Morgunblaðið - 07.01.1979, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. JANÚAR 1979
VER#LD
Spítalasaga
Khaled Saudiarabíukóngur
er veill fyrir hjarta og var
skorinn upp við því í Cleveland í
Bandaríkjunum stuttu fyrir ára-
mótin. Hann haföi það ágætt á
spítalanum, svo gott að sjúkra-
hússyfirvöldin eru búin að gefa
út 40 síðna bækling til að monta
sig af viðurgerningnum ...
Khaled bjó í 18 herbergja íbúð.
Þar voru 36 rúm. Öll var íbúðin
innréttuð og skreytt í enskum
stíl, þverhandarþykk flosteppi á
öllum gólfum, en á veggjum
dýrindis málverk, mörg þeirra
fengin að láni úr Cleveland-lista-
safninu.
Það var líka ágætt að borða.
Einn uppáhaldsréttur konungs
og f.vlgdarmanna hans, 50 tals-
ins, var heilsteikt lamb og fengu
þeir það oft í hádegis- og
kvöldmat en í morgunmat vildu
þeir helzt pönnukökur með
sýrópi eða hunangi. Þess er og
getið, að konungur sé sólginn í
vanilluís og tykneskt konfekt í
eftirrétt og milli mála ...
Það var ekki aðeins að starfs-
menn sjúkrahússins legðu sig
alla fram að þóknast konungi,
heldur dreif að konungholla
menn hvaðanæva að, er þeir
fréttu að Khaled væri að leggjast
undir hnífinn, og vildu þjónusta
hann.
Einn kvaðst hafa heyrt að
konungur hefði gaman af því að
spila á spil og leggja undir og
vildi nú stytta honum stundir
með póker meðan hann væri að
ná sér eftir hjartaskurðinn. Þá
kom og kona nokkur, sem veitir
forstöðu „alhliða snyrtistofu"
þar í nágrenninu og vildi fá að
nudda konung og veita hinum
„aðra þjónustu". Leizt spítala-
mönnum ekki á blikuna, töldu
óvíst að konungur mundi þola
alla þá þjónustu eins og hann var
til heilsunnar og vísuðu konunni
á sendiherra Saudiarabíu, sem
þakkaði konunni gott boð og
kvað það sama og þegið. Framan
af var öllum þjónustureiðubún-
um vísað á sendiherrann, en þar
kom að kurteisi spítalamanna og
sendiherra þraut og eftir það var
komumönnum bara sagt, að
konung skorti ekkert, hann hefði
alla þá þjónustu sem hann kærði
sig um og yrðu engin vandræði
þótt honum dytti eitthvað nýtt í
hug.
Khaleds var vei gætt á spítala-
num. Skiptu þar með sér verkum
bandaríska leyniþjónustan og
herinn, utanríkisráðuneytið, lög-
reglan í Cleveland, saudiarabíska
lögreglan og lífvörður konungs.
Var enda krökkt af vörðum alls
staðar um sjúkrahúsið og lóðina.
Það voru verðir á þökum uppi,
undir gluggum, úti fyrir dyrum,
inn um ganga, en auk þess
innanhússjónvarpsvélar í hverju
skoti, sérstök lyfta upp að íbúð
konungs og menn krafðir um
skilríki tvisvar á leiðinni. Var
gæzlan svo ströng að þekktum
skurðlækni var snúið við fyrir
utan konungsíbúðina og hann
færður burt til athugunar af því
hann vantaði eitthvert skyldugt
plagg með stimpli og mynd.
Þess er að lokum getið að
komið var á beinu og tafarlausu
símasambandi við Riyadh,
höfuðborg Saudiarabíu, en auk
þess höfðu konungsmenn önnur
fjarskiptatæki eins og þurfa
þótti. Þrátt fyrir það mun
Khaled konungi hafa orðið tíð-
rætt um það upp á síðkastið hve
fagurt væri heima í Saudiarabíu
um þetta leyti árs og nú viðraði
vel til þess að fara út með fálka.
En það er mest skemmtun hans
að veiða með fálkum ...
- AP.
Tóbak
Rétt fyrir áramótin skilaði
sérfræðinganefnd. sem
Alþjóðaheilbrigðisstofnun
Sameinuðu þjóðanna skipaði til
þess að kanna tóbaksreykingar
og reykingavarnir. áliti þar
sem lagðar eru fram ýmsar
nýjar og sterkar líkur íyrir
skaðsemi reykinga og lögð á
það áherzla að reykingavörn-
um verði seint við komið nema
alþjóðieg samvinna takist um
þær og ströng lög verði sett til
stuðnings þeim.
í skýrslu nefndarinnar er
m.a. drepið á atriði sem sett
hefur nokkurt strik í reikning
haráttunnar gegn reykingum.
Það var sem sé upphaflega
ætlunin þegar lög og reglur um
tóhak voru hert í iðnríkjum á
Vesturlöndum. að tóbaksfram-
leiðendur breyttu starfsemi
sinni smám saman og sneru sér
með tímanum alfarið að iiðru.
Þetta hefur ekki gengið eftir
heldur hafa framleiðendurnir
hert róðurinn fyrir tóhakinu
og leggja sig nú einkum fram
um að vinna nýja markaði í
þriðja heiminum og meðal
kvenna á Vesturlöndum. Hefur
þeim orðið tiilvert ágengt.
reykingar hafa stóraukizt með-
Nú á að leggja
snörurnar fyr-
ir kvenfólkið og
pá vanþróuðu
al kvenna á Vesturliindum. en í
þriðja heiminum er þó enn
stærri markaðsvon. Þar háttar
auk þess svo til. að óvíða hafa
verið sett nokkur liig eða
reglur um tóhak og upplýsing-
ar og áróður gegn reykingum
lítill sem enginn enda helzt
framleiðendum uppi að dreifa
þar sígarettum með tviifalt
meiri tjiiru en leyfist á flestum
Vesturlöndum.
Sérfræðinganefndin tíundar
í skýrslu sinni flest það helzta
sem áður var kunnugt um
skaðsemi reykinga. þ.e.
tengslin með reykingum og
hjartasjúkdómum. iindunar-
sjúkdómum. lungnakrahba og
annars konar krabbameinum.
en leggur auk þess fram nýjar
líkur. einkum fyrir illum áhrif-
um sígarettureykinga á konur
og hiirn.
Til að mynda er þar sýnt
fram á það. að biirn kvenna
sem reykja um meðgiingutím-
ann fæðist léttari og þar af
leiðandi viðkvæmari og sé þeim
þar af leiðandi meiri lífshætta
húin. t.d. af lungnakvefi og
lungnabólgu. fyrstu tvii árin.
Sumum konum verður hætt við
hlóðtappa ef þær taka pilluna
og magnast sú hætta mjiig ef
þær reykja líka.
Biirn sem eru að staðaldri
innan um reykingafólk fá oftar
kvef. hósta og brjósthroða en
iinnur. Reyki þau sjálf eina eða
fleiri sígarettur á viku er
líklegt að þau fái enn meira og
oftar fvrir hrjóstið.
- TIIOMAS LAND
Detta gerðist líke ....
Hinir óforbetranlegu
Þótt stjórnvöid í íran hafi Þráfaldlega lofað að hætta að beita
pyndingum við póiitíska fanga, pá hafa pau haldiö uppteknum
hætti allt fram á pennan dag, aö fullyrt er af Amnesty International.
Samtökin byggja staðhæfingu sína á skýrslum frá erindrekum
sínum, sem fyrir skemmstu dvöldu í landinu í tvær vikur að kynna
sér ástandiö í fangelsum pess. Pyndingarnar hafa ýmist verið
framkvæmdar af óbreyttum lögreglumönnum eða starfsmönnum
Savak, hinnar illræmdu leynilögreglu. Amnesty-mennirnir ræddu
alls við sextíu manneskjur, sem Þá voru nýlausar úr fangelsi, og
par að auki viö ættingja peirra og lögfræðinga. Samkvæmt
framburði pessa fólks eru barsmíðar með ýmiskonar bareflum
algengasta pyndingaraöferðin, sem og bruni meö glóandi
sígarettum. Sendimenn Amnesty hittu uppgjafarfanga sem gátu
sýnt peim örin eftir pessa meöferö. Þá hafa böðlarnir nú fundið upp
á pví aö leggja brenninetlur að nöktum líkömum fórnarlamba
sinna, og eru ófá dæmi af pessari viðbjóðslegu hugvitsemi í peim
gögnum sem Amnesty hefur viðað að sér.
Cr ríki tölvunnar
Kona nokkur auglýsti bíl sinn til sölu í bæjarblaöi sínu og var svo
stálheppin aö fá kaupanda daginn eftir. Næstu tvo mánuðina
hringdu hinsvegar aldrei færri en fjórir á dag og föluðust eftir hinni
auglýstu bifreið. Þegar konan sneri sér til auglýsingadeildar
blaðsins til pess að bera sig upp
undan pessu, var henni tjáö að
pau mistök heföu pví miður orðið
við tölvusetningu auglýsingarinnar
aö pau fyrirmæli hefðu flotið með
aö hún ætti að birtast daglega í 32
ár og fjóra mánuðil Breska blaðið
Daily Telegraph lýsti vandræðum
konunnar í skemmtilegri rit-
stjórnargrein nú fyrir skemmstu.
„Það er meinið við pessar maka-
lausu tölvur," sagði í greininni, „að
pær skortir alveg almenna dóm-
greind. Þeim finnst Þaö alveg sjálfsagt, svo að dæmi sé nefnt, að
senda eiganda miðlungs einbýlishúss rafmagnsreikning upp á 140
milljónir; og jafnsjálfsagt aö afgreiða fimmtán flygla af stærstu
gerð til sjoppu sem verslar með fiskrétti.“
Lengi von á einum
Nasistaveiöarinn Simon Wiesenthal, sem allt frá stríðslokum
hefur barist fyrir pví aö stríðsglæpamenn fengju makleg málagjöld,
áætlar að um sjö milljónir fyrrverandi nasista séu ennpá á lífi. Aö
hans sögn eru fimm milljónir pessara manna búsettir í
Vestur-Þýskalandi og um ein og hálf milljón í Austur-Þýskalandi.
Þá hýsir Austurríki í kringum 300.000, en afgangurinn, 200.000, er
dreifður um víða veröld. — Sá heitir Walter Rauff, sem er efstur á
lista Wiesenthals yfir pá stríðsglæpamenn sem enn ganga lausir.
Rauff, sem nú er 73 ára, er búsettur í Punta Arenas í Chile. Á hans
reikning er skrifaður dauði 250.000 Gyðinga af báðum kynjum, sem
var tortímt með gasi í yfirbyggðum vörubílum sem sérstaklega
voru gerðir til pessara nota. Wiesenthal upplýsir að fjöldamorðing-
inn hafi árum saman verið undir verndarvæng leynilögreglu Chile
og hafi jafnvel ekki fengist framseldur í stjórnartíð Allendes
forseta.
Hundeltir menn
Samkvæmt bandarískri skýrslu, sem birt var undir lok
síðastliðins árs, var pá vitað meö vissu um 279 fréttamenn sem
sátu í fangelsum í samtals 39 löndum. Þetta er nær priðjungí hærri
tala en á sama tíma 1977. Argentínskir fréttamenn hafa orðið
harðast úti: hvorki meira né minna en sjötíu peirra gista nú fangelsi
vegna skrifa sinna. Aðrar pjóðir sem „skara fram úr“ í ofsóknunum:
Brazilía (25), Chile (25), Uruguay (17) og Suður-Afríka (15). Said
Zahari heitir sá maður sem á lengsta fangelsisvist að baki af öllum
peim fréttamönnum sem nú sitja bak við lás og slá. Stjórnvöld í
Singapore fangelsuðu hann áriö 1963 eftir að hann haföi skrifaö
greinaflokk par sem hann lagðist mjög eindregið gegn sameiningu
Singapore og Malasíu. Þá hefur tékkneski blaöamaðurinn Jiri
Lederer afleita sögu aö segja af viðskiptum sínum við stjórnvöld á
sínum heimaslóðum. Hann var fyrst sviptur frelsi fyrir átta árum og
hefur nú verið fangelsaður í priðja sinn pótt hann sé fársjúkur.
Sitt Utið af hverju
Karlmenn veröa hvergi eins langlífir og í Japan, ef rétt er hermt í
tímaritinu „To the Point“. Meðalaldur peirra er 72,69 ár. Meðalaldur
japanskra kvenna er hinsvegar 77,05 ár eöa svipað (að sögn
tímaritsins) og kynsystra peirra á Norðurlöndum... Eigendur
olíuskipa, sem hleypa olíu í sjóinn of nærri Frakklandsströnd eða
láta pau sigla nær landinu en stjórnvöld telja æskilegt, eiga nú yfir
höföi sér hrikalegar sektir, sem fyrir verstu brot geta numið sem
svarar 119 milljónum dollaral Franski dómsmálaráðherrann lét pau
boð út ganga á dögunum að stjórnin hefði ákveðiö að tvöfalda allar
sektarupphæöír vegna brota í
sambandi viö olíuflutninga á
sjó... Anatoly Karpov er búinn að
gefa Sovéska ípróttasambandinu
pá 200.000 dali sem honum
hlotnaðist fyrir sigur sinn í heims-
meistaraeinvíginu, aö segir í frétt í
Izvestia. Blaöið bætir pví við, að
heimsmeistarinn hafi „tekið pað
upp hjá sjáifum sér“ aö vera svona
rausnarlegur ... Stjórnvöld á
Taiwan bönnuöu öll veisluhöld og
dansleiki yfir hátíðirnar „til pess
aö hvetja menn til hófsemi og einfalds lífernis", eins og pað var
orðað í hinni opinberu tilkynningu. Þá var forráðamönnum
veitingahúsa og næturklúbba líka gert orð að hafa ekki opið lengur
en venjulega.