Morgunblaðið - 05.11.1976, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1976
harðjaxlinn
MORÐ MÍN
KÆRA ★ ★ ★
(„Farewell my Lovely")
Bandarisk, Avco Embassy,
1975, Leikstj.: Dick
Richards. Aðalhlutverk:
Robert Mitchum, Charlotte
Rampling, John Ireland,
Silvya Miles. Handrit:
David Zelag Goodman,
byggt á bók Raymond
Candlers. Kvikmyndataka,
(FUJICOLOR), John
Alonzo. Sviðsmunir og
setningar: Angelo Graham,
Bob Nelson. Tónlist: David
Shire. 97 min.
FAREWELL MY LOVELY er
vandvirknisleg og nákvæm
myndgerð, bæði hvað varðar
efnismeðferð og umgerð
þessarar sögu Chandlers um
einkaspæjarann Philip Mar-
lowe Allar götur frá þvi að
THE BIG SLEEP, með
Bogart, var gerð árið 1946,
er hæpið að höfundi eða
söguhetju hafi verið gerð jafn
góð skil. Dick Richards (THE
CULPEPPER CATTLE CO.)
og hjálparmönnum hans
tekst undantekníngarlaust að
skapa rétt umhverfi og and-
rúmsloft En kannski er það
fyrst og fremst frábær túlkun
„síðasta harðjaxlsins', eins
og stendur á auglýsinga-
SÆBJÖRN VALDIMARSSON
plakati myndarinnar — Ro-
berts Mitchums — sem
skiptir sköpum og gerir
„M.m.k." að einni bestu
sakamálamynd sem sýnd
hefurverið um langa hríð
M m.k." er drungaleg, stíl-
hrein þakkargjörð til gömlu
spæjaramyndanna, sem nutu
hvað mestra vinsælda á
fjórða og fimmta áratugnum,
og Raymonds Chandlers, en
persóna Philip Marlowe hef-
ur orðið kveikja fjölmargra
mynda og a.m.k að einum
sjónvarpsþætti. „M.m.k."
hefur verið kvikmynduð
tvisvar áður, sem THE
FALCON TAKES OVER, árið
1942, og seinna, eða árið
1945, af Edward Dnytryk,
MURDER MY SWEET, og
þaðan mun hið íslenska nafn
myndarinnar vera komið.
Myndin segir frá leit hins
klúra, en mannlega Marlowe
að týndri vinkonu afbrota-
manns, sem er nýbúinn að
afplána sex ára fangelsis-
dóm. Sögusviðið er Los
Angeles fjórða áratugarins.
Eftir fjölda falskra ábendinga
og blóðsúthellingar, þá leysir
Marlowe gátuna um kven-
mannshvarfið um borð í
skemmtisnekkju, með til-
heyrandi vopnaviðskiptum
og kaldranalegu uppgjöri
persónanna.
Richards hefur tekið þann
kostinn að fylgja sem ná-
kvæmast söguþræðinum á
milli beinna samtala í mynd-
inni talar Mítchum yfir at-
burðarásinni, Og þar sem
Goodman hefur þurft að
skálda ínn í, nær hann vel
hinum harðsoðna og verald-
arvana stíl Chandlers.
Mitchum, sem virðist
fæddur i þetta hlutverk, fer á
kostum með hinum gamal-
kunna leikstíl sinum, þessi
náungi virðist ekkert þurfa að
hafa fyrir því að leika Þó
virða hann allir meðleikarar
Harðjaxlinn Mitchum í „Morð mín kæra".
hans í gegnum árin fyrir leik-
hæfileika hans. Sömu sögu
er að segja um leikstjórana,
þeir meta Mitchum fyrir
dugnað og virðingu fyrir
verkefnum sínum. „M.m.k"
verður örugglega minnst
sem einnar bestu myndar
þessa ágæta leikara sem nú
verður settur á bekk með
sjálfum Bogart sem „Mar-
lowe-ímynd"
Meðleikarar gera allflestír
mikið úr minni hlutverkum.
Charlotte Rampling sýnir
munaðarlegan og slóttugan
leik í hlutverki hinnar ban-
vænu kvenpersónu, minnir
óneitanlega ærið mikið á
Laureen Bacall þessara
mynda. Kraftmiklar fram-
komur Sylviu Miles I hlut-
verki hinnar föllnu leikkonu
auka á raunveruleika og dýpt
myndarinnar, og atriði henn-
ar og Mitchums eru tvímæla-
laust hápunktur myndarinn-
ar. John Ireland er sannfær-
andi i hlutverki lögreglustjór-
ans, eins er Kate Murtagh
eftirtektarverð sem mellu-
mammam á hóruhúsinu,
ýmsra hluta vegna.
Engu minni stjörnur er sá
hópur sem stóð að gerð
myndarinnar, og tókst að
skapa þennan litríka, þung-
búna stíl og endurheimta
horfið andrúmsloft hinna
skuggalegri hliða L.A. stríðs-
áranna. Þetta eru kvik-
myndatökumaðurinn John
Alonzo (CHINATOWN),
sviðsmuna-og búningahönn-
uðirnir og sviðsetjarar. Hlutur
allra þessara manna er stór
og áberandi vel af hendi
leystur. En maðurinn sem
stendur á bak við allt er leik-
stjórinn Dick Richards, sem
strax með fyrstu mynd sinni,
THE CULPEPPER CATTLE
COMPANY (Nýja bió 1974),
sýndi að hér er á ferðinni
eftirtektarverður kvikmynda-
gerðarmaður. Þessa dagana
vinnur Richards að myndinni
MARCH OR DIE, með þeim
Gene Hackman oq Terrence
Hill.
En það er sem sagt hver
síðastur að sjá sakamála-
mynd af gamla skólanum,
þvi þær verða tæpast gerðar
án gamals harðjaxls á borð
við Mitchum, og hann eldist
eins og aðrir.
ó tjoklinu
Austurbæjarbíó:
Badlands ★★
Gamla Bíó:
Arnarborgin ★★
Stjörnubió:
Serpico ★★★
Hafnarbió:
Morð min kæra ★★★
Nýja Bió:
Young Frankenstein
★ ★★
SV
Sjónvarpsmynd kvöldsins
Atridi úr föstudagmynd sjónvarpsins, LIFEBOAT, eftir meistara
Hitchcock. (bls. (bls. 185)
SÉRSTÖK ástæða er til
þess að þakka hlutaðeig-
andi aðilum hjá sjónvarp-
inu fyrir síbatnandi kvik-
myndavak Hjá því verð-
ur tæpast komið, að hor-
tittir fljóti með, en þeim
fer óðum fækkandi, þær
betri hafa verið i yfir-
gnæfandi meirihluta síð-
ustu mánuðina. Fólk
hefur jafnvel fengið kær-
komið tækifæri til að sjá
sígild listaverk eins og
„Þrúgur reiðinnar" eftir
meistara Ford.
í kvöld verður sýnd ein
at eftirtektarverðari
myndum sjálfs Alfreds
Hatchcocks, LIFEBOAT.
Hún er alhyglisverðust
fyrir þær sakir hversu
meistaranum tekst vel að
kana spermu og eftir-
nungu en myndin
gerisl öií um borö í
björgunarbát. Þar er
samankominn ærið
sundurleitur hópur
manna sem bjargast af
farþegaskipi sem sökkt
hefur verið af þýskum
kafbát. Bráðlega bætist í
hópinn yfirmaður af kaf-
bátnum, sem sökk af af-
leiðingum árásarinnar.
Lengra er ekki fært að
rekja söguþráðinn vegna
þeirra sem ekki hafa séð
myndina.
LIFEBOAT olli miklu
umtali og jafnvel
hneyksli, þegar hún var
fumsýnd vestan hafs á
sínum tíma. Gagnrýnend-
ur misskildu hana gjarn-
an, héldu því fram að Hit-
chcock hefði sýnt Þjóð-
verjann sem mann æðri
hinum (en hann, sökum
menntunar sinnar, tekur
við stjórn bátsins). Þeir
voru sem sagt ekki á því
að nasistafúlmenni gæti
verið góður sjómaður —
enda myndin sýnd á
stríðsárunum.
Annað óvenjulegt við
myndina er að engin tón-
list er notuð, aðeins
náttúruleg hljóð. Þá er
lausnin á því, hvernig
Hátchcock tekst að birt-
ast á sinn hefðbundna
hátt, alveg stórsnjöll,
takið vel eftir!