Morgunblaðið - 25.06.1977, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JUNÍ 1977

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingasjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sfmi 10100.
Aðalstræti 6, sfmi 22480
Þeir sem tapa
og þeir sem græða
Iforystugrein Morgunblaðsins í gær var
bent á, að samningar þeir, sem gerðir voru í vikunni
á vinnumarkaðnum, væru verðbólgusamningar og óhætt
væri á slá því föstu, að verðbólgan mundi aukast en ekki
minnka á næstu mánuðum og misserum. Ástæðan er til
að staldra við þessa bláköldu staðreynd og rifja upp
hverjir hagnast á þessari þróun og hverjir tapa á henni
með hliðsjón af því, að þing Alþýðusambands íslands
samþykkti sl. haust að í þessum kjarasamningum ætti
fyrst og fremst að bæta hag láglaunafólks. í hópi lág-
launafólks í landi okkar eru ekki bara þeir sem taka laun
fyrir unnin störf heldur og einnig vaxandi hópur lífeyris-
Þega.
Þeir sem tapa á verðbólguþróuninni sem framundar er
í kjölfar þessara kjarasamninga eru hinir lægstlaunuðu
og lífeyrisþegar og sparifjáreigendur. Reynslan sýnir aö
óðaverðbólga kemur verst niður á láglaunafólki og líf-
eyrisþegum. Hvaöa ráðstafanir sem gerðar eru til þess aö
tryggja hag þeirra, sem verst eru settir í óðaverðbólgu,
duga þær aldrei til fullnustu. Ein versta afleiðing óða-
verðbólgunnar er sú, að kjaramunurinn verður stöðugt
meiri. Það er þróun, sem gengur þvert á allt það, sem við
höfum reynt að byggja upp í þessu landi á siðustu
áratugum, það þjóðfélag jafnræðis í lífskjörum, sem við
höfum reynt að koma á fót. Nú kann þvi að vera haldið
fram, að svo tryggilega hafi verið gengið frá vísitölu-
ákvæðum í þessum kjarasamningum, að kaupmáttur
launa hinna lægstlaunuðu hafi verið tryggður. Sann-
leikurinn er þó sá, að frá miðjum næsta vetri mun
vísitalan hækka samkvæmt prósentu og í vaxandi óða-
verðbólgu þýðir það, að launamunurinn tekur stökk-
breytingum.
Láglaunafólk og lífeyrisþegar, hafa ekki fjármagn eða
aðstöðu til að verða sér úti um fjármagn til þess að taka
þátt í verðbólguleiknum. Þess vegna mun þessi hópur
þjóðfélagsþegna halda áfram að tapa á næstu árum í
lífskjarakapphlaupinu. Svo vill til, að það eru ekki sízt
aldraðir lífeyrisþegar og láglaunafólk, sem safnar sparifé
í banka. Hinir öldruðu vilja með því tryggja sér öryggi f
ellinni og láglaunafólkið, sem hefur svo lítið handa á
milli, gerir tilraun til þess að skapa sér eitthvað fjárhags-
legt öryggi með því að leggja fjármuni til hliðar, þótt
ekki séu miklir. Hver króna, sem í dag er lögð í banka
með þessum hætti, er greidd til baka með minni krónu.
Þannig heldur þetta fólk enn áfram að tapa og hefur
engin tækifæri til þess að taka þátt í þeim verðbólguleik,
sem staðið hefur hér býsna lengi og á eftir að blómstra
mjög á næstu mánuðum.
Niðurstaðan af kjarasamningunum er því sú að þeir
sem áttu að fá bætt kjör og fá það kannski á pappírnum
eða fyrst í stað eins og kjarasamningarnir líta út, verða
þeir, sem raunverulega tapa þegar til lengdar lætur. En
aðrir græða. Verðbólgubraskarar græða. Allir þeir, sem
markvisst stefna að því að hagnast á verðbólgunni með
ýmsum hætti með því að safna eignum sem hækka í verði
í krafti lánsfjár, sem lækkar í verði, og hvort sem þetta
er gert í stórum stíl eða smáum, hvort sem um er að ræða
launþega eða atvinnurekendur, munu bæta við eignir
sínar í krafti aukinnar verðbólgu. En þeir munu gera það
á annarra kostnað. Þetta eru verðbólgubraskarar, stórir
og smáir, sem allir höfðu hag af því að þessir kjarasamn-
ingar yrðu það háir, að tryggt væri að verðbólga mundi
aukast á ný, sem nú standa með pálmann í höndunum.
Þetta eru ekki endilega einhverjir vondir „braskarar“.
Þetta er talsverður hluti þjóðarinnar, sem hefur vanizt
þeim hugsunarhætti, að verðbólgan ein geri fólki kleift
að eignast eitthvað.
Samfélagiö í heild tapar: Staða gjaldmiðilsins veikist,
fjárflótti verður úr lánastofnunum yfir í steinsteypu,
afkoma atvinnufyrirtækja mun versna stórlega og
þjóðarbúskapur okkar íslendinga standa höllum fæti.
Allt þetta vissu menn fyrirfram og kemur því engum á
óvart. En hvernig má það vera, að ein bezt menntaða og
bezt upplýsta þjóð í heimi höggvi þannig stöðugt í sama
knérunn?
i .
VEIÐIÞA TTUR
*
ÉG HEF tekið að mér í sumar
að sjá um vikulegan þátt í Mbl.
um veiðar. Þetta á að vera
nokkurs konar dægrastytting
min og skemmtun þeirra sem
hafa gaman af veiðum og úti-
veru í frístundum sfnum, og ég
vona að þátturinn verði til þess
að auka veg stangaveiði-
fþróttarinnar, bæði meðal
þeirra sem iðka hana, og þeirra
sem ekki hafa kynnst henni
ennþá. í þessum fyrsta þætti
fer vel á þvi að reyna að skilja í
hverju fþróttin er fólgin, hvers
vegna hún hefur náð svo al-
mennum vinsældum og hvaða
siðvenjur fylgja henni.
Stangaveiði er íþrótt, bæði i
hinum forna skilningi þessa
orðs, sem nefndi það „íþrótt“
manns, sem hann gerði vel af
kunnáttu, og hinum nýja, sem
yfirleitt tekur til einhvers kon-
ar aðgervis eða þrengri líkam-
legrar merkingar. Stangaveiði-
íþróttin er veiðiskapur. Henni
hefur tekist að taka við nýjum
og sífellt fjölmennari kynslóð-
um og gefa þeim stað í náttúr-
unni fyrir iðkun elstu löngunar
mmannsins og frumþarfar
hans, þeirrar að veiða. Að þessi
löngun er elst sjáum við af því
að það fyrsta sem barn lærir af
sjálfu sér, er að taka hlut til sín
og mynda orðið mitt, en milli
þess að taka til sfn, að draga
björg f bú og veiða, er aðeins
eðlisbundinn stigsmunur.
Stangaveiðiíþróttin svalar feg-
urðarlöngun mannsins á mjög
svipaðan hátt og frumlistirnar
sjö. í tíma og rúmi leitar hún
samræmis; forms, hraða og
þroska. Og þar með má segja að
kjarni stangaveiðinnar sé kom-
inn, nefnilega íþrótt, veiði og
fegurð.
Annað sem menn finna í
þessari skemmtun er einnig
meira og minna almennt, en þó
frekar bundið hverjum og ein-
um fyrir sig; lundarfari hans,
uppeldi, þörf og hæfileikum.
Einn leitar einveru, annar
félagsskapar og getur sjálfur
valið hvort heldur hann vill.
Eins getur sá maður haft
ánægju af stangaveiði sem upp-
eldis síns vegna metur lítils það
sem er utan vega eða þéttbýlis,
og af þörf manna og hæfileik-
um ráðast ótal möguleikar.
Einn leitar hraða og snerpu at-
burðanna, hinna kviku stríðu
toga og leiftrandi afls veiði-
dýrsins. Annar yrkir ósjálfrátt
við að hlusta á nið árinnar.
Hinn þriðji verður þá fyrst kát-
ur, þegar veiðin er treg og það
reynir á hvort maðurinn er
veiðimaður. Svo er það nostrar-
inn, sem dundaði sér í allan
vetur við að hnýta flugur, og
heldur svo áfram að dunda sér
sumarlangt eins og lítið barn í
sandkassa. Og maðurinn, sem
sífellt leitar nýrrar vitneskju
um skordýr vatnanna og jurtir
landsins og steinaríki þess.
Stangaveiðiíþróttin býður þess
vegna hverjum manni eitthvað
við hans hæfi og ótal mörgum
allt. Sú er ástæða vinsældar
hennar.
Hin þrengri merking stanga-
veiðiíþróttarinnar, sú er lítur
að atferli, felst í því að láta
dýrið sækja agnið. Þessi skil-
greining er ófrávfkjanleg og
ein sönn, því í henni leynist
kjarni skemmtunarinnar;
íþrótt, veiði og fegurð.
í meginatriðum stunda menn
stangaveiðar á sama hátt. Mis-
munurinn liggur aðallega í því
hvers konar agn er notað, en
einnig í því hvort rennt er fyrir
lax eða silung. Enginn veit
hvers vegna lax tekur agn er
silungur bítur þeim mun frekar
á sem agnið líkist meir náttúr-
legri fæðu hans. Ásókn manna í
ár, læki og vötn landsins fer því
mjög eftir því hvort þeim er
mikilsverðari hrikaleg átök
hins ókrýnda konungs fisk-
anna, laxins, eða ffngerð
ástundun þeirrar kunnáttu að
blekkja silung með sem bestri
eftirlíkingu fæðuvals hans.
Þessi ólíku náttúrulegu hegð-
unarviðbrögð fiskanna valda
því, að enn um langa framtíð
mun stangaveiðiíþróttin taka
við nýjum iðkendum og vera
almenningsíþrótt.
Um siðareglur stangaveiði-
manna er það að segja að þær
hafa sprottið af fordæmi hinna
bestu drengja og áunnið sér
sess sem óskráðar hefðir í sam-
skiptum veiðimanna, eða öllu
heldur sem ákveðið hugarfar
þeirra. Þetta hugarfar rekur
ætt sína titil virðingar og vel-
vilja. Virðingar fyrir öðrum
mönnum og veiðidýrinu og
landinu. Við erum að sjálfsögðu
ekkert annað en það sem við
hugsum og framkoma okkar
gagnvart hvor öðrum, veiðidýr-
inu og umhverfi þess er mæli-
kvarði á það sem með okkur
býr hið innra. í veiðimanna-
hópi erum við glaðir og reifir.
Hjálpsamir og opinskáir félag-
ar, sem jafnframt því að svala
löngun okkar eftir frjálsri úti-
veru og veiðiskap, leitum sam-
ræmis mannsins við náttúruna.
Lífið er skemmtilegt.
J.Hj.
Danskur kór á söng-
ferðalagi hér á landi
BLANDAÐUR kór frá
skólabænum Haslev á Sjá-
landi er á söngferðalagi
hér á landi þessa dagana til
3. júlí n.k. Kórinn syngur í
Reykjavík, Skálholti,
Mývatnssveit, Húsavík,
Olafsfirði og Akureyri.
Kórfélaar eru 34 á aldrinum
15—32 ára og stunda nám eða
hafa þegar lokið námi við mennta-
skólann í Halsiev. Kórinn hefur
m.a. haldið tónleika í Austurríki,
Póllandi og Sovétrfkjunum. Kór-
inn tók þátt í alþjóðlegri kóra-
keppni í Vín á síðasta sumri, og
hlaut þar góða dóma. Danska
sjónvarpið fékk kórinn til að
flytja nokkur lög á sjónvarpsdag-
skrá s.l. gamlárskvöld vegna
frammistöðu hans í kórakeppn-
inni. Söngskrá kórsins hér álandi
eru þjóðlög, negrasöngvar og lög
eftir Bach, Bellmann, Mozart,
Nielsen, Gunnar R. Sveinsson o.fl.
Kórinn kemur fyrst fram í
Reykjavík í dag. kl. 5 i Háteigs-
kirkju. Á morgun, sunnudag,
syngur kórinn í Skálholti og hefj-
ast tónleikar kl. 5 siðdegis.
Á mánudag verður kórinn á
Norðausturlandi og syngur í
Skjólbrekku, Mývatnssveit, kl. 9.
Þriðjudaginn 28. júní eru tón-
leikar kl. 9 í Húsavíkurkirkju.
Miðvikudag 29. júní i Tjarnar-
borg á Ólafsfirði á sama tíma.
Lokatónleikar kórsins hér á landi
eru í Akureyrarkirkju fimmtu-
daginn 30. júní kl. 20.30.
Móttöku og skipulagningu
ferðarinnar hér annast kór
Menntaskólans f Hamrahlíð og á
Norðurlandi, félagar úr Passíu-
kórnum ásamt Tónlistarskólanum
á Akureyri.
Meðfylgjandi mynd er af kórn-
um.