Morgunblaðið - 07.01.1979, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. JANUAR 1979
Austurríski brunkóngurinn Franz Klammer
hefur oft þótt sýna mikla dirfsku í bruni. Hraöinn
í bruninu getur fariö yfir 100 km. á klst.
Klaus Hidegger frá Austurríki er einn af fáum er
nú taka þátt í heimsbikarkeppninni sem
hugsanlega gætu veitt Stenmark einhverja
keppni.
Peningarnir
streyma til
áhugamanna
á skíöum
eimsbikarkeppnin á
skíðum er oft kölluð
Hvíti sirkusinn.
Skíðamennirnir ferð-
ast landa á milli og
keppa eða æfa og er
dagskrá þeirra oftast
mjög ströng. Ýmsum verður því á að
spyrja hvers vegna í ósköpum
mennirnir eyði öllum þessum tíma í
þetta? Eitt svarið er, að þeir hafa
gaman af þessu, annað er, að flestir
koma þeir frá fjallaþorpum eöa
skíðastöðum og hafa haft tækifæri til
að vera á skíðum allan ársins hring og
njóta þess í ríkum mæli. Þeir fá
tækifæri til að ferðast mjög mikið og
einnig fá þeir peningagreiðslur, já og
þær stundum stórar. Nú eru peninga-
greiðslur til áhugamanna mikið
feimnismál og eru nokkuð, sem
skíðamennirnir ræða ekki um opin-
berlega né heldur þjálfarar þeirra, en
eru engu að síður opinbert leyndar-
mál.
Sem dæmi um slíkt má nefna, að
10 af um það bil 150 skíðamönnum
sem þátt taka í heimsbikarkeppninni
eru taldir hafa haft meira en 150.000
þúsund dollara hver í tekjur á
síðastliðnu ári, eða um þaö bil 38
milljónir íslenskra króna.
Hvaðan koma þessir peningar? Jú,
skíöamennirnir eru flestir á samningi
hjá skíðaframleiðendum. Fram-
leiðendur halda því fram að ekki sé til
betri auglýsing fyrir framleiðslu þeirra
en sigur stórstjörnu.
Öll stóru nöfn skíöaíþróttarinnar
gæta þess vel að hafa skíðin sín með
þegar teknar eru af þeim myndir og
að nöfn skíöanna séu áberandi.
Tökum til dæmis Ingemar Sten-
mark, heimsmeistara síðastliðin tvö
ár og öruggan sigurvegara þetta
keppnistímabil. Stenmark hefur
keppt á skíðum frá sama fyrirtæki öll
sín keppnisár, og þrátt fyrir heillandi
tilboð annarra skíðaframleiðenda vill
hann ekki skipta um fyrirtæki eða
skíðategund.
Segir sagan, að Stenmark hafi
haldið sig við sama framleiöandann
öll þessi ár vegna þess, að þegar
hann var ungur og efnilegur en
óþekktur með öllu sýndi enginn annar
honum áhuga. Skíðafyrirtækið, sem
styrkti Stenmark, heitir Elan og er frá
Júgóslavíu og hafa þeir engan annan
þekktan skíðamann á sínum vegum.
Elan greiðir Stenmark
opinberlega 6000 þúsund
pund á ári, eða 3 milljónir
íslenskra króna. Aðal-
keppinautar þeirra hafa
án árangurs boðið Sten-
mark 120.000 þúsund
pund á ári ef hann vill skipta um skíði.
Allflestir kannast við Fischer-skíði,
en ekki eins margir við Elan. Samt
sem áður náði fyrirtækið að selja 400
hundruð þúsund skíði á síðastliðnu
ári, og seldust skíði þeirra sérlega vel
á Norðurlöndum, og þakka þeir
Stenmark ekki hvað síst þann
árangur. Elan er nú sjötta stærsta
skíðaverksmiðja heims.
En hvaða samning Stenmark hefur
við Elan á bak við tjöldin veit enginn,
og hann gefur ekkert uppi, en aldrei
er tekin mynd af honum án skíðanna
og þar sést nafnið jafnan vel og
greinilega.
Ekki eru allir jafn tryggir stnum
fyrirtækjum. Besta dæmið er hinn
frægi skíðamaður Bernhard Russi frá
Sviss, sem nýlega hætti allri keppni á
skíðum. Russi, sem er 29 ára gamall,
var einn fremsti brunmaður heims,
heimsmeistari 1970, vann gullverð-
laun á Ólympíuleikunum 1972 og varð
annar 1976. Árið 1975 hætti hann að
keppa á Rossignol-skíðum og fór að
keppa á skíðum framleiddum af
Kneissl.
Skíðafyrirtækið Kneissl borgaði
þrisvar sinnum meira en Rossignol
hafði gert. Einnig greiða ýms smærri
fyrirtæki skíðamönnum fyrir að aug-
lýsa skíðavettlinga, áburð og fleira.
Einu alvarlegu deilurnar sem risið
hafa út af greiðslum var á Ólympíu-
leikunum í Sapparo í Japan árið
1972. Þá var Austurríkismaöurinn
Karl Schranz dæmdur frá keppni því
að sannað þótti, að hann heföi þegiö
greiðslur. Þáverandi formaður
Ölympíunefndarinnnar, Avery
Brundage, var meö lista yfir 40
skíðamenn sem brotiö höfðu áhuga-
mannareglurnar, en einhverra hluta
vegna, og til að skapa ekki alger
vandræði, var aðeins einn dæmdur
frá keppni. Eftir því sem skíðaíþróttin
verður vinsælli, því meiri peningar
streyma til íþróttamannanna. Það er
aðeins í Bandaríkjunum sem keppni
atvinnumanna á sér stað og eru þar
háar peningaupphæðir í verðlaun.
í raun er sáralítill munur á atvinnu-
mönnunum og áhugamönnunum sem
framarlega standa: peningarnir
streyma til þeirra. Þýtt og endurtagt
úr New York Times.
— br.