Morgunblaðið - 25.06.1977, Blaðsíða 10

10
MOBGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JUNI 1977
Grelnlng á vfmuglðfum al
ymsu tagi ler hægl vaxandl
Oft er frá því greint í blöóum að
nú sé nýtt hassmál á ferðinni og
að grunur leiki á að fikniefni séu
í sendingum, sem lögreglan hefur
lagt hald á. En hvernig er svo
gengið úr skugga um að svo sé?
Rannsóknastofa Háskóla Islands í
lyfjafræði veitir lögreglu og dóm-
stólum þá þjónustu, sem til þarf
til aö sanna hvaða efni sé þarna
að finna og í hve miklu magni.
Þar fer fram rannsókn á sýnum,
sem lögregluyfirvöld senda vegna
slikra mála, og eru niðurstöður
siðan tilkynntar viðkomandi
dómsaðilum.
Þegar fréttamenn Mhl. bar
þriöjudaginn 10. maí að garði í
rannsóknastofunni, sem er að
mestu til húsa í gömlu háskóia-
byggingunni, voru þar fjögur slík
mál til afgreiðslu. Tvö sýnin sem
verið var að greina i svonefndum
gasgreini, voru kannabisefní. En
þarna fór líka fram greining á
amfetamíni. Og þennan dag hafði
einmitt veriö lokið rannsókn
fyrsta kókainmálsins, sem rann-
sóknastofan hefur fengið. En
fleira var þarna á ferðinni. Unnið
var að ákvörðun á áfengisinni-
haldi í blóði þeirra ökumanna,
sem lögreglan haföi tekið yfir
helgina, grunaöa um ölvun við
akstur. Og loks var þarna stúlka
til rannsóknar haustið 1969. Þor-
kell telur að fram að þeim tima
hafi neyzla á kannabisefnum og
LSD verið næsta óþekkt hér á
landi. Siðustu árin hefur tala
sýna af þessu tagi þó staðið í stað,
verið um 40 á ári. Telja þeir Þor-
kell og Jakob að neyzla þessara
vimugjafa hafi farið hægt vax-
andi. En taka fram um leið, að
yfirgnæfandi vandamál i sam-
bandi við neyslu vímugjafa sé þó
enn sem fyrr áfengið.
Greiníngin á kannabisefnum er
tiltölulega einföld. segja þeir
mér. Ur hassi eru greind 3 efni i
fyrrnefndum gasgreini, þ.e. 1.
kannabidiól 2. tetrahýdro-
kannabínól og 3. kannabínól og
svo 4. efnið, sem notað er til
viðmiðunar, metýltestósterón.
Þegar niðurstaða greiningarinnar
er metin til sakar, þá er það efni
nr. 2, sem ræður úrslitum.
Magnið, sem fengist hefur af
vímugefandi efninu tetrahýdró-
kannabínól í sýnunum, er mjög
mismunandi, hefur reynzt allt frá
0,4—0,5% og upp i 8—9%. Um
það vita þeir sem kaupa venju-
lega ekki fyrirfram. Gæðamunur
vörunnar er greinilega mikill.
Blaðamanni voru i rannsókna-
stofunni sýnd nokkur sýni.
Lélegasta varan var líkust grófu
heitin, sem við erum að ræða um.
Hassish er mun sterkara, meira af
vímugefandi efni, og er aðallega
unnið úr blómhluta plöntunnar.
Marihuana er veikara og i þvi ber
meira á blað- og stöngulhlutum
plöntunnar. Er hassið mest reykt
í pípu, en marihuana i sigarett-
um. Þá þekkist hassolía, unnin úr
plöntunni, sem er blandað í
tóbak.
LSD-sýnin, sem rannsóknastof-
unni í lyfjafræði berast frá lög-
regluyfirvöldum, eru að því leyti
erfiðari viðfangs en kannabis-
sýnin, að þar er jafnan um svo
lítið magn að ræða i hverjum
skammti. Við fengum að sjá
nokkur sýni. Þetta er að sjá eins
og daufir blettir á þerripappír, og
útlinur þeirra ekki vel af-
markaðar. LSD er notað í ör-
smáum töflum eða uppleyst á
þerripappírsbúti. Þannig er það
látið út í kaffi eða annan drykk,
og neytt á þann hátt. Sögðu þeir
Þorkell og Jakob að vandinn væri
að finna þetta litla magn.
Stundum eru sýnin lituð til að
villa um fyrir þeim, sem leita, en
þá er efnið erfiðara í greiningu.
Áhrif af LSD eru mjög mismun-
andi, sumir fá af neyzlunni
jákvæðar kenndir, en aðrir upp-
lifa skelfingu i vimunni. Rann-
ekki þó svo að nægt öryggi fáist
innan skynsamlegs tíma við rann-
sóknir á öllum efnum. Okkur
vantar tæki til að hraða vinnunni.
Eins og er, getur tekið nokkra
daga að fá endanlega niðurstöðu.
Það tæki, sem ég tel okkur einnig
vanta og hefi augasiað á, kostar
a.m.k. 5 milljónir króna og þær
liggja ekki á lausu.
— Okkur vantar í rauninni
þetta dýra tæki, hélt Jakob áfram
og rökstuddi það með dæmi. — Ef
vió fáum t.d. sýni, sem grunur
leikur á að innihaldi amfetamin,
þá greini ég það og finn kannski
að það innihaldi 26% af þvi efni.
En samt hefur ekki verið svarað
hvað hin 74% eru. Og greining-
unni er í rauninni ekki lokið fyrr
en við vitum hver þau öll eru.
Með þessu umrædda tæki, væri
hægt að greina á skömmum tíma
hvaða efni þarna er um að ræða.
Auk þess kvað Jakob það vera
þeim fjötur um fót, að rann-
sóknarstofan er á þremur stöðum
í húsinu og að auki á fjórða staðn-
um uppi yfir leikfimishúsi háskól-
ans. Það gæti veriö æði tafsamt.
1 frekari umræðum um þetta
kom fram, að oft liggur á grein-
ingu. Jakob sagði að komiö heföi
fyrir að hann væri kallaður út um
miðja nótt til að hefja greiningu,
Litið inn í rannsóknastofu H.Í. í lyfjafræði, sem
rannsakar slík sýni fyrir lögreglu og dómstóla
Jakob Kristinsson
deildarstjóri og próf.
Þorkell Jóhannesson
skoða þrjú sýni, þar sem
LSD er leyst upp á þerri-
pappirsbúti.
frá rannsóknastofnun fisk-
iðnaðarins önnum kafin við að
greina í gasgreini magn ýmissa
efna í loönumjöli, svo sem DDT,
sem þýskir kaupendur krefjast
nú vottorða um.
Forstööumaður rannsóknastof-
unnar, prófessor Þorkell
Jóhannesson, sérfræðingur i
lyfjafræði og eiturefnafræði, og
Jakob Kristinsson eand. pharm.
adjunkt i eiturefnafræði við
háskólann og deildarstjóri réttar-
efnafræðideildar rannsókna-
stofunnar, veittu okkur
upplýsingar um þennan þátt
starfsins.
Fyrstu sýnin af þessu tagi komu
Eftir helgina bárust rannsóknastofunni 46 blóð-
sýni úr ökumönnum, sem grunaðir voru um
ölvun við akstur. Hér er Kristín Magnúsdóttir
axam.pharm. að ákvarða alkóhólinnihaldið í blóð-
inu.
Jakob Kristinsson, deildarstjóri réttarefnafræði-
deildarinnar, við svonefndan gasgreini, sem not-
aður er við greiningu kannaibsefna.
alfa-alfa að sjá. Þá voru þarna
hassmolar og einnig mulið hass,
sem reykt er f pípu. Þarna var
líka i reglulegum „neytendaum-
búöum“, steypt stykki með gæða-
merki, frá Nepal. Talið er að
hvergi fáist betra kannabis en frá
konungsríkinu í Himalajafjöllum.
Samheitið kannabis er notað
fyrir hvern þann hluta hass-
plöntunnar, sem inniheldur hið
vímugefandi efni tetrahýdró-
kannabínól. Hins vegr er venjan
að skipta kannbis a.m.k. í tvennt,
þ.e. hassish og marihuana, út-
skýra þeir Þorkell og Jakob, en er
í ljós kemur fáfræði blaða-
mannsins við að greina sundur
sóknastofa í lyfjafræði fær
nokkur sýni á ári af LSD frá
lögreglunni. Og er afar sjaldgæft
að ekki reynist vera LSD í þeim
að sögn Jakobs.
Þá berst alltaf nokkuð af
amfetamínsýnum á hverju ári.
Aðallega er þetta smyglað amfeta-
min i duftformi, en einnig hafa
verið sendar til greiningar am-
fetamíntöflur, upprunnar i lyfja-
búðum. Duftið er ýmist tekið inn
eða í nefið og stundum notað i
sprautum.
Pedidin og megadon hafa
einnig komiö til greiningar í
rannsóknastofunni. Morfín hefur
rannsóknastofan einu sinni
fengið til rannsóknar. Og kókain-
sýni, sem innihélt 100% kókaín-
klóríð, hefur nú verið greint þar í
fyrsta sinn, svo sem áður var sagt.
Hins vegar hefur heróin ekki enn
komið til greiningar til þessa.
Við litum í kring um okkur í
rannsóknastofunni, sem býr við
mikil þrengsli og spurðum Jakob
hvort tækjakosturinn væri
fullnægjandi til þeirra verkefna,
sem hann hefur á hendi, sem er
m.a. greining á öllum vímugjöf-
um, sem lögreglan í landinu, og
þá mest i Reykjavík og dómsmála-
yfirvöld þurfa á að halda. — Að
vissu marki, svaraði hann. Þau
tæki, sem við höfum, eru góð en
og stundum koma boðsend sýni
utan af landi, sem liggur á.
Auk þess sem ganga þarf úr
skuggá um það hvað er í sýnum,
sem lögreglan hefur undir hönd-
um og grunar að innihaldi ávana-
og fikniefni, kemur fyrir að rann-
sókna er þörf á því, hvort sliks
efnis hefur verið neytt og hvort
þau séu í blóði hlutaðeigandi. Til
dæmis ef bílstjóri er tekinn undir
stýri, grunaður um ölvun, en
reynist ekki hafa áfengi í blóóinu.
Þá getur þar verið um önnur efni
að ræða. T.d. var nýlega fjallað
um blóðsýni úr manni, sem hafði
velt bíl, en ekki reynzt ölvaður.
Kom í ljós við rannsókn,, að hann