Morgunblaðið - 19.09.1978, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. SEPTEMBER 1978
29
sýnishorn af þeim fjölskrúðuga
gróðri, sem þarna vex. Hefðu þær
verið fleiri hefði fjölbreytnin orðið
miklum mun meiri.
Dálkur B sýnir hins vegar
jafnmargar mælingar á úðaða
landinu frá 1974 og fyrrum var
vaxið sömu tegundum og eru í
dálki A. Nú er þar aðeins ein
tegund, túnvingull, drottnandi og
strjálingur annarra tegunda, sem
svara áburðargjöf. Þær setja þó
hvergi svip sinn á landið og hafa
litla þekju. Af þeim má nefna
guimöðru, hvítmöðru, bugðupunt
og músareyra. I grassverðinum
vottar enn fyrir lyngtegundunum,
bláberjalyngi, beitilyngi og kræki-
lyngi, en þær eru nær dauða en
lífi, enda var markmiðið að ryðja
þeim úr vegi. Mosa- og fléttuflóran
er ekki nema leifar af því, sem
áður var. Á fjórum athugunar-
stöðvum var tegundafjöldinn 14,
13, 8 og 10 eða um helmingi færri
en í lyngmóanum. Aðalatriðið er
e.t.v. ekki tegundafjöldinn heldur
hitt, að þar sem áður ríktu
nokkrar tegundir og í skjóli þeirra
þrifust fjölmargar aðrar, drottnar
nú aðeins ein tegund og fáeinar
heyja harða baráttu, en margar
eru alveg horfnar a.m.k. í bili s.s..
fjalldrapi, aðalbláberjalyng, blá-
gresi, blásveifgras og gulvíðir.
Væntanlega koma þær flestar
aftur, þegar hætt verður að bera á
landið og beita það. — Það hlýtur
öllum að vera ljóst, að þetta
tilbúna gróðurlendi er á engan
hátt jafn þolið gagnvart ytri
þáttum umhverfisins og lyngmó-
inn. Sömuleiðis hlýtur hver maður
að sjá, og það af hyggjuvitinu einu,
að þessar fáu tegundir graslendis-
ins nýta ekki allan mögulegan
vaxtartíma sumarsins á líkan hátt
og fjölbreyttur lynggróðurinn,
jafnvel ekki í meðalári og allra
sízt, ef einhverjar meiri háttar
sveiflur verða í tíðarfari. Þess
vegna hef ég áður orðað þetta svo,
að verið sé að stytta vaxtartímann.
Björn Sigurbjörnsson sagði í
grein sinni á dögunum, að það
væri „fásinna hjá Ágústi, að
styrkur gróðurlendis minnki við
fjölgun grasa á kostnað annars
gróðurs". Ætla má, að Björn sé
íhugull maður, og þykir mér það
þess vegna nokkuð undarlegt, að
hann skuli ekki hafa tekið eftir
því, að víðast, þar sem uppblástur
er mikill eru einmitt grastegundir
ríkjandi, því að rætur þeirra
ganga fremur grunnt í jörðu. I
vinsemd vil ég benda Birni á grein
í 69. árg. Freys eftir Sigfús
Ólafsson, þar sem fjallað er um
jarðrækt, en þar stendur: „Eftir
túnræktina er borið á yfirborð
túnsins og næringarefnin safnast
fyrir efst í gróðursverðinum. Með
þessu móti hafa ræturnar lítið að
sækja af næringu (nema vatn)
niður í jarðveginn. Rætur tún-
grasa ganga að vísu ávallt fremur
grunnt í jörðu, en ætla má, að í
nýræktinni verði rótardýptin
óeðlilega lítil vegna yfirborðs-
ræktunar." Kann ekki slíkt hið
sama gilda um áburðarræktun
grasa á afréttum og heimahögum?
Ef svo er, er þá óvarlegt að álykta,
að áburðardreifing á gróið land
geti leitt til aukinnar uppblásturs-
hættu og er þá ekki verr af stað
farið en heima setið. Því má svo
bæta viö, að of mikil köfnunarefn-
isgjöf leiðir til þess, að fræþroski
plantna verður minni en elia.
Mál er að linni, því að úr hefur
teygzt meira en ætlað var. Ljóst
er, að enn er margt ósagt í þessum
efnum, en það er ekki ætlun mín
að standa í blaðaskrifum um þetta
efni í vetur. Ég hef nægum öðrum
forvitnilegum verkefnum að sinna.
En ég vona, að augu einhverra hafi
opnazt fyrir því, að landgræðslu-
málin eru stórmál þjóðarinnar og
miklu stærri en svo, að þeim veröi
kippt í liðinn með því að sáldra
tilbúnum áburði og dönskum
túnvingli úr flugvél. Menn verða
að komast niður á jörðina og
starfa þar og viðurkenna ofbeit.
Mjög athugull maður benti mér að
þá samlíkingu fyrir skömmu, að
allir Islendingar myndu viður-
kenna rányrkjubúskap í landinu,
ef hér væru Bretar, sem stunduðu
sauðfjárbúskap og arðrændu gróð-
ur á sama hátt og þeir spilltu
fiskimiðum umhverfis landið.
„Oft er það gott
sem gamlir kveða

Höfuðdagurinn sá mikli dagur
var að þessu sinni hér á vestur-
horni landsins rigningardagur,
eftir langvarandi mollutíð og
þurrkleysur, en með þriðju sól fór
að rofa til, sem er góðsviti, enda
þurrkur síðan. Það væri verðugt
prófverkefni fyrir einhvern okkar
verðandi vísindamanna, einkum í
veðurfræði, að rannsaka hvers-
vegna svo margt breytist með
Höfuðdeginum 29. ágúst ár hvert.
Veðrátta, straumar, sjóar, hafið,
jörðin sjálf og ég veit ekki hvað og
hvað. Það er ekki hrein tilviljun,
að fyrri menn tóku mikið mark á
þessum degi, það sæmir ekki
vísindamönnum nútímans að slá
striki yfir þetta og segja að menn
hafi trúað þessu heldur nær þeim
að rannsaka, hversvegna.
Heyskapur ofl.:
Bændur eru hér að ljúka hey-
skap sem hefir gengið mjög vel hjá
sumum, öðrum þokkalega, en
sumum illa, en allir með góðan
heyskap að iokum, en heygæði
misjöfn.
Gróður stendur enn með fullum
blóma til fjalla, og sauðkindin veit
af því og notfærir sér. Það eru því
líkur fyrir væna og feita dilka í
haust, sem þýðir mikið af annars
flokks kjöti, samkvæmt nýjasta
kjötmati. Öðruvísi mér áður brá.
Ég tel að horket og feitissnauð
fæða valdi sljóleika og skynsemis-
skorti.
Jarðarávextir:
Vel lítur út með garðávexti,
sennilega með því allra besta,
berjaspretta er víða mjög mikil, og
góð ber.
Vargfugl:
Sá fádæma atburður gerðist hér
síðastliðinn laugardag í norðaust-
an strekkingi, að svartbakur
heiðraði byggðina hér í stærri stíl
með heimsókn sinni en ég veit
nokkur dæmi til áður, ég reyndi að
gera mér grein fyrir fjölda fugl-
anna með því að telja í sjónauka á
smá blettum, og komst að þeirri
niðurstöðu að þeir væru ekki undir
þrjátíu þúsundum. Mér taldist til
að ungfuglar frá þessu sumri gæti
hafa verið uppað 10% í hæsta lagi.
Fúglarnir virtust svangir, og átu
allt sem að kjafti kom, úldinn
þara, allskonar hræ, rótuðu upp
grasrótinni í leit að ormum, sel
hafði rekið og hann hvarf á
svipstundu.
Lýst eftir
vitnum
F’immtudaginn 14. apríl kl. 12.30
varð árekstur á gatnamótum
Suðurlandsbrautar og Grensás-
vegar. Þar var annars vegar
Mercedes Benz áætlunarbifreið á
vesturleið og beygði til vinstri
suður Grensásveg og hins vegar
Skoda bifreið á leið austur, og
skullu bílarnir saman. Ökumepn
greinir á um ljós á götuvita þarna
á gatnamótunum og umferðadeild
lögreglunnar í Reykjavík biður
alla þá, sem vitni kunna að hafa
orðið að árekstrinum og skýrt
gætu málin, að hafa samband við
sig.
Erindi fuglanna hingað, annað
en kurteisisheimsókn er ég ekki
viss um, en ég held að það hafi
aðallega verið að hvílast, þó eru
hér nokkur þúsund af þessum
fuglum ennþá. Mikil sílisferð hefir
verið hér fyrir utan í stormbræl-
unni, svo það hefir verið gott að
tylla sér niður, sofa og fá sér vatn.
Venjulega eru hér engir eða örfáir
svartbakar.
Ferðafólk:
Allmikið hefir verið hér um
ferðafólk í sumar þótt veðrið hafi
verið með fádæmum sólarlaust og
leiðinlegt. En það er nokkuð
áberandi hvað útlendingum fjölg-
ar ört í þeim hópi, og þeir
útlendingar sem ferðast á eigin
bílum og leigubílum, eru áberandi
frekar en þeir sem ferðast með
Islendingum, en framkoma inn-
lends fólks er með ágætum á allan
hátt, utan i örfáum tilvikum sem
gleymast. Ég hef svolítinn ugg af
því að allskonar fólki hvaðanæva
úr heiminum skuli leyft að ferðast
um landið án nokkurs eftirlits,
frjálst að gera hvað það vill, taka
kvikmyndir og fastar myndir hvar
sem er og af hverju sem er, og
sennilega sumt með skotvopn og
annan veiðibúnað, tjalda hvar sem
er, án leyfis. Nei, ég held að hollt
væri fyrir okkar stjórnvöld að fara
að segja: „Hingað og ekki lengra"
— í þessum málum. Og þeir
útlendingar sem fá ferðaleyfi vítt
og breitt um landið, fái um það
skilríki, þar sem eitt og annað sé
tekið fram, og hverjum landeig-
anda sé heimilt að krefjast slíkra
skilríkja af útlendingum sem
setjast að í landi hans án leyfis,
dögum eða vikum saman; sé ekki
hægt að framvísa slíku plaggi, þá
að afhenda þá lögreglu. Lágmarks
krafa væri að þetta fðlk hefði
íslenskt læknisvottorð til að fram-
visa.
Látrum 14.9 '78.
Þórður Jónsson.
Nokkur inn-
brot í Rvík.
NOKKUR innbrot voru framin i
Reykjavík um helgina og var
einkum um það að ræða að brotist
væri inn í verzlanir í og við
Ármúla en hvergi var þó um
meiriþáttar bjófnaði að ræða.