Morgunblaðið - 15.09.1977, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. SEPTEMBER 1977
19
Agreiningur er um
veiðar á Eystrasalti
Varsjá, 14. sept. — Reuter
FISKIFRÆÐINGAR og opinber-
ir fulltrúar frá þeim sjö ríkjum,
er ráða yfir strandlengjunni að
Eystrasalti, komu saman til viku
fundarhalda f Varsjá í gær til að
ræða skipulagningu fiskveiða þar
eftir ákvörðun Svfa um að færa út
fiskveiðilögsögu sína. Hafa Svfar
ákveðið að færa lögsögu sína út að
miðlínu á Eystrasalti 1. janúar
næstkomandi, og ná þannig yfir-
ráðum yfir nærri helmingi
sj ávarins.
Sérfræðingarnir, sem þinga i
Varsjá, eru fulltrúar í fiskveiði-
nefnd strandríkjanna sem til
þessa hefur ákveðið afla hvers
ríkis, og eru þeir frá Danmörku,
Svíþjóð, Finnlandi, Sovétríkjun-
um, Póllandi, Austur-Þýzkalandi
og Vestur-Þýzkalandi.
Ákvörðun Svía hefur vakið
nokkurn úlfaþyt og tókst fiski-
málaráðherrum ríkjanna sjö ekki
að komast að neinu samkomulagi
á fundi sínum í Varsjá i fyrri
viku. Hugsanlegt er að niðurstaða
yfirstandandi fundarhalda verði
sú að fiskveiðinefndin ákvarði
heildarafla sem heimilaður verði
i Eystrasalti, en að skipting afla-
magnsins og stærð lögsögunnar
verði ákveðin síðar með gagn-
kvæmum samningum, þar sem
fiskveiðinefndin hefur ekki vald
til að ákvarða afla hvers ríkis
innan eigin lögsögu. Hugsanlegt
er að önnur ríki við Eystrasalt
fylgi fordæmi Svia þannig að allt
Eystrasalt falli undir lögsögu
rikjanna sjö.
Tilraunin
mistókst
Kanavéralhöfða, Florída, 14.
sept. — Reuter.
ÁFORM um að skjóta á braut
evrópskum gervihnetti fóru út
um þúfur í gærkvöldi þegar eld-
flaugin, sem flyta átti hnöttinn út
í geiminn, sprakk einni minútu
eftir að henni var skotið á loft. Er
þetta í annað skipti sem tilraun
evrópsku geimstofnunarinnar,
ESA, til að undirbúa fjarskipta-
net með gervihnöttum fyrir
Evrópu á næsta áratug mistekst.
Upphaflega átti að skjóta þess-
um gervihnetti á loft 16. júní, en
skotinu var þá frestað vegna galla
sem fram kom í eldflauginni. Var
önnur eldflaug notuð við skotið í
gærkvöldi.
Tíu Evrópuríki eru aðilar að
ESA og hafa þau í sameiningu
staðið að smíði gervihnattarins.
Eiga þau annan hnött tilbúinn til
vara og verður honum væntan-
lega skotið á loft síðar.
Talsmaður bandarisku geim-
rannsóknastofnunarinnar,
NASA, sagði að þegar eldflaugin
hafi verið komin í um 11 kiló-
metra hæð hafi komið fram bilun
i henni og því ákveðið að sprengja
hana til að koma í veg fyrir að
hlutar úr henni féllu til jarðar.
Gervihnettinum var það hlut-
verk ætlað að kanna möguleika á
því að koma upp neti fjögurra
hnatta til fjarskipta fyrir Evrópu.
Laker fær
að lenda
á Gatwick
London, 14. sept. — AP.
BREZKA flugmálast jórnin
skýrði frá því i dag að hún
hefði veitt Freddy Laker
heimild til að flytja endastöð
„fluglestar" sinnar milli New
York og London frá Stansted
flugvelli yfir á Gatwick flug-
völl. Jafnframt tilkynnti flug-
málastjórnin að hún setti eng-
in takmörk fyrir farþegaf jölda
í hverri ferð DC-10 þotanna
sem Laker ætlar að nota en
þær eru gerðar fyrir 345 far-
þega. Kemur þessi ákvörðun
flugmálastjórnarinnar aðeins
12 dögum áður en Laker hefur
þessar fluglestarferðir sínar
þar sem farið fram og til baka
á að kosta 236 dollara.
Eftir þessa ákvörðun flug-
málastjórnarinnar sagði Laker
að hún gæfi sér betri sam-
keppnisaðstöðu gagnvart
stærri flugfélögunum, sem
hafa fylgt fordæmi hans og
farið fram á lækkun fargjalda
á leiðunum yfir Atlantshafið.
Gatwick flugvöllur er 16
kílómetrum nær London en
Stansed, og til Gatwick eru tið-
ar járnbrautaferðir úr hjarta
Lundúna. Laker áætlar að
hann geti flutt 224 þúsund far-
þega á fyrsta ári fluglestar-
ferðanna, en þotur hans eiga
að fara eina ferð á dag milli
London og New York.
Náðu barna-
morðingja
London, 14. sepl. — Reuter.
BARNAMORÐINGINN Marv
Bell var handtekin í Derby í Eng-
landi í gær, en henni hafði tekizt
að flýja úr fangelsi á sunnudag og
vakið með þvf ótta margra um að
hún tæki á ný upp sína fyrri iðju.
Hún var aðeins ellefu ára gömul
þegar hún var dæmd til ótíma-
bundinnar fangelsisvistar fyrir
níu árum vegna morðs á tveimur
drengjum, þriggja og fjögurra
ára.
Mary Bell er nú tvítug og þótt
fulltrúar fangeisisins telji hana
ekki lengur hættulegan glæpa-
mann hafa þeir sætt gagnrýni fyr-
ir að flytja hana í fangelsi þar
sem gæzla og eftir lit eru með
minna móti.
Eftir flótta Mary Bell á sunnu-
dag neituðu margir foreldrar að
senda börn sín í skóla og létu þau
ekki vera á ferli þegar rökkva tók.
Þegar Mary Bell var dæmd fyr-
ir að kyrkja drengina tvo , tók
dómarinn það fram að gera yrði
ráðstafanir til að vernda aðra for-
eldra, og þessvegna var dómúr-
skurðurinn ótímabundinn.
Mary Bell var í fylgd tveggja
karlmanna þegar hún náðist á ný,
en dæmd vændiskona, sem strauk
með henni úr fangelsinu, leikur
enn lausum hala.
Kóleran
breiðist út
Amman, 14. sept. Reuter.
Kólerufaraldurinn í Miðaustur-
löndum virðist vera að breiðast
nokkuð út og hafa borizt fregnir
af tilfellum i Ltbýu, íran, S-
Arabíu og á V-bakka Jórdan, auk
Sýrlands, Jórdaníu og Líbanon.
68 manns hafa látið lifið, allir í
Sýrlandi, en vitað er um alls 2500
tilfelli i fyrrnefndum löndum.
Talsmaður Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunarinnar í Genf sagði i dag
að ekki virtist ástæða til að óttast
þar sem yfirvöld i löndunum
gerðu réttar ráðstafanir til að
hafa hemil á faraldrinum.
Heræfingar í
Austri og Vestri
Kaupmannahöfn 14. sept. — Reuter
FERÐUM herskipa Varsjárbandalagsins hefur f jölgað' út af ströndum
Danmerkur í sambandi við æfingar 16 þúsund manna herliðs Atlants-
hafsbandalagsins, en með æfingum þessum er verið að kanna hve
skjótt er unnt að senda liðsauka frá hinum NATO-ríkjunum til
Danmerkur, ef á þarf að halda. Að sögn talsmanns leyniþjónustu
NATO hefur Varsjárbandalagið einnig hafið æfingar landgöngusveita
skammt frá austur-þýzku hafnarborginni Varnemiinde, um 50 km
suður af Danmörku.
Venjulega eru fjögur herskip
Varsjárbandalagsins út af strönd-
um Danmerkur, en nú hafa sex
bætzt í hópinn, og eru þau frá
Sovétrikjunum, Austur-
Þýzkalandi og Póllandi.
Æfingar NATO ganga undir
nafninu „Fire Brigade", eða
slökkviliðið, og miða að því að
flytja herlið frá níu öðrum
NATO-rikjum til að efla varnir á
Sjálandi, Falster og Lálandi, en
eyjarnar eru taldar líklegir inn-
rásarstaðir komi til átaka Austurs
og Vesturs. Landgönguæfingar
Varsjárbandalagsins eru haldnar
á sama tima og þriggja vikna
æfingar NATO sem nefnast
„Arrow Express" og sérstakar
æfingar flotadeilda frá Dan-
mörku og Vestur-Þýzkalandi sem
nefnast „Botany Bay“ og eiga að
hefjast i næstu viku. Sovézka
sendiráðið i Kaupmannahöfn
staðfesti í dag að fulltrúar frá
Sovétríkjunum, Póllandi og
Rúmeníu yrðu sendir til að
fylgjast með æfingum NATO í
næstu viku. Ekki var þess þó
getið hvort þar væri um að ræða
breytingu á stefnu Sovétríkjanna,
en fram til þessa hafa Sovétríkin
ekki notað sér heimild Helsinki-
sáttmálans frá 1975, þar sem segir
að við meiriháttar heræfingar
NATO eða Varsjárbandalagsins
sé gagnaðilanum heimilt að hafa
fulltrúa viðstadda.
Frakkland
París 13. september. Reuter.
Þeim kjósendum fjölgar stöð-
ugt, sem álíta að vinstrimenn
beri lægri hlut í þingkosning-
unum í Frakklandi í marz n.k.,
jafnvel þó að bandalag sósíal-
ista og kommúnista hafi enn
fylgi flestra. Urslit skoðana-
könnunar sem gerð var í síð-
ustu viku sýndu fyrsta aftur-
kippinn í sókn vinstrimanna,
siðan í sveitarstjórnarkosning-
unum sem fram fóru fyrir 6
mánuðum. Könnunin sem dag-
blaðið Le Figaro stóð fyrir
leiddi í ljós, að 36% kjósenda
eru þeirrar skoðunar, að banda-
lag hægri-miðflokkanna muni
eina vinstriflokkana, og for-
maður kommúnistaflokksins,
Géorges Marchais, hefur frem-
ur komið fram við Mitterrand,
formann sósíalista, sem and-
stæðing sinn en bandamann.
Agreiningurinn náði hámarki á
mánudaginn i síðustu viku,
þegar blað kommúnista,
L’Humanite, gaf út aukablað í 6
milljón eintökum, þar sem það
sakaði sósíalista um að standa í
vegi fyrir stefnumálum komm-
únista, sem ætlað væri að um-
breyta frönsku þjóðfélagi
verkalýðnum í hag. í blaðinu
voru ágreiningsefni kommún-
ista og sósialista rakin lið fyr’ir
lið; kjarnorkuvarnir, almanna-
tryggingar, hlunnindi, ríkis-
rekstur og skattlagning og látið
var að þvi liggja, að ef sósíalist-
væri að komast að samkomulagi
við kommúnista og lítinn rót-
tækan sósialistaflokk um
stefnuskrá, sem tryggði að aft-
ur kæmist vinstri stjórn til
valda.
Þessi skrif og yfirlýsingar
áttu sér stað aðeins fáum dög-
um fyrir toppfund vinstri-
manna sem fyrirhugaður er á
miðvikudag, en þar á að endur-
nýja stefnuskrá bandalagsins
frá 1972.
Arásir kommúnista á sósial-
istaflokkinn hafa verið svo
heiftarlegar og hafa staðið svo
lengi, að margir franskir stjórn-
málamenn eru í vafa um að
Marchais vilji yfirleitt deila
völdum með sósíalistum. Sú
skýring hefur m.a. komið fram,
að ráðamenn i Moskvu vilji
heldur, að franskir kommúnist-
ar verði áfram í stjórnarand-
stöðu en að þeir verði aðilar að
ríkisstjórn, sem þeir gætu ekki
haft fulla stjórn á. Líklegasta
skýringin virðist þó vera sú, að
kommúnistar séu að reyna að
ganga eins langt og unnt er og
minna um leið franska kjósend-
ur á þann mun sem er á stefnu
kommúnista og sósíalista og
gera þannig valkostinn ljósan
fyrir kosningarnar. Marchais
vill ekki vera verkfæri sósíal-
ista þannig að þeir komist til
valda á kostnað frambjóðenda
kommúnista og að hann verði
að láta sér lynda hlutverk þess
minniháttar í bandalaginu.
MITTERAND I
ERFIÐRI AÐSTÖÐU
Kommúnistar hafa þannig
komið hinum samvinnuþýða
leiðtoga sósialista í erfiða að-
stöóu. Flokkur hans er stærsti
stjórnmálaflokkurinn í Frakk-
landi, ekki aðeins sem vinstri
flokkur — heldur eins og
brezki verkamannaflokkurinn
nýtur hann stuðnings fjölda
manna allt frá sósialdemókröt-
um til róttækra vinstrimanna.
Mitterrand hefur því ekki efni
á að láta sverfa til stáls með
kommúnistum.
Eitt aðalumræðuefnið við
kommúnista er tillaga Mitterr-
and um að bera kjarnorkumál-
in undir þjóðaratkvæðagreiðslu
eftir kosningarnar. Sósíalistar
telja að það væri sjálfsmorð
fyrir þá, ef þeir létu undan
kröfum kommúnista. Þeir eru
fullvissir um það, að efnahags-
Hallar undan fæti hjá vinstrimönnum
áfram stjórna Frakklandi, en
32% eru þess enn fullviss, að
vinstri menn beri nú sigur af
hólmi. Enn sem komið er segir
þessi breyting litla sögu. Von^*
brigði kjósenda yfir þvi hve
forsætisráðherranum, Ray-
mond Barre, og rikisstjórninni
hefur tekizt illa upp i barátt-
unni við verðbólgu og atvinnu-
leysi í landinu og óskir um
breytingar á stjórn landsins eru
enn ofarlega í hugum fólks.
Varðandi kosningáfrom fólks
sýndi könnunin litla breytingu.
53% styðja bandalag vinstri
manna og 47% gaullista, repú-
blikana og miðflokksmenn sem
standa að samsteypustjórninni.
En líkurnar á sigri og völdum
virðast fremur sundra en sam-
ar héldu áfram að vera dragbít-
ar i þessum efnum væri ekki
hægt að ná samstöðu með flokk-
unum um stefnuskrá við kosn-
ingarnar.
Eftir þessi skrif fór hin mikil-
virka áróðursvél kommúnista
þegar af stað og blés þau út um
landiö. Starfsmenn flokksins
voru á götum úti og við hlið
verksmiöjanna og útbýttu
ókeypis eintökum af blaðinu.
SÖStALISTAR REIÐIR
Sósíalsistar lýstu því þegar
yfir af mikilli reiði, að ásakanir
kommúnista um að sósialistar
væru reiðubúnir til að svíkja
verkalýðinn væru ekki á rökum
reistar. Þeir lýstu því jafnframt
yfir, að þeirra eina áhugamál
Fancois Mitterrand og Georges Marchais.
tillögur kommúnista myndu
eyðileggja efnahag landsins.
Mitterrand verður nú að
sanna, að hann hafi i fullu tré
við kommúnista eigi hann að
vera í forustu fyrir stjórn
vinstri manna, — en það þýðir
að nú verður hann að sýna af
sér hörku.
Kröftugustu rök gaullista
gegn bandalagi stjórnarand-
stöðunnar eru þau, að kommún-
istar séu svo vel skipulagðir að
þeir myndu fljótlega hrifsa
völdin úr höndum sósialista.
Hægri sinnaðir hagfræðingar
hafa sagt að ef stefnumál
kommúnista yrðu framkvæmd
yrðu afleiðingarnar mikið áfall
fyrir franskt efnahagslíf, þ.á.m.
Framhald á bls. 25.