Morgunblaðið - 07.02.1978, Blaðsíða 30

30
' .1.11 ■■ ■ '■ ■■ ■■■■.. ' yi: ■ iU-L-u.-'...------------------------------
MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 7. FEBRUAR 1977
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 VÍNN S.B. RÖÐ
1 HELGI ÖLAFSSON. i ft 0
2 WILLIAW LOMBARDY. 1 m Vi
3 BENT LARSEN. 1 „J. 1 ft
4 VLASTIMIL HORT. 1 V4 •/*
5 LEIF OGAARD. ■/////. ■/... V* (1
6 W'ALTER BROWNE. W/ 1 1 1
7 JÖN L. ARNASON. W 0 0 V4
8 ANTHONY MILES. 1 Vi Ví
9 LEV POLUGAEVSKY. 0 1 •A /// W/
10 JAN SMEJKAL 0 '4 W/
11 MARGEIR PÉTURSSON 0 x/i 0 m
12 GENNADY KUZMIN. 0 V* 1 i
13 FRIÐRIK ÖLAFSSON. v* 1 V4 m
14 GUÐM SIGURJÓNSSON. ’/i Vt ■
— Browne efstur
á skákmótinu
Framhald af bls. 48
svo jafntefli hjá Hort og Friðrik
eftir 24 leiki. Hort hafði að vísu
hafnað jafnteflisboði Friðriks
skömmu áður, en bauð svo sjálfur
jafntefli, enda staðan þung og
tíminn orðinn naumur. Browne
vann svo Margeir í 29 leikjum og
Larsen vann Helga í 31 leik. Mar-
geir kom illa út úr byrjuninni og
var eftirleikurinn auðveldur fyrir
Browne. Larsen fórnaði skipta-
mun og náði banvænni sókn á
kóngsvæng Helga fyrir. Skák
þeirra Ögaards og Kuzmin varð 47
Ieikir. Norðmaðurinn var kominn
með vænlega stöðu, en misreikn-
aði sig illa og beið lægri hlut. Jón
L. Árnason og Smejkal tefldu
mikla skák. Jón hélt fyllilega sínu
á móti stórmeistaranum, sem átti
svo eftir 4 mínútur á 14 leiki í
fyrri tímamörkin. Þá átti Jón
eftir tuttugu mínútur, en svo fór
að hann Ienti í timahraki líka, en
„VIÐ HÖFUM reynt vélasam-
stæðuna mikið nú um helgina og
eins í dag og virðist allt vera f
47 millj.
kr. sala
SKUTTOGARINN Ögri RE 72
seldi 241 lest af fiski I V-
Þýzkalandi f gær, fyrir 450
þúsund mörk eða ríflega 47
milljónir króna miðað við það
gengi sem sfðast var skráð hér á
landi. Meðalverð á kfló var kr.
195. Þetta er hæsta sala íslenzks
fiskiskips erlendis til þessa f
krónum talið, en Ögri hefur aftur
á móti selt fyrir hærri upphæð í
mörkum, það var f fyrrahaust, er
togarinn seldi fyrir 470 þús.
mörk.
Aflinn, sem Ögri seldi var svo
til eingöngu ufsi og karfi.
Systurskip Ögra Vigri RE 71 á
að selja í V-Þýzkalandi á fimmtu-
dag. Er togarinn með um 200 tonn
af stórum karfa.
— Mikil loðna
Framhald af bls. 2
sagði þegar Mbl. ræddi við hann,
að í gær hefði fundist þó nokkurt
magn af loðnu nokkru sunnar en
áður, eða 55 mílur austur af
Langanesi, og ennfremur hefði
fundist loðna nokkuð norðan við
þennan stað.
„Það fer ekki milli mála, að nú
er mikið af loðnu á ferðinni, og er
hluti hennar að líkindum kominn
á hraða ferð suður með Austfjörð-
um og getur farið 15—20 mílur á
sólarhring, og ætti þvi útlitið
framundan að vera sæmilegt,"
sagði Eyjólfur.
Eftirtalin skip tilkynntu um afla til Lodnu-
nefndar frá þvf um hádegi á laugarda^ þar til
á sunnudagskvöld: Örn KE 60 lestir, Ifrafn
Sveinbjarnarson GK 50, Sandafel! (iK 60,
Ifrafn GJ 170, Sigurbjöi'g (Hi 250. Narfi RE
300. Eldborg GK 300, Gísli Arni RE 620,
Ifilmir SU 320, Skarðsvfk SH 480. Óskar
Halldórsson RE 370, Albert GK 330, Grind-
vfkingur GK 550, Eyjaver VfE 240. Pólur
Jónsson RE 400, Súlan EA 680, ísleifur VE
380, Rauðsey AK 120. Svanur RE210, Börkur
NK 650. Faxi GK 200, fsafold HG 250, Gull-
berg VE 560. Húnaröst Ar 400, Arsæll KE
370, Örn KE 360, Breki VE 560, Helga 2. RE
390, Fffill GJ 480. Stapavík SI 330. Bergur 2.
VE 100. Þórður Jónasson EA 220. Víkurberg
GK 150, Hákon ÞH 700, Gísli Arni RE 450 og
Bjarnarey VE40lestir.
báðir komust yfir 30 leikja mark-
ið. Þá hugsaði Smejkal sig lengi
um og átti svo aðeins eftir 5 mín-
útur á síðustu 15 leikina í 50
leikja markið. Hann tefldi þá all
örugglega, svaraði Jóni samstund-
is en Jón lét hvergi deigan síga.
Jón bauð svo jafntefli, sem
Smejkal hafnaði og þegar 50
leikja markinu var náð, var ekki
annað að sjá en að Smejkal ætlaði
að setja skákina í bið. Eftir
drjúga umhugsun bauð hann svo
jafntefli eftir 51 leik.
Staðan í biðskák þeirra
Lombardys og Guðmundar Sigur-
gjónssonar r þessi. Hvítt — Lom-
bardy; Kf3, Dfl Be2, Rd3. Svart
— Guðmundur; Kg8, Dd4, Hb5 og
peð á f7 og g6. Biðskákin verður
tefld klukkan 14 í dag, en klukk-
an 18 hefst fjórða umferð. Þá
tefla saman: Smejkal og Miles,
Margeir Pétursson og Jón L.
Arnason, Kuzmin og Browne,
Friðrik og Ögaard, Helgi Ölafsson
og Hort, Lombardy og Larsen og
Guðmundur Sigurjónsson og
Polugaevsky.
fyllsta Iagi,“ sagði Gunnar Ingi
Gunnarsson staðartæknifræðing-
ur Kröfluvirkjunar þegar
Morgunblaðið ræddi við hann f
gær.
Gunnar Ingi kvað gert ráð fyrir
að vélasamstæðan yrði reynd
fram undir miðjan febrúar, en þá
yrði keyrslu hætt og legur og aðr-
ir hlutir samstæðunnar skoðaðir.
Að því loknu stæði til að fara að
huga að raforkuframleiðslu.
— Lausn efna-
hagsvandans
Framhald af bls. 48
útflutningsverðmæti okkar hafa
aukizt. Þess vegna hafa þessir
efnahagserfiðleikar skapazt.
Til viðbótar þessu tel ég, að
ekki hafi verið hægt að bjóða sjó-
mönnum og útgerðarmönnum
upp á óbreytt fiskverð frá 1. júlí
1977 á sama tíma og kauphækkan-
ir hafa orðið hjá öllum greinum
atvinnulífs í landinu. Ég vil lfka
vekja athygli á því, að þegar fisk-
verð var ákveðið 1. október 1977
var það óbreytj. Til þess að sýna
fram á, hvaða breytingar hafa
orðið á s.l. ári, get ég nefnt, að þá
er talið að meðaltalfiskverðs-
hækkun hafi orðið 1. jan. 1977
9.9% og 1. júlf saraa ár um 20%.
Þess vegna tel ég, að það hafi
verið sanngjörn og eðlileg lausn,
sem fékkst með ákvarðanatöku
oddamanns í Verðlagsráði
sjávarútvegsins, ásamt fulltrúum
seljenda, þ.e. að hækka fiskverð
frá 1. jan. s,l. um 13%.
I framhaldi af þessu var ekki
hjá því komizt vegna vanda fisk-
vinnslunnar — og þá serstaklega
frystihúsanna — að hækka
viðmiðunarverð um 20%, sagði
sjávarútvegsráðherra.
GJALDEYRIR ENN
AFGREIDDUR
GEGN TRYGGINGU.
Gjaldeyrisdeildir bankanna
voru allar Iokaðar í gær, nema
hvaó gjaldeyrir var afgreiddur í
brýnum tilfellum hjá gjaldeyris-
bönkunum. Viðskiptavinum er þá
gefinn kostur á gjaldeyri að við-
bættu tryggingarfé, sem er 20%
hærra en síðasta gengi var skráð.
Þessi viðskipti verða siðan gerð
upp á fyrsta opinbera gengi, sem
skráð verður eftir að regluleg
gjaldeyrisviðskipti hafa verið
tekin upp á ný.
Davíð Ölafsson seðlabanka-
stjóri sagði, þegar Morgunblaðið
ræddi við hann í gær, að gjald-
eyrisdeildir bankanna yróu lokað-
ar áfram f dag, nema hvað haldið
yrði áfram að afgreiða gjaldeyri í
sérstökum tilfellum, gegn trygg-
ingu.
Reuters-fréttastofan brezka
sagði í gær, að íslenzku gjald-
eyrisbankarnir hefðu keypt mikið
af erlendum gjaldeyri fyrir helg-
ina til að halda gengi krónunnar
uppi. Þegar Morgunblaðið bar
þetta undir Davíð Ólafsson; seðla-
bankastjóra, sagði hann, að þessi
frétt væri á einhverjum misskiln-
ingi byggð og enginn vissi
hvernig hún væri til komin.
Ríkisstjórnin kom saman til
fundar í gærmorgun og á þeim
fundi voru þeir Jóhannes Nordal,
seðlabankastjóri, og Jón Sigurðs-
son, forstjóri Þjóðhagsstofnunar.
Var Morgunblaðinu tjáð í gær, að
ríkisstjórnin kæmi á ný saman til
fundar í dag.
Það er bankaráð Seðlabankans,
sem tekur endanlega ákvörðun
um nýtt gengi íslenzku krónunn-
ar, og í gærkvöldi var búizt við, að
sú ákvörðun lægi fyrir í fyrra-
málið. ________ _________
r
— Islenzku-
kennsla
Framhald af bls. 48
máli, auk þess sem vel unnir
móðurmálsþættir gætu orðið
hið skemmtilegasta sjónvarps-
efni. Samþykkt þessarar til-
Iögu, sem hlotið hefði góðar
undirtektir þingmanna, gæti
einnig orðið upphaf móður-
málsakademfu.
Greinargerð með tillögunni
er svohljóðandi:
„Engum dylst, að íslenzk
tunga á nú í vök að verjast. Á
þetta sérstaklega við um talað
mál, framburð og framsögn.
Einnig fer orðaforði þorra fólks
þverrandi og erlend áhrif hvers
konar vaxandi. Engum orðum
þarf að fara um lífsnauðsyn
þess, að stemma stigu við slíkri
óheiilaþróun, og snúa við inn á
þá braut íslenzkrar málhefðar,
sem ein verður farin, ef íslenzk
menning á að lifa og dafna.
Ríkisútvarpið hefur lagt
nokkuð af mörkum til fræðslu
og kennslu í íslenzkum fræð-
um, tungu og bókmenntum. Er
það góðra gjalda vert, en það er
skoðun flutningsmanna, að bet-
ur megi ef duga skal, og á það
einnig við um meðferð tung-
unnar yfirleitt í munni þeirra,
sem í útvarp tala.
Áhrifaríkasti fjölmiðillinn,
sjónvarpið, hefur hins vegar í
engu sinnt fræðslu f meðferð
íslenzkrar tungu. Virðist jafn-
vel ekki lögð sérstök rækt við
orðfæri eða framburð þeirra,
sem þar starfa. Á þessu þarf að
verða gjörbreyting. Langsterk-
asta áróðurstækið, sem flutzt
hefur inn á gafl á hverju heim-
ili landsins, þarf að taka trölla-
taki til eflingar íslenzkri menn-
ingu, sérstaklega til viðreisnar
islenzkri tungu, en það er brýn-
asta verkefnið nú.
Lagt er til að kosið verði hlut-
fallskosningu á Alþingi þrettán
manna ráð, sem hafi með hönd-
um stjórn þessara mála í fjöl-
miðlunum. Verkefnið er viða-
mikið, og þykir flutningsmönn-
um því ástæða til, að allmargir
eigi hlut að máli, enda hefur
þjóðin til þess arna á að skipa
mörgum mjög hæfum mönn-
um.“
— Prófkjörið
Framhald af bls. 3.
„Mikil barátta
og gott lið"
„Eg er ánægður með úrslitin og
þakklátur þeim sem unnu að því að
gera þetta mögulegt Það er mikil
barátta framundan og þá er gott að
eiga svo gott lið til að berjast með
sér sem raun ber vitni og ég er þvi
bjartsýnn um árangurinn i vor
„Viðurkenning fyrir
konur á vettvangi
stjórnmálanna"
„Persónulega er ég mjög ánægð
með minn hlut í prófkjörinu og
finnst þetta góð útkoma,” sagði
Salóme Þorkelst^óttir ..Einhver
óánægja hlýtur þó að vera með
úrslitin eins og gengur þar sem allir
ná ekki þvi sem þeir vildu. Mér er
efst í huga þakklæti til allra sem
veittu mér stuðning, ég varð vör við
hlýju og velvilja sem ég átti bókstaf-
lega ekki von á Það að ég komst
þetta langt tel ég að sýni að konur
njóta nú í ríkari mæli viðurkenningar
á vettvangi stjórnmálanna en í
Reykjaneskjördæmi hafa konur
aldrei verið í efstu sætunum til Al-
þingis, en nú náum við tvær að
komast i þann hóp."
„Fremur byggðakosning
en kjördæmis"
..Ég er eftir atvikum ánægður með
úrslitin þótt ég hafi búizt við þvi
betra," sagði Sigurgeir Sigurðsson,
„ég fékk framúrskarandi góðan
stuðning hér i minu byggðarlagi, en
það hefur greinilega komið i Ijós að
þetta er að verða meiri byggðakosn-
ing heldur en kosning á víðari vett-
vangi eins og hugsað var í upphafi.
Suðurnesjamenn hafa sameinast um
sinn mann, en þar hlaut ég til dæm-
is mjög lítið fylgi eftir þvi sem ég
bezt fæ séð
Ég hygg að búa megi til ágætis
lista eftir þessi úrslit, en þar er um
veikleika að ræða i sambandi við
Kópavog og úr þeim veikleika verð-
ur að bæta á einhvern hátt. Þá
kemur það fram í þessu prófkjöri að
þingmennirnir eru vel metnir og ég
held að við þurfum ekki að örvænta
í vor ef fólk skilar sér jafn vel og það
gerði í prófkjörinu."
„Ekki sátt
við þessi úrslit"
„Ég er mjög ánægð að þingmenn-
irnir fengu þá traustsyfirlýsingu sem
þeir fengu og Eirikur gerir áreiðan-
lega mikla lukku á Suðurnesjum
með sitt 4 sæti, þótt við Kópavogs-
búar hefðum viljað eigna okkur i
það minnsta það sæti," sagði Ást-
hildur Pétursdóttir. „Við erum held-
ur óhress hér i Kópavogi að koma
svona illa út úr prófkjörinu. Héðan
voru þrír kandidatar og við erum
ekki sátt við þessi úrslit miðað við
það fylgi sem Sjálfstæðisflokkurinn
á hér, en ég er líka jafn óánægð með
þátttökuleysi Kópavogsbúa og ég vil
segja andvaraleysi i prófkjörinu.
Flokkslega tel ég mjög eðlilegt og
traust að þingmennirnir fái svo góða
traustsyfirlýsingu sem úrslitin bera
með sér, en það er miður að stærsta
byggðarlagið. Kópavogur, skuli ekki
halda sinum hlut Hér er mikilhæft
og dugmikið fólk, en við vinnum
ekki eins og í minni byggðarlögum
þar sem menn ná upp sterkum
kjarna til starfa og fyrir þetta höfum
við liðið í þessu prófkjöri."
r
— Israelar
Framhald af bls. 1.
að á hernumdu svæðunum,
og sagði að nú gæti ísraels-
stjórn ekki lengur falið sig
á bak við öfgasinna, sem
berðu stríðsbumbur. Hann
sagði að ísraelsstjórn
gengi í broddi fylkingar
lögbrjóta, og bæri brýna
nauðsyn til að allir gerðu
sér grein fyrir þvíað ároö
eeoo2, sem væru kostuð af
erlendu fé, umhverfis
hverju einustu borg
Araba, væru ekki leiðin ti!
sambúðar.
Þétta er i fyrsta sinn í Ameríku-
heimsókninni, sem Sadat heldur
ræðu opinberlega. 1 viðræðum
sínum við Carter forseta um helg-
ina féllst Sadat á að taka upp
óbeinar viðræður við ísraels-
stjórn með milligöngu bandarísks
sáttasemjara, Alfred Athertons,
aðstoðarutanríkisráðherra. í
morgun var Sadat gestur Carters
forseta ásamt leiðtogum banda-
rískra Gyðinga. Helzti forvígis-
maður þeirra, Philip Klutzníck,
sagðizt að fundinum loknum vera
sannfærður um að báðir aðilar
stefndu einlæglega að friðar-
samningum.
í ræðu sinni f kvöld lét Sadat
meðal annars svo ummælt, að svo
virtist sem reynt væri af ráðnum
hug að gera að engu áhrif „hins
sögulega frumkvæðis", og væri
þetta hættuleg þróun, sem enginn
gæti hagnazt á.
Þeir Carter forseti og Sadat
komu sér saman um það í viðræð-
um sínum um helgina, að einskis
mætti láta ófreistað til að ryðja úr
vegi hindrunum fyrir friðar-
samningum í Miðausturlöndum.
Þá urðu forsetarnir sammála um
að Bandaríkjarrienn hæfu á ný
tilraunir til að bera sáttarorð á
milli Egyptalands og ísraels, og
fer Alfred Adherton aðstoðar-
utanríkisráðherra aftur á vett-
vang í því skyni á næstunni.
Fundir forsetanna um helgina
fóru fram í C:mp David, bústað
forsetans i Maryland, en for-
setarnir komu aftur til Washing-
ton í gærkvöldi. Carter forseti
hefur lítið viljað Iáta hafa eftir
sér um viðræðurnar, en sagði þó
að hann hefði nú betri skilning á
afstöðu Sadats en áður, um leið og
hann áréttaði að Bandaríkjamenn
bæru hag Egypta og ísraelmanna
fyrir brjósti í þessu máli.
Engin ákvörðun hefur verið
tekin varðandi málaleitan Sadats
um vopnakaup frá Bandaríkjun-
um, en Sadat hefur í viðræðum
sínum við ráðamenn vestra sagt
að hann þurfi ekki aðeins á vopn-
um að halda í þágu Egyptalands,
heldur og nágrannaríkjanna f
Afríku.
— Þyngri sakir
Framhald af bls. 1.
yfir Orlov séu á næsta leiti, en
senn er ár liðið síðan hann var
handtekinn.
Yuri Orlov var helzti hvata-
maður að stofnun sovézku Hels-
inkinefndarinnar svonefndu, sem
fylgist með efndum Helsinki-
sáttmálans. Þeir Anatoly Shchar-
ansky og Alexander Ginzburg
sem einnig áttu mikinn þátt I
stofnun nefndarinnar, bfða þess
einnig að verða kallaðir fyrir rétt
fyrir svipaðar sakir og Orlov. 1
morgun var Irinu Ginzburg tjáð
að gæzluvarðhald manns hennar
hefði verið framlengt til 3. maí,
en Ginzburg var náinn vinur og
samstarfsmaður Solzhenitsyns og
var sjóður sá, sem Nóbelsskáldið
stofnaði til aðstoðar fjölskyldum
sovézkra andófsmanna, f vörzlu
hans þar til hann var handtckínn
3. febrúar í fyrra.
— Hreinn
hugarburður
Framhald af bls. 1.
sem hann afplánar dóm fyrir
samsæri um að hylma yfir með
þeim, sem brutust inn í flokks-
skrifstofur demókrata í Water-
gate í Washington í júnf 1972.
Af hálfu útgáfufyrirtækisins
Time Books hefur komið fram,
að i bókinni skýri Haldeman
frá því hvenær Nixon hafi kom-
izt á snoðir um innbrotið, hver
viðbrögð hans hafi orðið,
hversu mikið hann hafi vitað
um málið yfirleitt og hvenær
honum hafi borizt vinteskja um
einstök atriði þess. Halderman
var upphaflega dæmdur i 2V4 til
8 ára fangelsi fyrir hlut sinn að
málinu, en í október s.l. var
dómurinn mildaður í 1 til 4 ár.
— Sómalir
Framhald af bls. 1.
lið til Eþíópíu til viðbótar því sem
fyrir var, en samkvæmt þeim út-
reikningum eru nú rúmlega 3
þúsund kúbanskir hermenn i
landinu. Ráðuneytið telur að
sovézkir hermenn í Eþíópíu séu
um 1 þúsund, og hafi þeim lítið
fjölgað á undanförnum vikum.
Af fregnum, sem berast af stór-
auknum bardögum í Ogaden, er
ekki ljóst hvort stjórnarherinn f
Eþíópíu hefur náð á sitt vald veg-
inum frá Hara til Jijiga, en þar er
um að ræða mikilvæga flutninga-
leið. Jama Ali segir, að þotur
stjórnarhersins hafi gert látlaus-
ar loftárásir á sveitir Sómala frá
þvf í sfðustu viku, og sé ekki um
að villast að ætlun stjórnarhers-
ins sé að ná aftur á sitt vald öllu
héraðinu, sem að mestu var á
valdi Sómala eftir átök undan-
genginna sex mánaða.
Erlendir sendimenn í
Mogadishu segja að vestrænir
stjónarerindrekar hafi verið kall-
aðir tvívegis í utanríkisráðuneyt-
ið í síðustu viku og hafi þeim
verið gerð grein fyrir vaxan'di
áhyggjum Sómalíustjórnar af
ástandinu á Afríkuhorninu. Hing-
að til hafa Bandaríkin og banda-
menn þeirra neitað að veita hvor-
um styrjaldaraðiianum sem er
hernaðaraðstoð.
Vélasamstæðan virð-
ist í fullkomnu lagi