Morgunblaðið - 30.07.1978, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. JÚLÍ 1978
James Kay að störf-
um í Hljóðrita
(Ljósm. Mbl. RAX).
James Kav hljoðupptöknmaður frá Los Angeles:
„Kominn túní tíl að íslenzk
hljómsveit

^ ,
slái
igep
99
Eric Ciapton, Steppenwolf,
Ron Wood, José Feliciano,
Bobby Womack. — Þetta eru
„stór nöfn“. Á mönnum sem
fyrir okkur íslendingum eru
einhvers staðar iangt, langt í
burtu að vera stjörnur. Það er
þó einn maður hér á eynni sem
þekkir þessar stjörnur og
hefur unnið með þcim um
lengri eða skemmri tíma.
Sá heitir James Kay og er frá
Los Angeles i Bandarikjunum.
Hann er hljóðupptökumaður og
starfar nú í Hljóðrita, en
heldur utan f haust að nýju.
Sumir kannast uggiaust við
nafn hans, en hann tók m.a.
upp plötu Brunaliðsins nú fyrir
skemmstu og er nú að taka upp
plötur með Spilverkinu hinu
nýja, Gunnari Þórðarsyni og
fieirum. Slagbrandur ræddi við
James nýlega og fer spjallið
hér á eftir.
Ég ferðaðist
í eitt ár með
Steppenwolf
Slagbri — Það er best að við
ljúkum sagnfræðilegu hliðinni
fyrst. Segðu mér svolítið frá ævi
þinni og frumraunum á hljóð-
upptökusviðinu.
J.Ki — „Jamm, ævisaga mín
tekur náttúrulega yfir u.þ.b.
þrjátíu ár en ef ég stikla á stóru,
þá lauk ég námi í High School
og College og hóf eftir það að
vinna svolitið við hljóðblöndun
fyrir hljómsveitir og sem um-
sjónarmaður færanlegra hljóm-
tækja, hjá fyrirtæki sem sá um
slíkt fyrir fjölda hljómsveita.
Siðan þróaðist þetta út í
„live“-upptökur og loks fór ég að
vinna við stúdíóupptökur. Ég
ferðaðist t.d. í eitt ár með
Steppenwolf og hljóðritaði svo
„live“-plötu þeirra.
„Um 1970 fór ég að vinna í
iitlu sextán rása stúdíói í Los
Angeles og var þá allt í senn
sópari, aðstoðarupptökumaður
og yfirupptökumaður. Á næstu
árum vann ég mér ekki inn
mikla peninga en aflaði mér
hins vegar gífurlega mikillar og
verðmætrar reynslu sem ég hef
náttúrulega bætt mikið við
síðan. Auk þess komst ég á
þessum tíma í samband við
margt mikilvægt fólk og fór
brátt að vinna í öðrum stúdíóum
og fluttist til Kanada og vann
þar í nokkurn tíma. Ég starfaði
ýmist sem „free-lance“ upptöku-
maður, eða var fastráðinn hjá
ákveðnum stúdíóum."
SLi — Hver voru tildrögin að
því að þú komst hingað til
lands?
J.Ki — „Ég var við upptökur
í Kanada árið 1977 og þá hitti
ég Jakob Magnússon og eftir það
var ég beðinn um að taka upp
plötuna „Út um græna grundu",
en þegar ég fékk loks þann
samning í hendur var ég upptek-
inn við annað svo af því varð
ekki. Hljóðriti vissi af mér
þarna úti og bauð mér hingað til
skrafs og ráðagerða í janúar sl.
Landið vakti forvitni mína og
þegar ég hafði rætt við þá
Hljóðritamenn hér, ákvað ég að
slá til og kom svo hingað nú í
apríl. Það má því eiginlega segja
að ég hafi komið hingað af
forvitni."
SLi — Hvernig hefur þér líkað
að vinna hér?
„Þetta hefur verið mjög gam-
an, enda finnst mér alltaf
gaman að þessu og reyni að
leggja mitt af mörkum til að
allar upptökur verði ánægjuleg-
ar.“
SLi — Og þá er það ein
klassisk. Hvað finnst þér um
íslenska tónlist?
J.Ki „Tja, hvað er íslensk
tónlist. Ég hef náttúrulega ekki
heyrt forna íslenska tónlist, en
varðandi léttu tónlistina núna,
þá virðist mér hún að mestu
leyti vera hið gamalkunna Rokk,
þróað á sérstakan hátt, — og
stundum reyndar alveg eins og
það er erlendis. Það eru þó
vissulega íslenskir hljómlistar-
menn til, sem eru að gera
einhverja frumlega hluti, t.d.
Spilverkið og Gunnar Þórðar-
son, en báðir þessir aðilar held
ég að eigi erindi á alþjóðamark-
að. Besta íslenska platan, sem
ég hef heyrt, held ég að sé „Út
um græna grundu", hún er
afskaplega vel gerð. Það er
auðheyrt að íslendingum er
stöðugt að fara fram á þessu
sviði."
Rokkið er orðið
mjög þróuð
tónlistarstefna
SLi — Hvað hyggstu dvelja
hér lengi?
J.Ki — „Ég verð hér ugglaust
fram í ágúst, en síðan ætla ég
til Englands og Sviss, til að afla
mér enn víðtækari reynslu. Ég
vildi mjög gjarnan koma hingað
aftur annað slagið í framtíðinni
til að taka upp eina og eina
plötu. Enda hef ég mikla trú á
íslenskum tónlistarmönnum. Ég
held að það sé kominn tími til
að íslensk hljómsveit slái í gegn
úti í hinum stóra heimi og ég
held að þeim sé það kleift, að
minnsta kosti sumum."
SLi — Hver er þín uppáhalds-
tónlist?
J.Ki — „Það er svolítið erfitt
að svara þessu, en ef ég ætti að
nefna eitthvað ákveöið, yrði það
án efa níunda sinfónía Beethov-
ens. Ég hef mjög gaman af
klassískri tónlist og hef gert
töluvert af því að taka upp
plötur með slíkri hljómlist.
Raunar held ég að reynsla mín
af klassíkinni hjálpi mér mjög
mikið varðandi rokkið. Einkum
hvað klassíkin er öguð. Rokkið
er núna orðið mjög þróuð
tónlistarstefna og svipar oft til
klassískrar tónlistar. Þannig er
það mjög algengt núna að
rokktónlistarmenn noti sinfón-
ískt undirspil og svo eru gítar-
sóló oft og einatt mjög svipuð
einleiksverkum fyrir fiðlu, að
uppbyggingu."
SLi — Hvaða tónlistarmenn
telurðu að hafi haft mest áhrif
á Rokkið og þig sjálfan?
J.Ki „Það eru tvímælalaust
Bítlarnir sem hafa haft lang-
mest áhrif á rokktónlist fyrr og
síðar, enda hefur áhrifum þeirra
verið líkt við áhrif Mozarts á
sínum tíma. Sá tónlistarmaður
sem hefur hins vegar haft mest
áhrif á mig er José Feliciano.
Það er stórkostlegt að sjá einn
mann með einn gítar halda
þúsundum áhorfenda föngnum
heila kvöldstund, en þáð hef ég
séð hann gera oft.“
Heimurinn bíður
eftir einhverju
nýju
SLi — En svo við víkjum að
öðru. í hverju er starf upptöku-
manns fólgið að þínu áliti?
J.Ki „Upptökumaður er að
mínu áliti tengiliður á milli
tónlistarmannanna og tækj-
anna. Hann ber ábyrgð á því að
festa tilfinningar listamann-
anna á segulband. Þess vegna
hvílir á honum mikil ábyrgð.
Það sem fer inn á segulbandið
er að miklu leyti hans verk.
Hann getur eyðilagt góða hljóm-
list og hann getur líka gert góða
upptöku úr sæmilegum flutn-
ingi.“
„Mér finnst það annars alltaf
jafn merkilegur hlutur að það
skuli vera hægt að koma tilfinn-
ingum og þá eiginlega hluta af
listamanni inn á segulbandsbút.
Það er þessi staðreynd sem gerir
það að verkum að það hvílir á
manni mikil ábyrgð. Maður má
ekkert láta fara til ónýtis af
tilfinningum manneskiu."
SLi — Hvert sýnist þér stefna
í íslenskum hljómplötuiðnaði?
J.Ki „Eins og ég sagði áðan
finnst mér tími til kominn að
íslensk hljómsveit slái í gegn úti
í heimi. Islenskir tónlistarmenn
hafa nú öðlast næga reynslu til
þess að geta það og núna er
góður tími til að slá í gegn að
mínu áliti, því heimurinn bíður
eftir einhverju nýju-á þessu
sviði og íslensk popphljómsveit
er vissulega nýstárlegt fyrir-
bæri í augum heimsins.“
„Það er einn alyarlegur galli .
á plötuiðnaðinum hér á landi.
Hann er sá að menn virðast
halda að þegar úpptökum sé
lokið, sé platan tilbúin. Þetta er
reginmisskilningur. Við móður-
skurð og pressun ætti upptöku-
maður eða upptökustjóri plöt-
unnar ávallt að vera viðstaddur,
því á því stigi vinnslunnar er
endanlega frá því gengið
hvernig platan hljómar og allt
of mörg dæmi eru til um það að
íslenskar plötur hafa hreinlega
verið eyðilagðar í skurði eða
pressun, vegna þess að ekkert
eftirlit var haft með því hvernig
þetta vandasama verk væri
unnið. Það er ekki réttlátt að
gagnrýna upptöku á plötu, ef
upptökumaður eða upptöku-
stjóri hefur ekki fengið að fylgja
verkinu eftir til enda. Annars
sýnist mér að allt bendi til þess
að íslensk tónlist og plötuiðnað-
urinn eigi eftir að aukast, bæði
að vexti og gæðum, á næstu
árum og ég reyni að gera mitt
besta til þess að stuðla enn
frekar að þeirri þróun.“
—SIB
„Til margs er frægðin notuð, þó ekki
komin til af góðu”
FLESTIR eru farnir að syngja
inn á hljómpliitur! Á myndinni
sjáum við hinn fraga breska
lestarræningja Runnie Briggs
(hér að ofan) skeggræða við
mcðlimi ra'flarokkhljómsveit-
arinnar Sex Pistols í upptöku-
klefa einhvers staðar í Brasilíu.
Ilann hefur að undanförnu
unnið með þeim að gerð kvik-
myndar, sem ber heitið „The
great Rock'n roll swindle“ eða
„Rokksvindlið mikla" og í
tilefni af því sungið nokkur lög
inn á plötu.
Aðallag kvikmyndarinnar ber
heitið „No one is innocent" eða
„Engmn er saklaus" og er búist
viö að platan komi á markaðinn
með haustinu. Briggs þarf ekki
að fara huldu höfði í Brasilíu,
því þar nýtur hann lögverndar,
þar sem hann á barn með
þarlendri konu. En utan landa-
mæranna bíða hans klær dóms
og laga, stígi hann fæti út fyrir.
Ilann notar hins vegar hvert
tækifæri til að vekja á sér
athygli — á því byggist líf hans,
þar sem bófinn ku vera auralít-
ill.