Morgunblaðið - 15.09.1977, Blaðsíða 20

20 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. SEPTEMBER 1977
þingkosningaima
r
Urslit þingkosninganna í Noregi, sem fram fóru um
helgina, eru mjög merkileg, Verkamannaflokkurinn
norski er óumdeilanlegur sigurvegari kosninganna, og
síðustu fréttir benda til þess að hann muni halda um
stjórnvölinn áfram. Ýmsar ástæður liggja til hins mikla
kosningasigurs Verkamannaflokksins. Ein megin-
ástæðan er sú, að hann er sá norskra stjórnmálaflokka,
sem mesta festu skapar í norsku þjóðlífi. Mikill meiri-
hluti kjósenda er lítt hrifinn af ævintýramennsku í
stjórnmálum og ævintýramönnum, sem slá um sig með
lýðskrumi og tekst stundum að draga að sér athygli með
nægilegum hávaða. Þegar til alvörunnar kemur hallast
kjósendur fremur að þeim flokkum, sem tryggja öryggi
og festu og ábyrga stjórn. Þetta er ein ástæðan fyrir sigri
norska Verkamannaflokksins, enda sagði Oddvar Nordli,
forsætisráðherra, að Verkamannaflokkurinn, sem yrði
áfram stærsti flokkur landsins, yrði jafnframt að vera
ábyrgur og vera sú kjölfesta, sem norskt þjóðlíf þarfn-
aðist. Önnur ástæða fyrir sigri Verkamannaflokksins er
talin vera sú mikla áherzla, sem flokkurinn lagði á
atvinnumál og atvinnuuppbyggingu í kosningunum. Það
er skiljanlegt, að áherzla á þann málaflokk dugi drjúgt til
kjörfylgis, þegar haft er í huga það mikla atvinnuleysi,
sem ríkir í fjölmörgum Vestur-Evrópulöndum, þó ekki í
Noregi, en Norðmenn vilja vafalaust ekki kalla yfir sig.
Þá vekur mikla athygli hin mikla fylgisaukning Hægri
flokksins í Noregi, sem jók atkvæðamagn sitt úr 17.4% í
kosningunum 1973 í 24,2% nú og jók þingmannatölu sína
um 13. Norski Hægri flokkurinn lagði mesta áherzlu á
baráttu gegn óhóflegum ríkisafskiptum og útþenslu vel-
ferðarkerfisins og er bersýnilegt, að sá málflutningur
hefur fundið ríkan hljómgrunn meðal kjósenda.
í rauninni eru það þó ekki kosningasigrar Verka-
mannaflokksins og Hægri flokksins, sem mesta athygli
vekja í úrslitum norsku þingkosninganna, heldur hiö
mikla afhroð, það atkvæðahrun, sem Sósíalíski vinstri
flokkurinn varð fyrir. Þessi flokkur, sem er Alþýðu-
bandalag þeirra í Noregi, nákvæmlega samskonar
flokkur og Alþýðubandalagið hér, rak kosningabaráttu
sína á þeim grundvelli að berjast gegn aðild Norðmanna
að Atlantshafsbandalaginu, og í því skyni að afla þeirri
skoðun fylgi stóð flokkurinn fyrir margvíslegum
,,uppljóstrunum“ um öryggismál Noregs og Atlantshafs-
bandalagsins, um aðild að njósnum og fleira. Það er
samdóma álit manna í Noregi, að þessi málatilbúnaður
hafi orðið sósíalískum vinstri mönnum í Noregi að falli
og það með svo afdráttarlausum hætti, að þeir töpuðu 14
þingsætum og héldu aðeins tveimur.
Herfilegri útreið hefur stjórnmálaflokkur á Norður-
löndum vart fengið f kosningum um langt árabil. Sýnir
þetta þann sterka stuðning, sem er í Noregi við aðild
landsins að Atlantshafsbandalaginu og við ábyrga stefnu
í öryggismálum. í þessu sambandi ber að hafa í huga, að
Norðmenn urðu að þola þýzkt hernám í heimsstyrjöld-
inni síðari og þeir eiga landamæri að Sovétríkjunum og
liggja undir miklum þrýstingi af hálfu Sovétríkjanna.
Þessi lífsreynsla í heimsstyrjöldinni síðari og þessi návist
hins mikla hernaðarveldis í austri hefur orðið til þess að
glæða skilning almennings í Noregi á þeirri hættu, sem
sjálfstæði landsins er búin. Mætti þessi afstaða Norð-
manna verða okkur íslendingum bæði til umhugsunar og
eftirbreytni.
Þá er og athyglisverður kosningaósigur Miðflokksins,
en forystumaður hans telur, að stefna flokksins í um-
hverfismálum eigi mestan þátt í fylgistapi hans. Flokkur-
inn taldi að leggja bæri mjög mikla áherzlu á umhverfis-
vernd og hægari þróun olíuvinnslunnar í Norðursjó
jafnvel á kostnað bættra lífskjara. Er bersýnilegt að
kjósendum hefur ekki hugnazt að svo langt yrði gengið á
þessu sviði. Er það líka umhugsunarvert fyrir okkur
íslendinga.
Þegar þessi atriði eru höfð í huga verður ekki annað
sagt en að þessi kosningaúrslit í Noregi séu mjög merki-
leg. Niðurstaða þeirra er sú, að þeir flokkar, sem
ábyrgastir eru i málameðferð á vettvangi stjórnmálanna
og mesta festu sýna í utanríkis- og öryggismálum, eru
ótvíræðir sigurvegarar kosninganna og ljóst að kosninga-
úrslitin þýða að áfram verður fylgt sterkri og ábyrgri
stefnu í utanríkis- og öryggismálum.
Æ vintýralegri biðskák
lauk með sigri Jóns
Cwnes, Frakklandí, 14. september
frá Margeiri Félurssyni frélta*
manni Mbl. á heimsmeistaramófi
unglínga í skák:
VIÐ VORUM ekki alltof bjart-
sýnir Islendingarnir þegar bid-
skákirnar úr 6. umferð hófust
klukkan 8 I morgun. Vestur-
Þjóðverjinn Kappe hafði alla
möguleika og við rannsóknir á
biðstöðunni höfðum við Jón
orðið ásáttir um að reyna ýms-
ar brellur ef það mæiti verða
til þcss að villa um fyrir Þjóð-
verjanum þannig að hann
míssti tökin á skákinni. Og viti
menn, Kappe gekk f eina gildr-
una.
Jón náði hættulegri sókn
og tókst að vekja upp drottn-
ingu og f 55. leik blasti mátið
við og Kappe gaf skákina. /Ev-
intýralegri biðsjpk var lokið og
við Jón f sjöunda himni.
Hér kemur svo biðskákin,
staðan var þessi þegar skákin
fór f bið og svartur átti leik:
Hvftt Jón: Kfl, Rc3, Bf8, a5, b2,
g3, og h4.
Svart Kappe: Kf6, Ba7, Bc6, b7,
f5, g5 og h5.
41... gxh4, 42. gxh4 — Í4, 43.
b4 — Kf5,
(ef til vilf var einfaldara 43.
Bd4)
44. b5 — Bd7, 45. b6 — Bb8, 46.
Kf2 — Be5, 47. Re2 — Kg4, 48.
Bh6,
... f3? ?
(Beint í gildruna. Eftir ... Bc6
hefur svartur hartnær unnið
tafl)
49. Bf4! ! — Bf6?
(svartur varð að taka jafntefli
með 49... fxe2)
50. a6 — Bb5, 51. axb7 — fxe2,
52. b8=D — Bd4 + ,
(eða 52.., Bxh4+, 53. Bg3 —
el = D+, 54. Kxel — Bxg3+, 55.
Dxg3 — Kxg3, 56. b7 og vinn-
ur)
53. Kel — Bc3+, 54. Bd2 —
Bf6, 55. Df4 — gefið.
Þar með lauk skákinni eftir
að skákmennirnir höfðu setið
yfir taflinu f einn og hálfan
tfma. Kappe var að vonum súr á
svipinn þegar hann yfirgaf sal-
inn.
Jón á heldur betri
biðskák í 7. umferð
CaKnes 14. september,
frá Marneirt Péturssyni
fréttamanni Mbl:
EKKI fékk Jón L. Arnason
tækifæri til mikillar hvfldar
eftir hina ævintýralegu bið-
skák gegn Kappe í morgun.
Hann hafði rétt aðeins tfma til
þess að fá sér matarbita en sfð-
an varð hann að setjast við
skákborðið á nýjan leik. And-
stæðingur hans í 7. umferð var
Rúmeninn Negulescu, sem var
með 5 vinninga fyrir þessa um-
ferð.
Jón var með svart og fékk
heldur óhagstæðari stöðu út úr
byrjuninni en eftir uppskipti á
drottningum fór staða hans
heldur að vænkast. Skákin fór i
bið og er staðan tvísýn en ef
eitthvað er hefur Jón örlitið
betri stöðu. Að venju verður
teflt áfram klukkan 8 i fyrra-
málið. Þegar þetta er sent
klukkan 8,30 að frönskum tima
er mikil vinna framundan hjá
okkur Jóni við athuganir á bið-
skákinni. Jón er orðinn mjög
þreyttur eftir að hafa teflt sjö
skákir á sjö dögum og þar af
hafa fimm af sex skákunum
farið i bið og biðstöðurnar yfir-
leitt verið erfiðar. Þetta hefur
verið langerfiðast hjá Jóni af
öllum toppmönnunum hér á
mótinu, t.d. hefur Sovétmaður-
inn Kasparov aðeins fengið
eina biðskák. 7—8 tima seta
daglega við skákborðið er farin
að þreyta Jón mjög mikið en
hann er ákveðinn i að standa
sig eins vel fyrir ísland og hann
framast getur.
Hér kemur þá biðstaðan,
Negulescu hefur hvítt en Jón
svart:
Svart: Jón L. Arnason.
Hvftt: Negulescu, Rúmenfu.
Þess má geta, að aðstoðar-
maður Rúmenans er alþjóðlegi
meistarinn Ghitescu, sem tefldi
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
hér á Reykjavíkurskákmótinu
árið 1972.
Önnur helztu úrslit 7. um-
ferðar urðu þau að Kasparov
frá Sovétríkjunum vann Jans-
son frá Noregi og skák White-
head frá Bandarik jununi og
Kappe frá Vestur-Þýzkalandi
fór i bið og hefur Kappe heldur
betur stöðu.
Staðan er þessi eftir 7
umferðir:
1. Jón L. Arnason, tslandi 5'A v
og biðskák.
2. Kasparov, Sovétrfkjunum 5!4
v.
3. Negulescu, Rúmenfu 5 v og
biðskák.
4. —5.Kappe, V-Þýzkalandi og
Whitehead, Bandarfkjunum
4!4 v og biðskák.
6. Mortensen, Danmörku 4A v.
Eina stúlkan af keppendun-
um 32, Garwell frá Wales, hef-
ur sótt sig mjög og er nú komin
með 4 vinninga. Þykir piltun-
um erfitt að kyngja þeim bita
að tapa fyrir þeirri welsku.
í dag verður 8. umferðin
tefld og mætir Jón þá Kasparov
og hefur Jón hvitt í þeirri skák.
Alls verða tefldar 11 umferðir í
þessu heimsmeistaramóti ungl-
j inga í skák, 17 ára og yngri.
i Loks er hér biðstaðan ef
| stöðumyndin skyldi prentast
, illa:
Negulescu hvftt: Kg2, Hdl,
Hc3, Rf3, h4, g3, f4, e5, b5 og
a3.
Jón svart: Kf8, Hd8, Hb8,
Rc4, h5, f5, f7, d5, c5 og a4.
ftttfgmtfrlafeifr
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarf ulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
w
Urslit norsku