Morgunblaðið - 15.09.1977, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. SEPTEMBER 1977
15
— Eyþór Stsfánsson skrifar um Sinfóníuhljómsveítina
um, sem ljóð nutu með þjóðinni á
fyrstu áratugum þessarar aldar,
og auk þess frjóvguðu f einangr-
un strjálbýlla sveita lítt örvaða
gáfu ungmenna, sem síðar hafa
hlotið sæti á bekk góðskálda þjóð-
arinnar.
En hin órimuðu ljóð, sem Krist-
ján hefur valið í bókina, eru og
örugglega þess verð, að þau séu
lesin af athygli. Þau eru svo góður
skáldskapur, að þau mættu áorka
nokkru um það, að eyða ómakleg-
um fordómum á órímuðum ljóð-
um, auk þess sem sum þeirra eru
vænleg til að hafa jákvæð áhrif á
frumort ljóð einhverra hinna fjöl-
mörgu ungu skálda, sem aðhyllzt
hafa órimað ljóðform. Ef til vill
kynni og samanburður við þessi
völdu ljóð að draga úr því, að
sumir ljóðaþýðendur láti frá sér
fara þýðingar, sem eru svo
ómerkilegar í islenzkum búningi,
að ætia mætti að þýðendurnir
hafi einingis birt þær til þess að
sýna, að þeir séu nú sosum ekki
heimaalningar, sem engin skil
kunni á skáldskap á erlendum
málum!
Með útgáfu þessarar bókar og
þá auðvitað ekki síður þeirra
bindá safnsins, sem geyma is-
lenzk snilldarljóð, hefur rætzt
langþráð ósk fjölmargra, sem
gera sér grein fyrir, hvers virði
bókmenntir hafa verið þjóðinni á
liðnum öldum og óska þess af
alhug, að þær megi verða í samtíð
og ófyrirsjáanlegri framtíð veiga-
mikil vernd islenzkrar tungu og
þar með þjóðernis og sjálfstæðis.
Ég geri mér fastlega vonir um,
að framtak Almenna bókafélags-
ins um útgáfu þessa mikla safns
komi að tilætluðum notum, fjöl-
margir meðal hínna yngri kyn-
slóða þjóðarinnar kynni sér það
rækilega og lesi vandlega og ihugi
sitthvað, sem eftirminnilegt
mætti verða í formálum Kristjáns
Karlssonar. En ekki síður vona
ég, að ung skáld og skáldefni geri
sér það ljóst við lestur ljóðanna,
hverju fastheldnin við íslenzkar
menningarerfðir á sviði formsins
fengu áorkað, samtimis því sem
skáld endurreisnarinnar nutu
góðs af erienum straumum og
stefnum. Mætti svo fara, að hin
ungu skáld og skáldefni samtiðar
og náinnar framtíðar freistuðust
til að glima við ljóðstafi og enda-
rím, ef þeir gerðu sér þess grein,
að sú glíma hefur leitt til frjórrar
leitar í heimi íslenzkrar tungu og
reynzt þeim, sem fram úr hafa
skarað, „íþrótt vammi firð“. Hins
vegar óska ég þess alls ekki, að
íslenzk ungskáld láti lönd og leið
hið órímaða ljóðform, heldur
megi þeim auðnast að meta, hvar
og hvenær það er bezt við hæfi —
og umfram allt forðist að láta þá
lausbeizlun, sem rímleysan virð-
ist hafa upp á að bjóða verða sér
freistingu til að hösvast áfram á
skáldafáknum sem rammvíxlaðri
ótemju yfir stokka og steina á
víðlendi íslenzkrar tungu.
Staddur á ísafirði í ágúst 1977.
Guðmundur Gíslason Hagalín.
Eyþór Stefánsson:
Sinfóníuhljóm-
sveit íslands —
Hringferð 1977
FIMMTUDAGINN 8 þ.m. hélt Sinfóníuhljómsveitin tónleika í
samkomuhúsinu Bifröst hér í bæ. Það er ótrúlegt en satt, að nú
eru liðin 1 8 ár síðan hún lét til sín heyra hér. Hún kom í heimsókn
6. júlí 1959 og þá stjórnaði henni dr. Róbert A. Ottósson.
Tveimur árum áður, nánar tiltekið 5. júlí 1957, var hún einnig
hér á ferð og þá með tvo hljómsveitarstjóra, dr. Pál ísólfsson og
Pál P. Pálsson, en hann var lítt þekktur sem hljómsveitarstjóri
utan Reykjavík — en lofaði góðu, sem og síðar kom í Ijós, og
sannaðist vel á þessum tónleikum í gaervköldi
Páll er skemmtilegur hljómsveitarstjóri og kann sitt fag — laus
við öfga og ýkjur.
Vart er hægt að koma betur til móts við tónlistarunnendur en
gert var með efnisskránni. Þar var vissulega eitthvað fyrir alla, og
sumt af því yndislegar perlur. Má þar til nefna Carmen, forleikinn
eftir Bizet og „Zigeunerweisen" eftir Sarasate.
Hver hefði viljað missa af hinum glæsilega einleik konsert-
meistarans Guðnýjar Guðmundsdóttur í þessu verki Sarasate?
Hrifningsalda skreið um salinn er hún hafði lokið leik sinum og
viðstaddir létu þakklæti sitt óspart í Ijós.
Það verður gaman fyrir þá sem eiga þess kost að fylgjast með
ferli þessarar ungu listakonu næstu árin. Ég vona, að forráða-
menn hljómsveitarinnar gefi henni næg tækifæri til að sýna hvað í
henni býr.
Siðari hluti efnisskrárinnar hófst með tveimur mjög vinsælum
verkum, Blómavalsinum eftir Tsjaikovsky og Intermezzó úr
Cavallería Rústicana eftir Mascogni.
Bæði þessi verk voru hrífandi fögur i flutningi hljómsveitarinnar
— og þó sérstaklega Intermezzóinn. Þar komu hæfileikar stjórn-
andans berlega í ijós — músíkalskt eðli hans, skaphiti og öryggi
sem þó öllu var í hóf stillt.
Einsöngvararnir settu svo svip sinn á lokaþáttinn. Kristinn
Hallsson söng Heimi, hið dramatiska lag Páls ísólfssonar — og
Vorgyðjan kemur eftir Árna Thorsteinsson, sannarlega tvær
andstæður, sem honum reyndist létt að túlka af næmum skilningi
hins þrautþjálfaða söngvara.
Þar næst kom söngur úr óperettunni „Kátu ekkjunni" eftir
Lehar og einsögnvarinn var sópransöngkonan Sieglinde Kah-
mann. Hún söng „þennan söng" af mikilli kunnáttu, næmleik og
hlýju, og gaman hefði verið að heyra hana syngja fleira en þetta
eina verk. Þegar hljómsveitin hafði lokið leik sínum kvað við
dynjandi lófatak þakklátra áheyrenda, svo hún varð að leika mörg
aukalög.
Á undanförnum þremur áratugum hef ég oft hlustað á Sin-
fóníuhljómsveit íslands á hennar heimaslóð og notið þess vel í
flestum tilfellum. Stjórnendur hafa verið margir og misjafnir eins
og gengur.
Síðan heyrði ég í henni á ísafirði fyrir tveimur árum. Ashkenazy
var þar hvort tveggja í senn stjórnandi og einleikari.
En — hér heima í henni gömlu Bifröst kom eitthvað við hjartað
i mér, sem ég hafði ekki áður fundið við að hlusta á hljómsveitina
þó í stærri hlómleikasölum væri. Hvað kom til? Trúlega var það
nærvera hennar í þessum litla sal — svo náin, að maður fann sig
tengjast listafólkinu strax í byrjun hljómleikanna.
Ég þakka fyrir þessa eftirminnilegu kvöldstund og óska lista-
fólkinu velfarnaðar á „hringferðinni" og vona, að ekki liði alltof
langur tími þar til hljómsveitin kemur aftur.
Sauðárkróki 9. sept.
Sinfónfuhljómsveit tslands 1977

1
|
rli
Málarinn h.f. hefur opnað nýja verzlun að Ingólfsstræti 5 og nefnist
hún Málningarvörur h.f., en verzlun Málarans á horni Bankastrætis og
Ingólfsstrætis var lokað fyrir skömmu. Málningarvörur h.f. hafa á
boðstólnum málningu og þess háttar auk verkfæra og gólfteppa.
Forstöðumaður Málningarvara h.f. er Kristinn Eggertsson.
A fundi Mæðrastyrksnefndarinnar í Reykjavfk fyrir skömmu var
ákveðið að færa Foreldrafélagi Kópavogshælis að gjöf tvö þjálfunar-
hjól til notkunar á Kópavogshæli fyrir vistmenn þess. Myndin sýnir
þegar formaður Mæðrastyrksnefndar afhenti andvirði tækjanna full-
trúa Foreldrafélagsins.
Hvað verður að
sjáíÞjóðleik-
húsinu í vetur?
Sveinn Einarsson þjóðleik-
hússtjóri kallaði saman blaða-
mannafund á mánudaginn og
kynnti þau leikrit sem verða á
dagskrá hjá Þjóðleikhúsinu í
vetur. Þrjú innlend verk verða
frumsýnd í byrjun vetrarins en
4 fslenzk leikrit eru í undirbún-
ingi. 1 lok mánaðarins verður
frumsýnt leikrit Kjartans
Ragnarssonar, „Týnda teskeið-
in“, sem er . gamanleikur,
skrifaður fyrir leikhóp Þjóð-
leikhússins, en höfundurinn
hafði ákveðna leikara í huga er
hann samdi verkið. Leikendur
eru 9, Róbert Arnfinnsson,
Þóra Friðriksdóttir, Flosi
Ólafsson, Sigrfður Þorvalds-
dóttir, Gfsli Alfreðsson,
Guðrún Astephensen, Jón
Gunnarsson, Randver Þorláks-
son og Ilja Þórisdóttir. Leik-
stjóri er Bríet Héðinsdóttir og
Guðrún Svava Svavarsdóttir
gerói leikmyndirnar.
Um svipað leyti verður frum-
sýnt leikritið „Grænjaxlar", en
höfundur þess er Pétur Gunn-
arsson í samvinnu við leikend-
ur, leikstjórann Stefán
Baldursson og Spilverk Þjóð-
anna sem samdi og sér um tón-
listina. Jæikendur eru Helga
Jónsdóttir, Sigmundur Örn
Arngrimsson, Þórunn Sigurðar-
dóttir og Þórhallur Sigurðsson.
Meðlimir i Spilverkinu eru
Egill Ólafsson, Sigrún Hjálm-
týsdóttir, Valgeir Guðjónsson
og Sigurður B. Olason. Leikur-
inn perður sennilegg frumsýnd-
ur i einhverjum skólanum, og
verður þannig fluttur utan leik-
hússins sjálfs. „Grænjaxlar" er
skemmtileikrit fyrir unglinga
og sýnir svipmyndir úr lifi tán-
inga undir ýmsum kringum-
stæðum og sambandið við for-
eldrana.
Einnig verður frumsýnt leik-
rit eftir Véstein Lúðviksson
sem heitir „Stalin er ekki hér“,
en þetta er annað verk
höfundarins fyrir leikhús.
Leikritið fjallar um lif fjöl-
skyldi í Reykjavik, og að
sögn Sveins Einarssonar um
samtímasögu okkar. Sigmund-
ur Örn Arngrímsson er leik-
stjóri en um leikmyndir sér
Magnús Tómasson. Aðalleik-
endur eru Rúrik Haraldsson,
Steinunn Jóhannesdóttir og
Bryndís Pétursdóttir.
Þau verk, sem eru i undir-
búningi og fyrirhugað er að
sýna seinna i vetur, eru m.a.
leikrit eftir Jökul Jakobs-
son, sem hann nefnir „Sonur
skóarans og dóttir bakarans“.
Það gerist i þorpi úti á landi og
bregður höfundur upp þjóðlifs-
mynd. Að sögn Sveins Einars-
sonar er hér um nýjan stil hjá
Jökli að ræða, þar sem við-
fangsefnið er allt annað en
hann hefur tekið fyrir áður.
Einnig er fyrirhugað að sýna á
Litla sviðinu tvo einþáttunga
eftir Agnar Þórðarson siðar i
vetur. Verið getur að jafnvel
fleiri íslenzk' verk verði á fjöl-
unum i Þjóðleikhúsinu í vetur
og næsta vetur.
Sígild verk eru einnig á dag-
skránni. „Ödipus konungur”
eftir Sófokles verður frumsýnt
um miðjan vetur og er það i
fyrsta skipti sem griskur harm-
leikur er settur á svið i Þjóð-
leikhúsinu. Er hann i nýrri þýð-
ingu Helga Hálfdánarsonar og
leikstjóri er Helgi Skúlason.
Hlutverkið Ödipus konung leik-
Framhald á bls. 25.