Morgunblaðið - 16.03.1978, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. MARZ 1978
Ólafur B. Thors:
„ Tillögufhitningurinn
er sýndarmennska
vegna kosninganna”
Frá
borgar-
stjórn
Rætt um tillögu Björgvins Guðmundssonar í borgarstjóm
BjörKvin Guömundsson (A)
flutti tillögu um atvinnulýðræði í
borgarrekstrinum á fundi borgar-
stjórnar 2. marz. I tillögu Björg-
vins segir m.a.: „1. Starfsfólk
borgarfyrirtækja er hafa að jafn-
aði 40 starfsmenn eða fleiri í
þjónustu sinni fái að kjósa 1—2
Íulltrúa í stjórn þeirra. 2. í
lorgarfyrirtækjum er hafa færri
en 40 starfsmenn í þjónustu sinni,
í borgarf.vrirtækjum er ekki hafa
sérstaka stjórn svo og í stofnunum
borgarinnar skal komið á fót
samstarfsnefndum eftir því, sem
við verður komið. Skulu sam-
starfsnefndir þessar skipaðar 4
mönnum, 2 tilnefndum af borgar-
yfirvöldum og 2 kosnum af starfs-
fólki hlutaðeigandi fyrirtækja og
stofnana." Björgvin sagði, að svo
virtist sem það væri borin von, að
atvinnulýðræði yrði til eftir um-
ræður aðila vinnumarkaðarins og
yrði því aðeins komið á fyrir
tilstuðlan Alþingis og sveitar-
stjórna. Hér í Reykjavík kæmi vel
til greina að starfsfólk BÚR fengi
fulltrúa í útgerðarráð. Björgvin
sagði, að hið sama gæti gilt um
SVR, HR, RR og fleiri fyrirtæki.
Samkvæmt lögum um heilbrigðis-
þjónustu frá 1973 eiga fulltrúar
starfsfólks sæti í stjórn sjúkra-
stofnana og sagði Björgvin, að þar
mætti segja, að komið hefði verið
á fót atvinnulýðræði. Björgvin
BjörKVÍn Dnvíð
GuðmundBHon OddHHon
eignaraðildin fyrir hendi. Davíð
sagði, að ekki hefðu allir verið
sammála um það að aðild og áhrif
að fyrirtækjum og rekstri þeirra
sé launþegum til góðs og sumir
héldu því fram, að slíkt gæti veikt
stöðu þeirra í kjarabaráttunni.
í umræddri bók kemur fram, að
ekkért sé sannað um aukin afköst
við atvinnulýðræði en hins vegar
*sé ef til vill meiri starfsánægja. í
máli Davíðs kom fram, að í
bókinni Atvinnulýðræði er ekkert
fjallað um atvinnulýðræði innarí
sveitarstjórna. Davíð sagðist
draga í efa, að sveitarstjón geti án
lagabreytinga afsalað sér valdi og
ábyrgð í borgarstofnunum. Þess
vegna þurfi að koma til lagabreyt-
ing ef koma ætti því fyrirkomulagi
á sem Björgvin Guðmundsson vildi
að gert yrði í borgarkerfinu. Enda
væri svo, að í sjúkrastofnunum
þar sem borgarfulltrúi Alþýðu-
flokksins vitnaði til, væri stuðst
við sérstakt lagaákvæði. Davíð
sagðist telja, að ailar vinnumark-
aðarins væru alfarið á móti því, að
sett verði lög um þessi efni, áður
en þeir hafi sjálfir í frjálsum
samningum komið sér saman um
hvernig standa eigi að málinu. Þá
bæri að geta þess, að ekkert hefði
heyrst frá starfsmannafélagi
borgarinnar um þetta mál.
Þorbjöm Ólafur
Broddamn B. Thors
sagðist nokkrum sinnum áður
hafa hreyft hugmyndum um at-
vinnulýðræði í borgarstjórn og var
m.a. skipuð nefnd til að kanna
hvar í borgarkerfinu koma mætti
á atvinnulýðræði. Þessi nefnd
hefði hins vegar starfað Htið og
lognast út af eftir litið starf. Hins
vegar lægju fyrir ýmis gögn um
málið nú sem ekki hefðu verið til
áður m.a. bók um Atvinnulýðræði.
Þess vegna væri mun auðveldara
að taka ákvörðun um málið í dag
en áður. Atvinnulýðræði færði
verkafólki aukin réttindi sem því
beri vegna vinnuframlags þess.
Að vísu fylgdi þessum réttindum
aukin ábyrgð, en Björgvin sagðist
hyggja, að starfsfólk fyrirtækj-
anna risi vel undir þeirri ábyrgð.
Hann sagðist því vænta þess að
tillaga sín yrði samþykkt svo
mikið framfaramál sem hún væri.
Davíð Oddsson (S) sagði, að það
væri alis ekki með sanni sagt að
launþegahreyfingin hafi sett þetta
mál á oddinn sem sitt stærsta mál.
Davíð sagði þær umræður sem
orðið hefðu um atvinnulýðræði
hefðu einkum orðið innan einka-
rekstursins og þá á tvo vegu.
Hvernig starfsmenn gætu fengið
eignaraðild að fyrirtækjum og
hins vegar hvernig stjórnunar^
aðild starfsmanna kæmi til. I
þessu tilfelli hjá borginni er
Davíð Oddsson flutti síðan
eftirfarandi tillögu frá borgarfull-
trúum Sjálfstæðisflokksins.
„Borgarstjórn telur ekki efni til
þess að taka nú ákvörðun um, að
starfsfólk einstakra borgarstofn-
ana kjósi fulltrúa í stjórnir þeirra.
I því sambandi er ástæða til að
vekja athygli á sérstöðu stjórn-
unarnefnda sveitarstjórna, sem
kosnar eru hlutfallskosningu af
sveitarstjórn, samkvæmt almenn-
um reglum sveitarstjónarlaga.
Hugmyndir um atvinnulýðræði
hafa ekki hlotið þann byr á
undanförnum árum sem búizt
hafði verið við, er þær komu fyrst
til umræðu. í ágúst 1973 skipaði
félagsmálaráðherra nefnd til að
skoða mál þetta og hefur hún ekki
lokið störfum enn. Þó má fullyrða
að aðilar vinnumarkaðarins eru
einhuga um að fyrsta skrefið í átt
til atvinnulýðræðis skuli stigið
með frjálsum samningum þeirra á
milli og að ekki sé eðlilegt að
opinberir aðilar hefji með valdboði
tilraunastarfsemi í þeim efnum.
Hins vegar er eðlilegt og æskilegt
^iö einstakar stjórnir stjórnar-
nefndir efni til funda með starfs-
fólki eða fulltrúum þess, eftir því
sem þurfa þykir og óskað kann að
vera eftir.
Tillögu Björgvins Guðmunds-
sonar og breytingartillögu Þor-
björns Broddasonar er vísað frá.
Þorbjörn Broddason talaði
einnig og flutti breytingartillögu
við 2. lið tillögu Björgvins Guð-
mundssonar. I breytingartillögu
ÞBr. segir m.a. að kjörnir skuli
tveir borgarfulltrúar til samstarfs
við Starfsmannafélagið vegna
málsins. Þorbjörn Broddason
sagði, að reynsla og sjónarmið
starfsmanna geti verið til góðs í
borgarkerfinu. Hann sagði,að til-
laga Björgvins Guðmundssonar
næði ekki nógu vel sjónarmiðum
launþega. Þorbjörn taldi, að sveit-
arstjórn væri ekki að afsala sér
neinu valdi þó svona tillaga yrði
samþykkt. Eftir semm áður kæmu
fundargerðir og s-amþykktir
ýmissa ráða, nefnda og borgar-
stofnana til endanlegrar af-
greiðslu í borgarstjórn. Að lokum
sagði Þorbjörn Broddason, að
endanlegt lýðræði fælist í, að
verkamennirnir réðu sköpun
framleiðslunnar — hefðu yfirráðin
f.vrir framleiðslutækjunum.
Björgin Guðmundsson sagðist
ekki fráhverfur hugmynd um að
setja upp undirbúningsnefnd til
umræðna um málið. Tillaga Þor-
björns Broddasonar um þetta væri
hins vegar sjálfstæð.
Ólafur B. Thors (S) tók næst til
máls og sagði málflutning Björg-
vins Guðmundssonar með ein-
dæmum. Eins og borgarfulltrúar
vissu þá kæmi varla mál til
umræðu í borgarstjórn án þess að
fulltrúi Alþýðuflokksins héldi
ræðu um, að Alþýðuflokkurinn
hefði fyrir löngu rætt málið í
borgargtjórn eða jafnvel flutt
tillögu. Olafur sagðist vilja nefna
þetta nú, vegna þess, að hann vildi
algjörlega mótmæla því, sem
borgarfulltrúi Björgvin Guð-
mundsson sagði um starf þess
starfshóps, sem kallaður var
saman eftir viðræður á árinu 1971
um þessi sömu mál. Það væri að
vísu rétt að starf hópsins hefði
ekki orðið mikið að vöxtum en það
hafi ekki verið vegna þess, að
. borgarfulltrúi Ólafur B. Thors hafi
ekki haft áhuga á þessu máli — í
því sambahdi bæri að benda á, að
umræddur starfshópur hafði til
meðferðar tillögu sem Björgvin
Guðmundsson flutti hér í borgar-
stjórn, hann hafi verið annar af
borgarfulltrúunum sem í nefnd-
inni voru. Nefndin hafi ekki kosið
sér formann en svo virtist sem
Björgvin Guðmundsson hafi talið
sér skylt hafi ugglaust talið sér
hollast að skipa sér undir merki
mín, sagði Ólafur. Umrædd nefnd
hafi ekki gert mikið vegna þess, að
borgarfulltrúi Björgvin Guð-
mundsson hafi haft afskaplega
lítinn áhuga á málinu. Ólafur
sagði það satt og rétt hjá Björgvin
Guðmundssyni; Alþýðuflokkurinn
hefur haldið þessu máli vakandi á
Alþingi og í borgarstjórn, það hafi
flokkurinn gert innan þingsalanna
og innan borgarstjórnar, en þegar
út fyrir sé komið þá horfi málið
öðru vísi við, þar séu engir
blaðamenn og þar séu engir
áheyrendur heldur aðeins þetta
venjulega daglega líf og þá er
kannski ekki jafn nauðsynlegt að
halda málinu vakandi eins og ella.
Ólafur sagðist vilja leyfa sér að
efast um, að Björgvin Guðmunds-
son hefði eins mikinn áhuga á
málinu og hann vildi vera láta, ef
áhuginn hefði í raun verið fyrir
hendi þá hefði hann vissulega
getað stuðlað að því sem nefndar-
maður í umræddum starfshóp að
starf hans hefði orðið meira.
Ólafur B. Thors sagði nauðsynlegt,
að þetta kæmi fram sögunnar
vegna. Hann sagðist lýsa fullkom-
inni ábyrgð á hendur Björgvin
Guðmundssyni til jafns við sjálfan
sig um það, að ekki kom út úr
þessu meira starf. Það væri því
algjörlega þýðingarlaust fyrir
Björgvin að fara tala um, að hann
(Ólafur) í þriggja manna nefnd
hafi drepið málið slíkt væri
fjarstæðukennt. Ólafur sagðist
skora á Björgvin Guðmundsson, að
væri þetta honum svo mikið
hjartans mál, sem hann vildi vera
láta þá sýndi hann á því raunhæf-
ari áhuga heldur en hann hafi gert'
fram að þessu, og láti ekki nægja
rétt fyrir kosningar að draga
málið fram og dusta af því rykið,
þetta væri sýndarmennska og
ekkert nema sýndarmennska.
Albert Guðmundsson (S) tók
næst til máls og sagðist vilja taka
undir orð Ólafs B. Thors, að
Björgvin sýndi málinu meiri
áhuga.
Davíð Oddsson tók næst til máls
og sagði, að Björgvin Guðmunds-
syni hafi tekizt heldur óhöndug-
lega að bera af sér, að eftir
nefndarskipanina 1971 hafi allur
áhugi hans dottið niður, hann hafi
sagt, að hann og vinnumálastjóri
hafi verið áhugamenn um þetta, en
svo hafi minnihluta nefndarinnar
tekizt að drepa málið niður. Skárri
væri það mátturinn. Það væri með
þetta mál eins og svo mörg önnur
sem Björgvin Guðmundsson flytti
hér í borgarstjórn, því væri
hróflað upp óathuguðu. Varðandi
það, að ekki megi 'taka fram fyrir
hendurnar á aðilum vinnu-
markaðarins. Davíð sagði, að
Alþýðuflokkurinn hefði ekki verið
að leita til starfsmanna borgar-
innar í sínum röðum þegar velja
hefur átt fulltrúa í nefndir. Davíð
sagði, að Þorbjörn Broddason hafi
talað um að orðið atvinnulýðræði
ætti ef til vill ekki vel við í þessu
tilfelli. Slíkt sé að vissu marki rétt.
Með svona atvinnulýðræði væri
valdið tekið úr höndum kjósand-
ans og fært til aðila sem kjósand-
inn geti síðan ekki dregið til
áb.vrgðar beint eða óbeint.
Adda Bára Sigfúsdóttir (Abl)
sagði, að tilraun hefði verið gerð
varðandi þetta í lögum um heil-
brigðisþjónustu og stjórn heil-
brigðisstofnana. Þar hafi verið
gott að geta kynnzt umræðum um
málefni stofnana eins og til dæmis
á Borgarsjúkrahúsinu, hvar
starfsmenn eiga fulltrúa í stjórn.
I stað þess að benda á ágæta bók,
Atvinnulýðræði, og lesa hana vildi
hún leyfa sér að benda á, hvað gert
hafi verið.
Björgvin Guðmundsson sagðist
telja, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefði slæma samvizku. Sjálf-
stæðisflokkurinn gæti stuðlað að
þessu, væri viljinn fyrir hendi. Hér
hafi Davíð Oddson komið upp í
sínu venjulega gervi sem
brandarakarlinn, málflutningur
hans hafi verið þannig. Björgvin
gat þess, að formaður Veríta-
kvennafélagsiris Framsóknar væri
varamaður í Útgerðarráði, mætti
þar oft á fundum og tjáði sig um
aðstöðu verkafólks hjá BÚR.
Þorbjörn Broddason sagði, að
sér dytti nú í hug bókin „Litla gula
hænan", en þar hefðu aðilar sagt
„ekki ég“. Hér hafi Ólafur B. Thors
staðið og sagt „ekki ég“. Hér hafi
Björgvin Guðmundsson sagt „ekki
ég“. Varðandi vald kjósandans
væri að segja, að málið snerist
einungis um þá þætti nefnda og
ráða er lúta að innra starfi.
Grundvallarforsenda fyrir vellíð-
an á vinnustað væri að menn
fengju að ráða einhverju sjálfir.
Tillaga borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins var síðan samþykkt, með
níu gegn sex. Kristján Benedikts-
son gerði grein fyrir atkvæði sínu
og lét frá sér fara bókun og gat
þess að hún væri nokkuð í
samræmi við, það sem Þorbjörn
Broddason hafi sagt.
Skipulagsstofnun höfuð-
borgarsvæðisins til umræðu
Broddason sagði málið brýnt nú og
yrði eitt, af meiri málum á næstu
kjörtímabilum. Birgir ísleifur
Gunnarsson sagði, að inn í samn-
inginn vantaði frágang á peninga-
hlið málsins. Nú væri verið að
ganga frá samþykktu aðalskipu-
lagi til útgáfu og Skipulags-
stofnunin yrði ef til vill að
raunveruleika um næstu áramót,
en á þessu vildi hann þó hafa
fyrirvara.
Skipulagsstofnun höfuðborgar-
svæðisins kom til umræðu á fundi
borgarstjórnar 2. marz. Tilefnið
var, að á fundi borgarráðs 17.
febrúar lýsti ráðið sig reiðubúið til
samstarfs um skipulagsmál við
sveitarstjórnir á höfuðborgar-
svæðinu, þannig að sérstök skipu-
lagsstofnun færi með undirbúning
aðalskipulags höfuðborgarsvæðis-
ins, þegar gengið hefur verið frá
samningum um slíka stofnun milli
syeitarfélaganna. Þorbjörn