þá er líka betra
aö gera ekki sömu skyssuna aftur. Nú skaltu nota Hitt lakkið.
Kópal-Hitt er hálfgljáandi vatnsþynnt akryl-lakk, ætlaö á tré
og stein, — úti sem inni. Kópal-Hitt hefur einnig frábæra
veöurrvatns- og þvottheldni.
Svo geturðu nefnilega notaö rúllu, og aö sjálfsögðu pensil
líka. Kópal-Hitt þomar á 1—2 klst. Þaö er lyktarlaust, gulnar
ekki og bregst ekki. Greinargóöur leiöarvísir á hverri dós.
Þegar þú ert búinn aö lakka, þá, — já þá þværöu rúlluna og
penslana úr venjulegu sápuvatni.
Hugsaöu um Hitt
þegar þú lakkar næst.
AUÐBREKKU 63 KOPAVOGI SÍMI 44600
sófasettió
hittir beint í mark
TODDÝ sófasettiö er sniöió
fyrir unga tolkiö
Verð aöeins kr. 109.000.-
Góöir greiðsluskilmálar.
Sendum hvert á land sem er.
Ásgeir var kvæntur Guðrúnu,
dóttur Halldórs Jónssonar, bónda
að Rauðamýri, föðurbróður þeirra
Laugabólssystkina. Fyrir þessi
ættartengsl réðst Olafur fram-
kvæmdastjóri Þórðarson, sem
síðar hafði forustu um stofnun
SH, til Ásgeirs og starfaði á hans
vegum í 12 ár. Einnig Jón
Leopold Þórðarson.
Gústav, sem á sjötugsafmæli á
morgun 24. nóvember, hélt á
sömu mið til manna, sem þekktu
bræður hans og hafði annar hús-
bænda hans unnið við verzlunar-
störf hjá Ásgeiri Péturssyni.
Á þeim árum sem mest var um-
leiks hjá Ásgeiri, störfuðu um 500
manns á hans vegum sumarlangt
og margir allt árið.
XXX
Gústav Þórðarson hleypti héim-
draganum 1929 um vorið, er hann
hafði lokið prófi frá Verzlunar-
skóla Islands og réðst sem
verzlunarstjóri til Sigurðar
Kristjánssonar kaupmanns og
vararæðismanns f Siglufirði og
Sveins Hjartarsonar kaupmanns,
sem áttu saman eina helztu
verzlun bæjarins. Kenndi þar
margra grasa eins og þá var títt í
mörgum verzlunum hér á landi.
Sveinn Hjartarson kaupmaður
varð bráðkvaddur árið 1938.
Keypti Gústav þá eignarhluta
hans af erfingjunum. Nokkrum
árum síðar keypti hann einnig
eignarhluta Sigurðar Kristjáns-
sonar. Eftir það rak hann verzlun-
ina fyrir eigin reikning fram til
ársins 1950, að hann réðst til
starfa hjá Síldarútvegsnefnd.
Starfaði hann þar nokkru lengur
en síld entist fyrir Norðurlandi,
en þaðan tók með öllu fyrir síld-
veiðar eftir árið 1967, einnig á
fjarlægum miðum.
XXX
Á starfsárum Gústavs Þórðar-
sonar í Siglufirði gekk á ýmsu
með síldveiðarnar. Stundum
brugðust veiðarnar hrapallega
eins og 1935 og 1945. Stundum
féll verðið á saltsíldinni. T.d.
hefðu menn þurft að leggja um
kr. 7 með hverri tunnu, ef endar
hefðu átt að ná saman hjá Síldar-
einkasölunni 1931. Einu sinni féll
verðið á bræðslusíldinni niður í
krónur 3 — málið (150 lítrar).
Síldarútvegurinn fór f skulda-
skil 1935/36 og 1949. Þeir sem
höfðu lánað útveginum fengu
aðeins greidd fá prósent af
kröfum sínum, sjómenn, verka-
fólk, útgerðarmenn o.fl. urðu
fyrir miklu tjóni.
Stundum var landburður af síld
svo ekki hafðist undan að bræða
síldina eða salta. Skemmdist hún
þá og varð jafnvel að moka henni
í sjóinn aftur eða láta varð hana
svamla óveidda í sjónum.
1 öllum þessum' vanda sýndi
Gústav Þórðarson mikið lang-
lundargeð og var alltaf á nóttu
sem degi fús að hjálpa viðskipta-
mönnum sínum eftir beztu getu
og jafnvel meira en það, því að
Gústav lét viðskiptavinina jafnan
fá „krit“ á úttektinni, þótt honum
væri ljóst að brugðið gæti til
beggja vona um greiðslugetuna og
stundum ef til vill um greiðslu-
vilja þess, sem úttektina fékk.
Enda fór það svo, að Gústav reið
ekki feitum hesti frá kaup-
mennskunni, þegar upp var staðið
éftir 22 ára erilsamt starf.
Mörgum manninum gerði Gústav
Þórðarson kaupmaður góðan
greiða. 1 starfi sfnu hjá Síldarút-
vegsnefnd reyndist hann einnig
mesta lipurmenni.
Um allt þetta „bras“ get ég
borið vitni af eigin raun, þvf á
sumrum var ég samtíða Gústav
um 20 ára skeið í Siglufirði og átti
við hann mikil viðskipti.
Gústav leigði um skeið frysti-
húsið Undir Bökkum í Siglufirði
af Ásgeiri Péturssyni ásamt Olafi
bróður sínum og Jóni, syni Ás-
geirs. Gekk sá rekstur ágætlega.
XXX
Gústav átti því láni að fagna í
lífsins ólgusjó að eiga ágæta
konu, Dagbjörtu Valgerði Einars-
dóttur, kaupmanns á Akureyri,
fyrrum kaupstjóra Gránu-
verzlunar á Oddeyri, Gunnars-
sonar. Varð þeim tveggja sona
auðið, Sveins, fulltrúa hjá
Astúnum SF f Reykjavík. Hann
er kvæntur Erlu Ingólfsdóttur,
Erlendssonar skósmiðs á Akur-
eyri, Loftssonar. Eiga þau tvær
dætur, 11 og 13 áragamlar.
Hinn sonurinn er Einar, af-
greiðslumaður Flugleiða í New
York. Hann er kvæntur Grímu,
dóttur Gfsla Indriða'sonar, fyrrum
fulltrúa á pósthúsinu f Siglufirði.
Eiga þau hjón einnig tvær dætur,
þriggja og fimm ára að aldri.
Gústav A. Þórðarsyni kippir í
Laugabólskynið. Hann er greind-
ur og góðviljaður. Söngmaður
góður og lagvís. Kona hans er og
mjög músfkölsk. Það sem Gústav
kann að hafa f misst við greið-
vikni um of í þessari vályndu ver-
öld, bfður hans sem annarra
mætra manna handan við móðuna
miklu í öruggri vörzlu í auðlegð,
sem mölur og ryð fá eigi grandað.
Að lokum óska ég þeim hjónum
Dagbjörtu og Gústav og afkom-
endum þeirra alls góðs á ófarinni
ævibraut og þakka samfylgdina.
Sveinn Benediktsson.
P.S. Fyllri greinargerð um ætt
Gústavs A. Þórðarsonar er að
finna í eftirmælum um bróður
hans, Ólaf Þórðarson, sem birtust
í Morgunblaðinu 26. ágúst 1975.
Sv.B.
Félag Sjálfstæðismanna í
Árbæjar- og Seláshverfi
Árshátið félagsins verður haldin i Skíðaskálanum i Hveradölum laugar-
daginn 29. nóvember.
Allt sjálfstæðisfólk i hverfinu er hvatt til að mæta og taka með sér gesti,
Allar nánari upplýsingar i simum 82097 og 86323.
Skemmtinefndin.
Akureyri nærsveitarmenn
Munið spilakvöld sjálfstæðisfélaganna í sjálfstæðishúsinu Akureyri
fimmtudaginn 27. nóv. kl. 20.30.
Glæsileg verðlaun. Dans að lokinni félagsvist til kl. 1.
Spilanefnd.
Heimdallur Heimdallur
Framhaldsaðalfundur
Framhaldsaðalfundur Heimdallar S.U.S. verður haldinn í Miðbæ við
Háaleitisbraut miðvikudaginn 26. nóvember n.k. kl. 20.30.
Dagskrá:
1. Kjör fulltrúaráðs.
2. Stjórnmálaályktun, umræður, afgreiðsla.
Stjórnin.