Morgunblaðið - 08.07.1979, Síða 1

64 SÍÐUR
154. tbl. 66. árg.
SUNNUDAGUR 8. JÚLÍ 1979
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Fellur Skylab
áWashington?
Washington, 7. júlí. Reuter.
HLUTAR úr Skylab gætu fallið hvar sem er, meira að segja í
Washington, þar sem ákvörðun var tekin um að skjóta geimvísinda-
stöðinni á braut fyrir sex árum, samkvæmt síðustu spádómum
bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA.
NASA gizkar á að Skylab hrapi
til jarðar kl. 19.00 (GMT) á mið-
vikudag en stofnunin tekur fram
að munað geti nokkrum klukku-
tímum og nokkrum þúsundum
kílómetra. En Washington er talin
vera á leið geimfarsins á miðviku-
daginn.
Talið er að um 400 til 500 hlutar
úr geimfarinu falli til jarðar og
áhyggjufullar ríkisstjórnir hafa
gert margar fyrirspurnir þótt
litlar líkur séu taldar á því að
nokkur maður verði fyrir brotum
úr rannsóknastöðinni.
Líkurnar á því að sá sem þetta
les verði fyrir brotum úr stöðinni
eru taldar 600 milljarðar á móti
einum. En líkurnar á því að
einhver maður einhvers staðar
verði fyrir brotum úr stöðinni eru
sagðar um 150 á móti einum.
_ Ríkisstjórnum hefur verið til-
kynnt að þeim verði tafarlaust
tilkynnt um fall Skylabs svo að
þeim gefist tóm til að ráðleggja
borgurum að fara í skjól.
NASA telur að-fólk standi betur
að vígi ef það heldur sig innan
dyra þegar Skylab fer hjá, en
vitað er að sá tími verður 40
mínútur. Sovétstjórnin hefur þeg-
ar verið vöruð við hrapi Skylabs,
svo að Rússar verða ekkert hissa
þegar stöðin birtist á ratsjár-
skermum þeirra og munu ekki
taka hana í misgripum fyrir
bandaríska eldflaug.
Annað geimskip
nálgast Júpíter
Pasadena,
Kaliforníu, 7. júlí. AP.
ANNAÐ geimskipið á fjórum
mánuðum nálgast risareiki-
stjörnuna Júpíter.
Voyager I lenti á reikistjörn-
unni í marz og á mánudag verður
Voyager I kominn í innan við
400,000 mílna fjarlægð frá þykk-
um skýjum hennar. öll tækin í
Voyager II eru sögð í ágætu lagi
þrátt fyrir biianir sem urðu á
þeim fyrr í ferðinni og urðu til
þess að óttazt var á tfmabili að
ferðin færi út um þúfur.
Ferðaáætlun Voyagers II hefur
verið breytt til að rannsaka
nokkrar uppgötvanir Voyagers I.
Síðan fylgir Voyager II systur-
skipi sínu lengra út í geiminn til
Satúrnusar. Þar er áætlað að
geimfarið lendi í ágúst 1981 og
síðan getur verið að ferðinni verði
heitið til Úranusar.
Voyager I er þegar kominn
rúmlega 72 milljónir mílna frá
Júpíter og á að koma til Satúrnus-
ar í nóvember 1980.

,*b
(Ljósm. Ól.K.M.)
Við vissum að ástandið var ekki beysið, en
GEM með 225 tonn af
geislavirkum úrgangi
Ferð Voyagers II hófst í ágúst
1977 og nú er geimskipið í rúmlega
hálfs milljarðs mílna fjarlægð frá
jörðu. Upplýsingar frá Voyager I
vöktu mikla furðu vísindamanna
og upplýsingar og ljósmyndir eru
einnig farnar að berast frá
Voyager II.
Beizla orku
golfstraums
NORÐMENN taka innan
skamms að nýta hita golf-
straumsins og hefur sérstök hita-
dæla verið framleidd af þeim
sökum. Það er Bolsönes skipa-
stöðin í Molde sem framleitt
hefur dæluna og verður hún
tekin í notkun í gróðurhúsum í
Molde á næstunni.
Hitadælan dregur hita úr sjón-
um, umbreytir honum og dælir til
viðkomandi húss, eða herbergis.
Miðað við útreikninga á árinu
1975 var dælan talin hagkvæm í
notkun, og hefur hagkvæmnin
aukist til muna vegna mikilla
verðhækkana á olíu og öðrum
orkuforða.
Litið er björtum augum til
vinnslu hitaorku úr golfstraumin-
um, þar sem jafnt hitastig er að fá
árið um kring. A 30 metra dýpi er
hitastigið að jafnaði sjö gráður á
Celcius. Hagkvæmni vinnslunnar
byggist á meiriháttar framleiðslu.
Sharpness, 7. júlí. AP.
ÁÆTLAÐ er að brezka skipið
GEM kasti geislavirkum úrgangi
í Atlantshafið á mánudag, um
I 500 mflur suðvestur af Land’s
End, vestasta odda Bretlandi.
GEM hefur innanborðs 225 tonn
| af geislavirkum úrgangi og
I brezka stjórnin hefur lagt bless-
un sina yfir þessa framkvæmd en
togarinn Rainbow Warrior, skip
I Greenpeace-samtakanna, mun
reyna að hindra að úrganginum
verði kastað í hafið.
Skipið var lestað af verkamönn-
um er buðu sig sérstaklega fram
til þess, en fjöldi verkamanna í
Sharpness, skammt norður af
Bristol, neitaði að vinna með
skipið. í fréttaskeyti Greenpeace—
samtakanna til Mbl. segir að á
svæðinu, þar sem kasta á úr-
ganginum, hafi á síðastliðnum 20
árum verið kastað um 65 þúsund
tonnum af geislavirkum úrgangi
og eiturefnum.
Rainbow Warrior reyndi að
koma í veg fyrir að úrgangi væri
kastað í sjóinn í fyrra. Gúmmíbát-
um frá Rainbow Warrior voru
siglt að skipshlið, þar sem varpa
átti úrganginum útbyrðis. Þá var
að sögn samtakanna kastað um
300 kílóa tunnu á einn bátinn og
mun áhöfn hans hafa sloppið
naumlega við meiðsli.
Lestun geislavirkra úrgangsefna um borð í brezka skipið GEM á
föstudag. Rainbow Warrior mun reyna að koma í veg fyrir losun
úrgangsefnanna í Atlantshafið.
Kína fær
beztu kjör
Peking, 7. júlí. Reuter.
KÍNA og Bandaríkin gerðu í dag
með sér viðskiptasamning sem
mun tryggja Kínverjum beztu
kjör að fengnu samþykki Þjóð-
þingsins, aðstöðu sem Rússar
hafa enn ekki fengið.
Samninginn undirrituðu kín-
verski utanríkisviðskiptaráðherr-
ann Li Qiang og bandaríski sendi-
herrann Leonars Woodcock í Al-
þýðuhöllinni í Peking. Bandarískir
embættismenn segja að með til-
komu samningsins geti viðskipti
landanna næstum því fimmfald-
azt miðað við árið í fyrra og numið
fimm milljörðum dollara á ári.
Kínverjar munu spara 100
milljón dollara á ári í tollalækk-
unum samkvæmt ákvæðum samn-
ingsins um að þeir njóti beztu
kjara í viðskiptum landanna.
Heitið er allri nauðsynlegri fyrir-
greiðslu fyrir fjármála- og banka-
viðskipti milli landanna.
Ævintýraleg
björgun KGB?
Beirut, 6. júlí. Reuter.
VIKURITIÐ A1 Hawadess í Líb-
anon staðhæfði í dag, að sovéska
leyniþjónustan hefði bjargað 30
leiðtogum írakska kommúnista-
flokksins úr fangelsi í aprfl
síðastliðnum. A1 Hawadess sagði,
að KGB hefði skipulagt björgun
þeirra eftir að ljóst varð að taka
átti þá af lífi. Forstöðumaður
KGB í Mið-Austuriöndum, Vladi-
mir Tshariev, stjórnaði björgun
mannanna, að sögn A1 Hawadess.
Tímaritið segir að mönnunum
hafi verið komið til Suður-Yemens
og þaðan til Moskvu. Frétt tíma-
ritsins hefur ekki verið staðfest en
undanfarið hafa verið harðar deil-
ur milli kommúnista í írak og
stjórnvalda og hafa leiðtogar
kommúnista orðið að fara huldu
höfði.
Nixon gefur
gjafir sínar
New York. 7. júlí. Reuter.
RICHARD Nixon og kona hans
hafa gefið bandariska krabba-
meinsfélaginu eitt hundrað
þúsund dollara til minningar
um leikarann John Wayne,
Hubert Humphrey og aðra þá
sem dáið hafa úr þessum sjúk-
dómi. Fyrr í vikunni gaf Nixon
Whittier College í Kaliforníu,
þar sem hann nam á sínum
tíma, aðskiljanlega listmuni og
50 þúsund dollara í peningum
og skal þeim varið til að endur-
bæta ráðstefnusal í skólanum
og verði listaverkin þar til
sýnis. Meðal þessara listmuna
var dýrindis vasi sem Hua
formaður Kína gaf Nixon, og
forkunnarfagur Iampi, sem
Ben Gurion, fyrrverandi for-
sætisráðherra Israels, gaf hon-
um á sínum tíma.