Morgunblaðið - 25.06.1977, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JUNI 1977
29
Ungir Kópavogs-
búar á sjóinn
ÆSKULÝÐSRÁÐ Kópavogs hef-
ur ákveðið eð efna til starfs-
fræðslu fyrir þá unglinga í Kópa-
vogi, sem hafa áhuga á sjávarút-
vegi. í því skyni hefur vélbátur-
inn Kári Sólmundarson verið tek-
inn á Ieigu, en það er 250 tonna
bátur. Er ætlunin að fara n.k.
þriðjudag með tvo 30 manna hópa
út í Faxaflóa þar sem dvalizt verð-
ur við handfæraveiðar og starf
sjómannsins kynnt. Þá verður
einnig farið með unglinga í frysti-
hús á höfuðborgarsvæðinu eins
og Isbjörninn og hraðfrystihúsið
á Kirkjusandi. Fyrirkomulag
starfsfræðslunnar verður þannig,
að þeir sem fara á sjóinn á þriðju-
Sprengja
grandaði
vélinni
BridKrtown. Barhados.
22. júnf. Reuter.
BERNARD St. John, flugmála-
ráðherra Barbados, skýrði sér-
stakri þingnefnd landsins frá þvl
í gær að sprengja hefði valdið þvi
að kúbönsk farþegaflugvél fórst á
Karabiska hafinu skammt frá
Barbados í október f fyrra. lVIeð
vélinni fórust 73 menn. Sagði ráð-
herrann að sprenging hafi orðið
aftarlega í farþegarýminu, en við
það kviknaði eldur í vélinni og
hún steyptist I sjóinn. Ekki sagði
St. John útilokað að sprenging-
arnar hefðu verið tvær.
Þingnefndin hefur skýrt frá því
að tveir menn frá Venezuela, sem
nú sitja í fangelsi í Caracas, séu
grunaðir um að hafa komið
sprengju fyrir í vélinni, sem var
af gerðinni DC-8, og hafa þeir
verið ákærðir fyrir skemmdar-
verk.
Fidel Castro, forseti Kúbu, hef-
ur sakað bandarísku leyniþjón-
ustuna CIA um aöild að tilræðinu.
Farþegaþotan var á leið frá
Guyana til Kúbu þegar flugstjór-
inn tilkynnti um sprengingu um
borð 6. október í fyrra.
dagsmorgun fara i frystihúsið eft-
ir hádegi, en þeir sem voru í
frystihúsunum fyrir hádegi fara
þá á sjóinn. Pétur Ólafsson, sem
um langt skeið hefur unnið að
starfsfræðslu sjómanna, hefur
undirbúið dagskrána fyrir Æsku-
lýðsráð Kópavogs.
Meirihluti
Dana í móti
EBE-aðild
Kaupmannahöfn 23. júní.
frá fréttaritara Mhl.
Erik Larsen.
SAMKVÆMT Gallupskoðana-
könnun Berlingske Tidende er nú
meirihluti Dana andvfgur aðild
landsins að Efnahagsbandalagi
Evrópu. 43% aðspurðra Dana
sögðust vera andvíg aðildinni, en
39% hlvnt henni. Þegar þjóðarat-
kvæðagreiðsla fór fram um málið
f oktöber 1972 voru 57% með
aðild að EBE en 33% á móti.
Samkvæmt þessu hefur þvi orð-
iö veruleg breyting á afstöðu al-
mennings til bandalagsins.
Aðeins helmingur þeirra, sem eru
hlyntir áframhaldandi aðild Dana
að EBE, er því fylgjandi að veita
þingi bandalagsins aukin völd.
Þetta atriði er talið skipta miklu
máli, þvi Þjóðþing Dana verður
að taka afstöðu til þessa atriðis á
næsta þingtimabili.
arinnar fengi af henni hærra af-
gjald.
Hliðstætt á sér stað um t.d.
námur og olíulindir. Þessar ein-
földu staðreyndir eiga hins vegar
ekki við i sjávarútvegi. Grund-
vallarreglan i sjávarútvegi er sú,
að aðgangur að fiskimiðum er öll-
um frjáls og fyrir veiðarnar þarf
ekkert gjald að greiða, er sé hlið-
stætt jarðarafgjaldinu, sem ábú-
andi jarðar þarf að greiða eiganda
hennar, eða leigu fyrir námu eða
oliulind. Fiskimið verða ekki
heldur keypt eins og bújarðir,
einfaldlega vegna þess, að enginn
hefur slegið eign sinni á þau,
þannig að hann hafi rétt til þess
að selja þau.
Dæmin, sem rakin voru í grein-
inni og ég endurtek auðvitað ekki
hér, áttu að skýra, hvaða áhrif
það hefur, að fiskimiðin eru sam-
eign, að öllum er frjálst að sækja
sjóinn án þess að greiða nokkuð
fyrir það. Ef borin eru saman tvö
mið, misjafnlega gjöful, má t.d.
gera ráð fyrir því, að 100 sóknar-
einingar á gjöfulli miðunum geti
skilað, 20 millj. kr. afla á ákveðn-
um tíma, en að 133 sóknareining-
ar þurfi til þess að ná sama afla á
sama tíma á lakari miðunum.
Undir venjulegum kringum-
stæðum er að sjálfsögðu fremur
leitað á gjöfulli miðin. Tilhneig-
ing verður til þess, að sókn sé
aukin á þau, þangað til afrakstur
á sóknareiningu er orðinn hinn
sami á báðum miðunum. En þá
hefur afrakstur á sóknareiningu á
gjöfulli miðunum lækkað. Það
ber vott um ofveiði. Aukin sókn
hefur rýrt heildaraflaverðmætið
og afrakstur á hverja sóknarein-
ingu.
Samfara þessu á sér stað van-
nýting á lakari miðunum. Þetta
sýnir, að sé sókn í fiskstofn aukin
umfram hagstæðastan afla, rýrn-
ar aflinn og þar með aflaverðmæt-
ið. Sú viðbótarsókn„ sem skerðir
aflann á gjöfulli miðunum, veldur
því einnig, að aflaverðmætið
minnkar á lakari miðunum.
Það, sem hér þarf auðsjáanlega
að koma í veg fyrir, er, að sókn sé
aukin á auðugri miðin. 1 því skyni
þurfa að vera fyrir hendi skilyrði
til stjórnunar á málefnum sjávar-
útvegsins. Innan fiskveiðilögsögu
er það að sjálfsögðu verkefni
rikisvaldsins að annast slíka
stjórnun. En einnig mætti hugsa
sér, að samtök á sviði sjávarút-
vegs gerðu með sér frjálst sam-
komulag um tilteknar ráðstafanir
á sviði slikrar stjórnunar. Varð-
andi veiðar á úthafinu er slfk
stjórnun einvörðungu möguleg á
grundvelli alþjóðasamninga.
I greininni er vakin athygli á
þeirri stjórnunaraðferð, sem nú
er rædd í vaxandi mæli með fisk-
veiðiþjóðum og t.d. Kanadamenn
hafa beitt, þ.e. að nota veiðileyfi
sem stjórnunartæki og láta greiða
fyrir leyfin. Bent var á að slíkt
yrði að sjálfsögðu ekki skattur á
sjávarútveginn í heild, því að
hann gæti fengið allar tekjurnar
af veiðileyfunum. Dæmunum í
greininni var ætlað að sýna,
hvernig beita mætti slíkri stjórn-
unaraðferð. í þeim var auðvitað
gert ráð fyrir þvi, að tekjur sjó-
manna yrðu að vera hliðstæðar
tekjum i landi, án þess að nokkur
afstaða væri tekin til þéss, hverj-
ar þær tekjur þyrftu eða ættu að
vera. En megintilgangur greinar-
innar var sá, að leiða nokkur rök
að þvi, að sú meginniðurstaða nú-
tímafiskihagfræðinga sé rétt, að
tengsl séu milli ofveiðivandamáls-
ins og efnahagsskipulags sjávar-
útvegsins, þ.e. þeirrar staðreynd-
ar, að fiskimiðin eru sameign og
að grundvallarreglan er sú, að að-
gangur að þeim er frjáls og ótak-
markaður.
Adatfundur Krabbameinsfélags Is/ands:
„Leitarstöðvarnar hafa
unnið stórmerkt starf"
— sagði formaður félagsins, dr. Ólafur Bjarnason
AÐALFUNDUR Krahhameins-
félags íslands var haldinn 13.
maí 1977. Á fundinn mættu
fulltrúar frá 13 krabbameins-
félögum, auk stjórnar og starfs-
manna.
í skýrslu formanns félagsins,
dr. Ölafs Bjarnasonar prófess-
ors, kom fram að félagið hefur
haldið uppi starfsemi í svipuðu
formi og undanfarin ár. Leitar-
stöð félagsins hefur fengist við
leit að krabbameini í leghálsi
og skipuleg leit að krabbameini
í brjóstum hefur einnig verið
gerð síðast liðin þrjú ár. „Það
er nú ekki lengur neinum vafa
undirorpið", sagði Ólafur, „að
leitarstöðvarnar hafa unnið
stórmerkt starf og árangur af
starfsemi þeirra hefur komið
greinilega í ljós með lækkaðri
dánartínði úr leghálskrabba-
nteini og verulegri fækkun á
hinum alvarlegri tilfellum". Á
árinu 1976 dóu aðeins 5 konur
úr leghálskrabbameini. Engin
af þeim hafði mætt til hópskoð-
unar. Þess skal getið að þegar
dánartalan var sem hæst.hér á
landi vegna þessa sjúkdóms, ár-
ið 1969, dó 21 kona úr honum.
Alls voru skoðaðar 11.932 kon-
ur á s.l. ári í hópskoðunum en
starfsemin nær til 35 staða á
landinu. Greint var krabba-
mein í brjósti hjá 12 konum,
hjá 10 konum krabbamein i legi
og eggjastokkum og forstigs-
meinsfélaganna hefur að mestu
leyti hvílt á herðum Krabba-
meinsfélags Reykjavikur. Hef-
ur starfið fyrst og fremst beinst
að baráttunni gegn reykingum
og einkum farið fram i barna-
og unglingaskólum. Tvö önnur
krabbameinsfélög, Krabba-
meinsfélag Snæfellsness og'
Ktabbameinsfélag Siglufjarð-
ar, hafa sinnt fræðslustarfi og
haldið námskeið fyrir þá sem
vilja hætta aö reykja en síðar-
nefnda félagið hafði um það
samvinnu við Hjartavernd.
Fréttabréf um heilbrigðismál
kom tvisvar út á s.l. ári og með
nokkuö nýju sniði. Ákveðið hef-
ur verið að halda útgáfu blaðs-
ins áfram og er prófessor
Ólafur Bjarnason ritstjóri þess
nú. Valin hefur verið 12 manna
ritnefnd. f'yrirhugað er að
blaðið komi út reglulega fjór-
um sinnum á ári, en upplag
þess er 6000 eintök.
Á fundinum var skýrt frá því
aó áhugi væri fyrir að stofna
samtök mcðal fólks sem gengið
hefur undir erfiðar lækninga-
aðgerðir eða fengið sjúkdóms-
greininguna krabbamein.
Undirbúningur er þegar hafinn
aö stofnun slíkra samtaka. P'or-
maðurinn lýsti þvi yfir að
Krabbameinsfélag íslands
mundi standa við bakiö á slík-
um félagsskap ef óskað yrði eft-
ir þvi.
ölafur Örn Arnarson læknir og
Vigdís Magnúsdóttir
hjúkrunarforstjóri.
Að loknum aöalfundi var
haldin fræðslufundur. Þar
fluttu Jónas Hallgrímsson yfir-
læknir erindi um lungna-
krabbamein og um tíðni ýmissa
annarra krabbameina og Auö-
ólfur Gunnarsson læknir flutti
erindi um tilraunastarfsemi
varðandi ónæmislækningar á
illkynja æxlum.
Á aðalfundinum voru sam-
þykktar eftirfarandi ályktanir:
1. „Aðalfundur Krabba-
meinsfélags tslands, haldinn
13. mai 1977, beinir peim til-
mælum til heknaráða Borgar-
spítalans, Landakotsspflalans
og Landspitalans, að þau taki
til athugunar hvort ekki þyki
fýsilegt aö konia á fót sam-
starfshóp læknaniöanna sem
vinni að skipulagningu krabba-
meinslækninga og samrænt-
ingu á flokkun, greiningu og
meðferð illkynjaðra æxla."
2. „Aðalfundur Krabba-
meinsfélags íslands, haldinn
13. maí 1977, beinir þeim til-
mælurn til heilbrigöismálaráð-
herra að hann skipi nefnd sér-
fróðra manna til aö gera tillög-
ur nm framtiðarfyriruomulag
krabbameinslækninga hér á
landi."
3. „Aðalfundur Krabbameins-
félags Islands, haldinn i
Frá aðalfundi Krabbameinsfélags tslands. t ræðustúl er formaður félagsins, dr. Ólafur Bjarnason.
breytingar i leghálsi fundust
hjá 10 konum. Hjá frumrann-
sóknarstofu félagsins eru skoð-
uð sýni frá ieitarstöðvum og
sjúkrahúsum og hefur sú starf-
semi aukist stöðugt.
í sambandi við krabbameins-
skrána gat formaðurinn þess að
öll sú samvinna sem félagið
hefur við aörar rannsóknar-
stofnanir, erlendar sem inn-
lendar, væri meira og rninna
byggð á efniviö úr krabba-
meinsskránni en starfsemi
hennar nýtur ýmissa erlendra
styrkja til vísindastarfsemi.
Samvinna krabbameinsfélag-
anna á Norðurlöndum hefur
þetta árið beinst að því að
standa sameiginlega að ályktun
og áskorun til sjónvarps og út-
varpsstöðva á Norðurlöndum,
hugsanlega í gegnum
Nordvision, varöandi fræðslu
og útbreiðslustarfsemi og er
ætlunin að nýta þessa fjölmiðla
haustið 1978 i þessu skyni.
Fræðslustarfsemi krabba-
Gjaldkeri félagsins, Hjörtur
Hjartarson forstjóri, las upp og
lagöi fram endurskoðaða reikn-
inga fyrir árið 1976. Niður-
stöðutölur á rekstrarreikningi
voru 25 milljónir króna og er
það hækkun frá fyrra ári um
5.7 milljónir króna. Framlag á
fjárlögum ríkisins var stærsti
tekjuliðurinn, rúmlega 13
milljónir. Næst koma framlög
krabbameinsfélaganna, rúm-
lega 6.5 milljónir króna. Gjafir
og áheit námu rúmlega 1.5
milljón króna. Margar gjafirn-
ar voru tengdar 25 ára afmæli
félagsins en það var á s.l. ári.
Prófessor Ölafur Bjarnason
var endurkjörinn formaður. Ur
stjórninni áttu að ganga dr.
med. Friðrik Einarsson og
Matthfas Johannessen ritstjóri.
Þeir voru báðir endurkjörnir.
Aörir í stjórn eru: Erlendur
Einarsson forstjóri, Helgi Elías-
son fv. fræðslumálastjóri,
Hjörtur Hjartarson forstjóri,
Jónas Hallgrímsson yfirlæknir.
Reykjavík 13. maí 1977, fagnar
samþykkt laga um ráðstafanir
til að draga úr tóbaksreyking-
um. Þakkar fundurinn heil-
brigðismálaráðherra og ríkis-
stjórn flutning lagafrumvarps-
ins á Alþingi og þingmönnum
eindreginn stuðning viö rnáliö.
Fundurinn væntir þess að
samkvæmt heimild í lögunum
verði sem fyrst settar víðtækar
skoröur við reykirigum f húsa-
kynnum sem eru til al-
menningsnota, svo og í hvers
konar farartækjum sem rekin
eru gegn gjaldtöku.
Jafnframt heitir fundurinn á
stjórnvöld og landsmenn alla að
iryggja að ákvæðum laganna
urn algjört bann við tóbaksaug-
lýsingum verði framfylgt.
Fundurinn þakkar árangurs-
rikt starf Santstarfsnefndar um
reykingavarnir og væntir mik-
ils af þeirri nýju nefnd sem
skipa ber samkvæmt liigunum
til að annast framkv;emd
þeirra."