Morgunblaðið - 25.02.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. FEBRUAR 1978

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 1 700.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 90 kr. eintakið.
r r
Askorun ASI og
BSRB um ólöglegar
verkfallsaðgerðir
Alþvðusamband tslands og BSRB hafa tekið ákvörðun um að hvctja
fclagsmcnn aðildarfclaga sinna til ólöglcgra vcrkfallsaðgcrða um
næstu mánaðamót. Sagt cr, að Farmanna- og fiskimannasamband
tslands standi að þcssari áskorun cn cins og fram kcmur í Morgun-
blaðinu í dag hcfur stjórn FFSl ckki veitt formanni sínum nokkurl
umboð til þcss að laka þátt í þessum ólöglcgu aðgcrðum í nafni
samtakanna. Einnig kcmur fram.að launamálaráð BIIM standi að
þcssum áskorunum, cn þá cr þcss að gæta, að stjórn BHM hefur ckki
lýst stuðningi við þær, formaður BIIM lýsir cindrcginni andstöðu við
ólöglcgar aðgcrðir í viðtali við Morgunblaðið í dag og við atkvæða-
grciðslu í launamálaráðinu sátu þrír fulitrúar hjá. Einn af varafor-
mönnum BSRB grciddi atkvæði gcgn þessum aðgerðum í stjórn BSRB
og í miðstjórn ASÍ ríkir cngin samstaða um þau lögbrot, scm meiri-
hlutinn hyggst hafa í frammi I. og 2. marz.
Eins og sjá má af þcssu ríkir engin samstaða mcðal þeirra, sem
sagðir cru standa að áskorun til launþcga um óiöglcgar aðgerðir á
vinnumarkaðnum um næstu mánaðamót. Til viðbótar því cr svo alveg
Ijóst, að fjölmcnnar starfsstéttir í þjóðfclaginu munu hafa þcssi
hvatningarorð ASl- og BSRB-forystunnar að cngu. Þannig cr bersýni-
lcgt af ummælum forystumanna sjómanna í Morgunblaðinu í dag, að
sjómcnn hyggjast ckki hcfja óliiglegar vcrkfallsaðgcrðir um næstu
mánaðamót. Þá kcmur einnig fram í viðtöium við forsvarsmcnn
vcrzlunarmanna, að þcssi fjölmcnni launþegahópur hyggst ekki taka
þátt í þessum verkfallsaðgcrðum.
Bersýnilegt cr, að miklar cfasemdir ríkja mcðal fjölmcnnra starfs-
hópa annarra og undirtcktir launþcga á landsbyggðinni cru grcinilcga
afar dræmar við áskorun ASt- og BSRB-forystunnar, svo að ekki sc
mcira sagt. Það cr því Ijóst nú þegar, að engin samstaða ríkir mcðal
forystumanna launþcgasamtaka um hinar áformuðu ólöglcgu aðgcrðir
um næstu mánaðamót. Mætti það vissulcga verða þeim forystumönn-
um launþcgasamtaka, scm hafa tckið frumkvæði um ólöglegar vcrk-
fallsaðgerðir, umhugsunarcfni og cr óskandi að þcir sjái að sér og falli
frá þcim lögbrotum, scm þeir nú hvetja fólk til að fremja.
Kjarni þcssa máls cr cinfaldlcga sá, að vcrkalýðshrcyfingin á tslandi
gctur ckki tckið lögin í sínar hcndur. Mcð áskorunum um lögbrot er
vcgið að rótum okkar litla samfélags, eins og Matthías Á. Mathiesen,
fjármálaráðherra, segir í viðtali við Morgunblaðið í dag. Við höfum
bvggt upp þjóðfélag, scm b.vggir á ákvcðnum leikreglum. t þeim fclst
ma.a, að við kjósum okkur þing á fjögurra ára frcsti. Þctta þing hcfur
liiggjafarvaldið í landinu og það cr ekki í höndum nokkurs annars
aðila. Þett'a þing kýs rtkisstjórn. Ef þcssi lagagrundvöllur þjóðfélags
okkar cr brotinn niður mun stjórnlcysi taka við. Þcss vcgna verðum
við að virða lögin og sízt situr á fjölmennum samtökum launafólks í
landinu cða öllu hcldur forystumönnum þeirra að ganga fram fyrir
skjöldu mcð lagabrot.
Astæðan f.vrir áskorun forystumanna nokkurra vcrkalýðsfélaga unt
ólöglegar vcrkfallsaðgcrðir hinn 1. marz n.k. er ckki sú, að þeir séu
haldnir hcilagri rciði vcgna aðgcrða ríkisstjórnarinnar í cfnahagsmál-
um. Sjálfir kalla þeir ekki allt ömmu sína í þcim efnum. Vorið 1974,
þcgar vinstri stjórnin tók vísitöluna alvcg úr sambandi, var mótmælt í
orði cn ckki á borði. Þá voru ckki haldnir fundir um landið til þcss að
mótmæla aðgerðum þávcrandi ríkisstjórnar. Þá var ckki haft í hótun-
um um ólöglcg vcrkföll. Þó voru þær aðgerðir langtum alvarlcgri fyrir
launþcga cn þær ráðstafanir, scm núverandi ríkisstjórn hcfur bcitt sér
fyrir.
Þcssi samanburður sýnir. að aðgcrðir verkalýðsfélaganna nú eru af
pólitískum toga spunnar. Nokkrir forystumcnn þeirra ætla að reyna að
misnota launþcgasamtökin í pólitískum tilgangi. Vissulcga kemur á
óvart, að þeim skuli svo mjög í mun að beita vcrkalýðssamtökunum
mcð þcssum hætti nú, þegar haft cr í huga, að kosningar cru á næsta
leiti. Skýringin getur ckki verið önnur cn sú, að þcir scm hér cru
fremstir í flokki örvænti um árangur sinn og sinna skoðanabræðra í
kosningunum í vor og haldi að þctta sé leið til vinsælda en þcir munu
komast á aðra skoðun. Slík vinnubrögð ciga ckki við í okkar þjóðfélagi
og almcnningur cr þeim andvígur.
Forystumenn verkalýðsfélaganna hafa mótmælt cfnahagsráðstöfun-
um ríkisstjórnarinnar. Þcir eiga auðvcldan leik á borði að bregðast við
þcim mcð löglcgum hætti. Þcir gcta sagt upp gildandi kjarasamning-
um f.vrir fcbrúarlok. Þá cru, þcir lausir hinn 1. apríl. Eftir það gcta
verkalýðsfélögin boðað löglcg vcrkföll hvcnær, scm þeim sýnist. Hvers
vcgna liggur þeim svo mikið á nú?
Þeir, sem cru þyrstir í pólitískt uppgjör, þurfa ckki að bíða ncma
fram í maí og júní. Þá fara fram kosningar til þings og sveitarstjórna.
Þá fclla kjóscndur sinn dóm. Þeim dómi vcrða allir að hlíta, þ.e.a.s.
þcir, scm vilja virða lög landsins, en svo virðist scm virðingarlcysi
gagnvart þcim komi nú úr hörðustu átt. Við íslcndingar þurfum ekki á
áð halda nú á næstu vikum stjórnlcysi og upplausn. Ef launþcgar
brcgðast vcl vió kalli forystumanna ASl og BSRB kallar það stjórn-
lcysi og upplausn yfir þjóðfélagið. Batna lífskjör almcnnings við það?
Við skulum hafna upplausnaröflum. Við skulum vfsa á bug áskorunum
um lögbrot- 1. marz. Við skulum halda lögin í hciðri og gera upp okkar
sakir mcð lýðræðislegum hætti við kjörborðið.
Miðstjórn ASÍ og 10 manna nefnd:
Fyrstu aðgerðir til að
mótmæla gtfurlegri kjara
og réttindaskerðingu
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
eftirfarandi fréttatilkynning frá
Alþýðusambandi tslands:
A fundi miðstjórnar Alþýðu-
sambands íslands og 10 manna
nefndar þess, sem haldinn var í
gærkvöldi, 23. febr., var eftir-
farandi ályktun samþykkt sam-
hljóða:
,,Með tilvísun til ályktana
miðstjórnar 10. febrúar sl., for-
mannaráðstefnu ASÍ 15. febrúar
sl., samráðsfunda samtaka launa-
fólks og þeirra ráðstefna sem
haldnar hafa verið í öllum lands-
hlutum undanfarna daga, sam-
þykkir miðstjórn Alþýðusam-
bands íslands og 10 manna nefnd
þess, að skora á öll aðildarsamtök
ASÍ og félagsmenn þeirra að
leggja niður vinnu 1. og 2. mars
næstkomandi, sem fyrstu
aðgerðir til að mótmæla þeirri
gífurlegu kjara- og réttinda-
skerðingu sem felst í lögum þeim
um efnahagsráðstafanir sem
meirihluti alþingis hefur nýverió
samþykkt fyrir forgöngu rikis-
stjórnarinnar.
Kjörorð baráttunnar er:
Samningana í gildi.“
í ályktun miðstjórnar ASI frá
10. febr. s.l., sem til er vitnað í
Snorri Jónsson, varaforseti ASt
ofangreindri ályktun, segir meðal
annars:
„Það er staðfast álit miðstjórn-
ar Alþýðusambands íslands, að
það sé .frumskylda stjórnvalda að
halda í heiðri löglega gerða kjara-
samninga aðila vinnumarkaðarins
og haga efnahagslegum aðgerðum
sínum í samræmi við það og að
slikt sé ekki aðeins skylt heldur
og fullkomlega fært nú, þrátt
fyrir þau stórfelldu mistök sem
gerð hafa verið og ríkisvaldið ber
ábyrgð á. En um þessi efni hefur
Alþýðusambandið ásamt BSRB og
fulltrúum þriggja stjórnmála-
flokka lagt fram ýtarlegar og
raunhæfar tillögur. . .“
I ályktun miðstjórnar frá 10.
febrúar s.l. segir einnig:
„Þá lýsir miðstjórnin því yfir að
hún telur að með þvi að allar
heiðarlegar leikreglur varðandi
sambúð verkalýðssamtakanna og
atvinnurekenda og rikisvaldsins
eru þverbortnar með fyrirhugaðri
lagasetningu, að verkalýðsfélögin
og allir einstaklingar innan
þeirra séu siðferðislega óbundnir
af þeim ólögum, sem rikisvaldið
hyggst nú setja.“
Formannaráðstefna Alþýðu-
sambands islands, sem haldin var
15. febrúar sl., samþykkti álykt-
un, þar sem mótmælt var harð-
lega lagasetningu þeirri sem þá
var fyrirhuguð. Í þéssari ályktun
segir meðal annars:
„Ráðstefnan ítrekar fyryi áskor-
anir verkalýðssamtakanna til
ríkisstjórnarinnar um að stöðva
framgang frumvarpsins. Verði
ekki orðið við þeim eindregnu til-
mælum, samþykkir ráðstefnan að
fela miðstjórn ásamt stjórnum
eða fulltrúum BSRB og FFÍ að
skipuleggja sameiginlega baráttu-
aðgerðir og skal miða við að þær
hefjist 1. mars nk.“
Avarp stjórnar BSRB:
Hver einstakur verður að
taka ákvörðun um hlutdeild
sína og samstöðu með öðrum
HÉR fer á eftir í heild
ávarp það, sem stjórn
Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja sendi frá sér í
gær:
Formannaráðstefna BSRB hef-
ur falið stjórn bandalagsins að
leita samstarfs við önnur samtök
launafólks um aðgerðir til að
hrinda þeirri árás á frjálsán
samningsrétt, sem hin nýju lög
um efnahagsaðgerðir fela i sér.
Er i samþykkt formannaráð-
stefnunnar bent á, að launafólk sé
knúið til aðgerða til verndar
samningsréttinum nú og i fram-
tíðinní.
Siðan segir orðrétt:
„Ef nauðsyn krcfur og sam-
staða næst við önnur launþcga-
samtök um aðgcrðir, felur for-
mannaráðstefnan stjórn BSRB að
gangast fyrir víðtækri þátttöku
félagsmanna Bandalags starfs-
manna rikis og bæja i þeim. —
Komi til vinnustöðvunar erstjórn
handalagsins falið að taka þátt í
stjórnun hcnnar af þcss hálfu".
Vinnustöóvun
1. og 2. mars 1978.
Þar sem meirihluti Alþingis
virti að vettugi allar aðvaranir og
áskoranir launþcgasamtaka um
að hætta við að samþykkja ákvæði
um riftun samninga, þá er það
ákvörðun samtakanna að boða til
vinnustöðvunar á upphafsdegi
kjaraskerðingarákvæðanna.
Samstaða hefur tekist um, að
vinnustöðvun verði boðuð að
þessu sinni miðvikudaginn 1.
mars og fimmtudaginn 2. mars.
Stjórn BSRB hvetur alla til
þátttöku í aðgerðunum en getur
ekki fyrirskipað slikt. Hver ein-
stakur verður að taka ákvörðun
um hlutdeild. sína og samstöðu
með öðrum.
Kristján Thorlacfus, formaður
BSRB
Er vinnustöðvun lagabrot?
Nei — þvert á móti er hún
yfirlýsing um, að fullkomlega
skuli staðið við lög um kjarasamn-
inga BSRB — en þau hafa ekki
verið numin úr gildi.
Samkvæmt ófrávikjanlegu skil-
yrði rikisstjórnarinnar er það tek-
ið fram i lögum nr. 29/1976, að
kjai asamningar skuli eigi gerðir
til skemmri tíma en tveggja ára.
Gildistími þess samnings, sem
fj irmálaráðberra undirritaði f.h.
rikissjóðs og staðfestur var i nóv.
f.l., var til 1. júli 1979. — Með
llutningi frumvarps um skerð-
ingu vísitöluákvæða löglegs
kjarasamnings hefur ríkisstjórn-
in sjálf rofið þennan samni'ng.
Það gæti meira að segja verið
úrskurðaratriði hjá óháðum dóm-
stólum, hvort hún hefur ekki með
þessu brotið 17. grein laganna,
sem er þannig:
„Aðilar kjarasamnings bcra fé-
bótaábyrgð á samningsrofnm
þcim scm þcir sjálfir cða lögmæt-
ir fulltrúar þeirra gcrast sekir
um I störfum sfnum fyrir þá.“
Krafa BSRB er éinfaldlega að
undirritaður kjarasamningur og
lögin um kjarasamninga haldi
fullu gildi.
Afstaða BSRB
BSRB setti fram þá kröfu vid
gerð kjarasamningalaganna, og
endurtók hana i siðustu
samningsgerð, að segja mætti upp
kaupliðum samnings, ef röskun
yrði á umsaminni visitölutrygg-
ingu eða veruleg rýrnun á kaup-
mætti.
Þessu var neítað af þeim sömu
stjórnvöldum, sem nú hafa rofið
samninga við opinbera starfs-
menn.
Vinnustöðvunin cr algjör nauð-
vörn samtaka, sem meinað hefur
verð að semja við sina viðsemj-
endur á jafnréttsgrundvelli.
Takist ekki að hrinda þeirri
árás, sem nú er gerð á nýfenginn
samningsrétt BSRB og aðildar-
félaga þess, þá virðist næsta til-
gangslitið að efna til viðræðna og
samningagerðar i framtíðinni við
ríkisvaldið og sveitastjórnir.
Það er því sjálf tilvera stéttar-
samtaka okkar sem er í húfi.
Neyðarréttur
Með endurtekinni riftun lög-
mætra kjarasamninga er vegið að
frjálsum samningsrétti alls launa-
fólks.
Opinberir starfsmenn eiga fulla
samstöðu í þessum efnum með
öðrum launamönnum.
Allt launafólk er knúið til að
nota nú þann neyðarrétt sinn,
sem viðurkenndur er í lýðfrjáls-
um löndum, til að hrinda þeirri
árás, sem gerð er á frjálsan samn-
ingsrétt.
— Stöndum órofa vörð um sam-
tökin okkar
— rjúfum ckki samstööuna mcð
stéttasystkinum
— sameinumst um kröfuna:
Samningana f gildi!