Morgunblaðið - 01.02.1977, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. FEBRUAR 1977
Frá umræðufundi
Kv enr éttin dafélags
íslands um skattamál
Hvert sæti i Kristalssal Loftleiðahótelsins var setið.
Framhald af bls. 17
fram eitt — ætti að vera jafnháar
bætur með öllum börnum.
64. gr.heimilisafsláttur (kr
60.000,00) og 65. gr. barnabóta-
auki (kr. 18.500,00) þegar hjón
vinna bæði úti — þessir afslættir
þyrftu að vera miklu hærri, eru
algerlega óraunhæfir.
97. gr. álagða skatta á hjón skal
birta i einu lagi í skattskrá —
tilkynningar um skatta á hjón
skal birta í einu lagi í skattskrá —
tilkynningar um skatta er varða
framtal hjóna nægir að senda
öðru hjóna.
108. gr. óskipt ábyrgð hjóna á
greiðslum skatta — þetta er alger-
lega andstætt reglum sifjalaga
um skipta skuldaábyrgð hjóna. —
Guðrún lauk máli sinu með þvi
að benda á að samkvæmt frum-
varpinu myndu álögur á einstæða
foreldra stórhækka og benti hún
á að þau dæmi sem hefði verið
sýnd i Morgunblaðinu s.l. fimmtu-
dag. ,,Ég hef þá trú,“ sagði Guðr-
ún, “ að frumvarp þetta hefði
ekki orðíð svo gallað, sem raun
ber vitni, ef a.m.k. ein kona hefði
átt sæti í þeirri nefnd sem það
samdi."
Áherzla á stað-
greiðslukerfi skatta
Sigriður Thorlaeius, formaður
Kvenfélagasambands íslands,
fjallaði um það í upphafi máls
síns hve sorglegt það væri að
þurfa að vera að tala um kvenrétt-
indi annars vegar og mannrétt-
indi hins vegar. Sagðist hún telja
að framkomið frumvarp stuðlaði
ekki að jafnrétti, né legði mat á
gildi heimilisstarfa. Benti hún á
að það væri fráleitt að persónu-
frádráttur einstaklinga i hjóna-
bandi skyldi ekki vera sá sami og
einstaklings utan hjónabands. Þá
benti hún á að ekki væri tekið
tillit til annarra heimiliseininga,
svo sem þar sem systkini búa
saman, en þau ættu að sjálfsögðu
að njóta sömu réttinda og bóta og
foreldrar með börn.
Sigrlður kvaðst vera næstum
því sammála að fella ætti niður
50% skattfrádrátt giftra kvenna,
vegna þess að hún hefði séð hve
óréttlátt það kemur út þegar kon-
ur verða ekkjur.
Sigriður benti á að margar
spurningar kæmu upp þegar
frumvarpið væri kannað, en hún
kvaðst vilja leggja áherzlu á að
taka bæri upp staðgreiðslu skatta,
þar sem sllkt fyrirkomulag myndi
gera mönnum ljósari fjárhags-
stöðu þeirra á hverjum tlma, mun
betur en núverandi fyrirkomulag.
Frv. illa gerður
grautur
Gunnar Guðbjartsson,
formaður Stéttarsambands
bænda, benti á það i upphafi máls
síns að þótt talað væri um tekju-
skatt á þessum fundi, væri um
margs konar skatt annan að ræða
og kvaðst hann vilja nefna lítið
dæmi úr veltuskattsfyrirkomulag-
inu. Nefndi hann bónda sem s.l.
haust varð fyrir þvl óhappi að það
brotnaði öxull á dráttarvél hans,
sem hann þurfti nauðsynlega að
nota til vinnu. öxull var ekki til á
landinu og varð að panta hann frá
útlöndum. Tók það 6 vikur og
kostaði hluturinn III þúsund kr. I
innkaupi, en bóndinn varð að
greiða 404 þús. kr. til þess að fá
hlutinn i hendurnar. Þar af voru
154 þús. kr. i formi ýmissa skatta
til rlkissjóðs. Gunnar kvaðst
nefna þetta sem dæmi um óvænt-
an kostnað sem komið gæti upp I
rekstri bóndans og einn af mörg-
um göllum þessa nýja skattafrum-
varps væri einmitt sá að ekki væri
tekið tillit til óvæntra óhappa og
kostnaðar I því sambandi, svo sem
vegna heyskaða, fjárskaða o.fl.
o.fl. „Launþegar éiga að borga af
launum," sagði Gunnar, „hvort
sem það er hægt eða ekki. Þetta
er eins og hjá samyrkjubúum I
Rússlandi þar sem starfsmönnum
er refsað fyrir það að skila ekki
fullri uppskeru hvernig sem
veðurfar eða aðrar aðstæður eru.
Ef þeir geta ekki skilað arði, þá
eru þeir fluttir beint til Slberlu.
Það ætti að senda þá sem sömdu
þetta frumvarp til Rússlands."
Gunnar kvað frumvarpið gera
ráð fyrir þvl að meðaltalshækkun
á bónda yrði 44 þús. kr„ en mest
kvað hann frumvarpið mundu
hafa áhrif varðandi unga fólkið I
sveitum landsins og fátæka fólkið
þar. Jafnvel taldi hann mikla
hættu á að barnmargt fólk og fólk
sem væri að byggja upp jarðir
slnar, yrði að hætta búskap ef
þetta frumvarp næði fram að
ganga.
„Er það hagkvæmt fyrir
íslenzkt þjóðféiag, að þetta fólk
verði að hætta búskap?" spurði
Gunnar og svaraði um hæl, „jú, að
því er varðar að þá væri hægt að
fá ódýrt land fyrir sumarbústaði
þéttbýlisfólks, en að öðru leyti
yrði það stórkostlegt áfall fyrir
þjóðfélagið. Unga fólkið i sveit-
unum skilar mestu og þar leggur
kvenfólkið ekki síður á sig erfiði
en karlmennirnir. Ef frumvarpið
nær fram að ganga veldur það
beinu ranglæti þeim konum sem
mest leggja á sig I búskapnum og
gildir það almennt. Frumvarps-
mönnum skjátlast svo hrapallega
að þeir ættu að fara austur til
Rússlands og læra og læra.“
Gunnar benti á að unga fólkið I
þéttbýli landsins ætti við sömu
vandamál að glíma og unga fólkið
I sveitunum, þ.e. að koma þaki
yfir höfuðið. „Þetta frumvarp
myndi koma illa við unga fólkið
sem vill byggja yfir sig,“ sagði
Gunnar, „og ég held að ef það nær
fram að ganga verði ákaflega erf-
itt fyrir þetta unga fólk að eignast
þak yfir höfuðið."
Taldi Gunnar mörg vandkvæði
á framkomunu frumvarpi.
„Frumvarpið er illa gerður
grautur," sagði hann, „meira að
segja kekkjóttur."
K venréttin d afélagin u
óskað heilla
Að loknum framsöguerindum
var orðið gefið frjálst og tók fyrst
til máls Jónína Þorfinnsdóttir
kennari og formaður Sjálfstæðis-
kvennafélagsins Hvatar. Bar hún
Kvenréttindafélagi íslands beztu
afmælisóskir og árnaði því heilla
á ókomnum árum. Þakkaði hún
starf þeirra I þágu kvenréttinda-
mála.
Sláizt fyrir 50% frá-
drættinum, konur
Már Pétursson, lögfræðingur,
tók næstur til máls og hvatti hann
konur til að skipa sér I fylkingar-
brjóst gegn þeim breytingum sem
nú ætti að gera á gildandi skatta-
lögum varðandi konur. Það á nú
að skattleggja að fullu 5 milljarða
króna sem konur afla I launum,
það á að klípa 2 milljarða af þeim
I ríkissjóð, sagði Már og kvað
frumvarpið þýða um 150 þus. kr.
hækkun hjá hverju meðalheimili
þar sem konan vinnur úti. Benti
hann á, að 60% giftra kvenna
ynnu úti og kvaðst hann telja, að
konur ættu að halda fast við 50%
frádráttinn. Reyndar væri að eina
heilræðið sem hann gæti gefið
konum og Kvenréttindafélagi ís-
lands á afmæli félagsins. „Þið
skuluð slást fyrir 50% frádrættin-
um. Þið vitið ekki hvað er verið að
taka af ykkur,“ sagði Már.
Að skattlagning
sé réttlát
Þorkell Helgason, dósent, tók
næstur til máls. Kvaðst hann vera
væntanlegur Rússlandsíari, ef
Gunnar Guðbjartsson fengi að
ráða, þvl hann hefði starfað I
nefnd þeirri sem vann að gerð
frumvarpsins. Vakti Þorkell at-
hygli á þvl að orðrómur væri
uppi, að þeir sem hefðu samið
frumvarpið hefðu jafnvel helzt
miðað við að ná hagstæðu fyrir-
komulagi fyrir sjálfa sig. „Ég er
kvæntur og barnlaus," sagði Þor-
kell, „og ég tapa 200 þús. kr. á
frumvarpinu."
Þorkell kvað eðlilegt, að fólk
gerði sér grein fyrir því, að við
byggjum I kotrlki og gætum ekki
eytt eins miklum tlma og pening-
um i kostnað við framkvæmd ým-
issa mála eins og stærri riki. Þá
vakti Þorkell athygli á þvl, að
jafnan væri það svo að fólki fynd-
ust gömlu lögin bezt, þegar breyta
ætti einhverju út af þeim, en
hann kvaðst telja það meginmark-
mið skattalaga að vera réttlát.
Miða skyldi við fjölskyldustærð,
greiðslugetu o.sv.frv. og hann
kvaðst vera á móti jafnrétti I
skattalögum ef það kæmi niður á
réttlæti. Hann taldi algjöra sér-
sköttun t.d. ekki réttlátt gagnvart
öldruðum hjónum, sem ef til vill
lifa af launum mannsins. Þá benti
hann á, að heildarskatttekjur
rlkisins af hjónum myndu lækka
um 500 millj.kr.
„Mér finnst þetta fyrst og
fremst vera spurningin um það
hvort skattgreiðslan er réttlát eða
ekki réttlát. Það er raunhæft að
miða við það en ekki það sem
verið hefur, þvl það getur verið
óréttlátt," sagði Þorkell.
Innihaldið en ekki
umbúðir skiptir máli
Ragnhildur Helgadóttir, alþingis-
maður, kvaðst I upphafi máls slns
vilja vekja athygli á því að þetta
frumvarp sem fyrir lægi væri
fyrst og fremst umræðugrund-
völlur. Það væri beinllnis ætlazt
til þess að fólk kæmi með slnar
athugasemdir og það hefðu marg-
ir umræðuhópar gert einnig.
Ragnhildur sagði að sér virtist að
málflutningur á þessum fundi
hefði gengið út frá tvenns konar
grundvelli, annars vegar vilja til
þess að afnema 50% regluna úr
lögum, hins vegar vilja fyrir al-
gjörri sérsköttun.
Ragnhildur kvaðst ekki sam-
mála þvl að halda ætti I 50%
regluna, en hún kvaðst ekki held-
ur vilja algjöra sérsköttun. „Það
eru ekki umbúðirnar sem skipta
máli,“ sagði hún, „heldur inni-
haldið." Taldi hún t.d. að sérskött-
un yrði óhagstæðari fyrir fólk
undir 1150 þús. kr. tekjum og þó
sérlega undir 900 þús.kr. mark-
inu. Þá fjallaði Ragnhildur nokk-
uð um réttlæti á þessu sviði og
oenti á að hún teldi það eitt og hið
sama, kvenréttindi, mannréttindi
og réttlæti.
Sérsköttun á eigum
og aflafé
Bessý Jóhannsdóttir, kennari,
tók næst til máls og kvaðst hún
aðhyllast sérsköttun á aflafé, þvl
sllkt væri eðlilegast, en ýmis
ákvæði varðandi eignir væri mál
sem kanna þyrfti mjög Itarlega.
Sagðist hún telja, að konur yrðu
linari ílaunabaráttu meðan ekki
væri um sérsköttun að ræða, en
hins vegar spurði hún, hvort kon-
ur væru orðnar nægilega meðvit-
aðar um einstaklingseðli sitt til
þess að unnt væri að fara fram á
sérsköttun.
Kvaðst Bessý telja mikilvægt að
taka upp staðgreiðslukerfi skatta
og fella niður tekjuskatt, en stefn-
an hlyti hins vegar að vera
sérsköttun á eignum og aflafé I
þessu landi.
Að ganga á rekstrar-
möguleika ungs fólks
Árni Kolbeinsson tók aftur til
máls og rakti ýmis atriði, sem
komið höfðu fram I umræðum og
voru óljós fyrir fundargestum. Þá
tók Sólveig Ólafsdóttir aftur til
máls og lýsti þvl yfir, að hún
skildi ekki Má Pétursson, en hins
vegar kvaðst hún ekki endilega
ætlazt til þess að hann skildi það
að margar konur skömmuðust sín
fyrir 50% frádráttarregluna, þvl
hann hefði aldrei verið kona.
Már tók slðan til máls og sagðist
ávallt hafa talið að það væri jafn-
réttismál kvenna að ná efnalega
sjálfstæði. „Það á að ráðast á
meinið sjálft, launamisréttið I
landinu“, sagði hann. Már kvaðst
telja það réttlætismál, að konur
fengju hlut fyrir ákveðinn kostn-
að vegna útivinnu m.a. vegna
barnagæzlu o.fl.ofl. Þá kvaðst
hann á móti þvl að færa tekjur frá
fólki sem þarnaðist þeirra til
þeirra, sem hefði meira umleikis,
hefðu meira en nóg, og þvl þyrfti
ef til vill ekki nema annar aðilinn
að vinna úti. Nefndi hann dæmi
um eiginmenn I hátekjuflokki
með heimavinnandi konur. Þá
kvaðst hann vera algjörlega á
móti þvl að gengið væri á
rekstrarmöguleika ungs fólks,
sem mesta þörf hefði fyrir fjár-
magn við að koma sér upp hús-
næði og slíkt þyrfti að borga á
mjög skömmum tíma.
Fleiri til í þjóðfélag-
inu en embættismenn
Arndls Björnsdóttir taldi ýmis
ákvæði I framkomnu frumvarpi.
Ræddi hún m.a. um að 90%
kvenna væru með laun undir 1
millj. kr. á ári og skattalögin
miðuðust beinllnis við að halda
þeim þar þvi að á þeim konum,
sem væru búnar að vinna sig I
laun sem væru yfir það mark, ætti
mest að herða. Þá kvað hún það
furðulegt að þetta frumvarp mið-
aði við að rýra vaxtaafslátt fólks,
sem stæði I byggingarfram-
kvæmdum og væfi það nógu erfitt
fyrir. „Er það hægt“, sagði Arnd-
Is, „að hafa eingöngu embættis-
menn I slíkum nefndum sem
þeirri er vann að gerð frumvarps-
ins. Embættismenn eru góðir til
að sinna verka en það eru fleiri
en embættismenn til I þessu þjóð-
félagi".
Fleiri valkosti
1 skattamálum
Ragnheiður Möller kvaðst vilja
vekja athygli á þvl hvort ekki
væri hægt að hafa fleiri valkosti I
sllku frumvarpi, sem fjallaði um
skattamál. Kvaðst hún hafa talið
50% regluna merka á slnum tíma,
þvl þá hefði skattbyrðin verið
óþolandi eins og hún væri reynd-
ar orðin I dag.
Gegn félögum um
hjónaskilnaði
Valborg Bentsdóttir kvaðst
hafa unnið að setningu 50%
frádráttarreglunnar á slnum tlma
og sagði hún, að þá hefði það
verið svo að hjón hefðu alls ekki
getað borgað skattana, sllk hefði
staðan verið. „Við gátum bjargað
æði mörgum hjónaböndum með
þvl að setja 50% regluna, enda
fjölgaði hjónaböndum farsællega
eftir það og ekki varð úr stofnun
félaga um hjónaskilnaði eins og
til stóð“.
Að endurskoða af-
stöðu til hjúskapar
Björg Einarsdóttir kvað það
skoðun slna að hjón ættu ekki að
vera skattaleg eining og kvaðst
hún vilja sérsköttun á aflafé með
möguleikum á millifærslum
frádrattar. Kvaðst hún telja að
nauðsynlegt væri að endurskoða
afstöðu I þessum málum til hjú-
skapar með það fyrir augum að
styrkja þá stofnun.
Konur spara útgjöld
Gunnar Guðbjartsson tók aftur
til máls og kvaðst vilja vekja
athygli á þvl að heimavinnandi
konur I sveitum sköpuðu stór-
felldar tekjur með heimavinnu og
spöruðu útgjöld um leið,
Að eiga hlutdeild
í ábyrgðinni
Ingibjörg Rafnar tók siðust til
máls I umræðunum og kvað hún
fleiri valkosti þurfa að fylgja
slíku umræðufrumvarpi. Benti
hún á að taka þyrfti tillit til þess,
að rík efnahagsleg og félagsleg
samstaða væri með hverri fjöl-
skyldu og ótal margt I lífi
fjölskyldunnar væri sameiginlegt
átak. „Við viljum eiga hlutdeild I
afrakstrinum" sagði hún „en við
viljum ekki eiga hlutdeild I
ábyrgðinni og það fi nst mér I
andstöðu við jafnréttissjónar-
mið“.
- á.j.