Morgunblaðið - 08.07.1979, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. JÚLÍ1979
i Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guómundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og skrifstofur Aöalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aöalstræti 6, sími 22480.
Afgreiósla Sími 83033
Áskriftargjald 3500.00 kr. ó mánuói innanlands.
í lausasölu 180 kr. eintakió.
Aðkallandi
verkefni
Starf stjórnarskrár-
nefndar er nú komið
á þann rekspöl, að nefnd-
in mun leggja hugmyndir
um breytingar á kjör-
dæmaskipan og kosninga-
rétti fyrir stjórnmála-
flokkana í haust, með
upplýsingum, útreikning-
um og rökstuðningi, að
því er fram kom í viðtali
við formann stjórnar-
skrárnefndar, dr. Gunnar
Thoroddsen, í Morgun-
blaðinu í fyrradag. Þetta
eru ánægjuleg tíðindi.
Ranglætið í kosningarétti
fólks eftir því hvar það er
búsett á landinu er orðið
svo mikið, að ekki er hægt
að ganga til nýrra kosn-
inga án þess að kjósendur
fái í þeim kosningum
tækifæri til að fjalla um
þetta mál. Sums staðar
hefur fólk rúmlega sex
atkvæði á móti hverju
einu atkvæði kjósenda í
öðrum landshlutum.
Stjórnarskrárnefnd er
ætlað það verkefni að
endurskoða stjórnar-
skrána í heild sinni.
Henni er ætlað að skila
tillögum um það heildar-
verkefni í árslok 1980.
Þá eiga stjórnmálaflokk-
arnir eftir að fjalla um
þær tillögur og það tekur
sinn tíma. Þess vegna er
augljóst, að leiðrétting á
því misvægi atkvæða, sem
nú ríkir, má ekki bíða
heildarendurskoðunar
stjórnarskrárinnar, sem
getur dregizt eins og
reynslan sýnir. Mikilvægt
er, að samstaða takist
milli flokkanna um þetta
atriði.
Þegar stjórnarskrár-
nefnd hefur lagt sínar
tillögur fyrir stjórnmála-
flokkana í haust er mikil-
vægt, að þegar í stað
hefjist skipulagsbundin
vinna af þeirra hálfu að
athugun þeirra hug-
mynda. Slík vinna þarf að
fara fram bæði innan
flokkanna og með sam-
ráði þeirra í milli. Vegna
mikillar óvissu, í
stjórnmálum landsins
ekki sízt, er nauðsynlegt
að stefna að því, að Al-
þingi fjalli um breytingar
á kosningarétti og kjör-
dæmaskipan á næsta
þingi. Með það í huga er
æskilegt, að samráð verði
haft milli flokkanna á
þessu sumri um, hvernig
unnið verði að málinu,
þegar hugmyndir stjórn-
arskrárnefndar hafa ver-
ið lagðar fram. Ella er
hætta á því, að óhæfileg-
ur dráttur verði á með-
ferð málsins, þegar aðrar
annir flokkanna á hausti
og fram eftir vetri eru
hafðar í huga. Of lítið
hefur verið fjallað um
kjördæma- og kosninga-
réttarmálið á opinberum
vettvangi. Að vísu komu
nokkrar tillögur fram á
þingi skömmu fyrir síð-
ustu kosningar um breyt-
að var vel ráðið hjá
Benedikt Gröndal ut-
anríkisráðherra að breyta
fyrri ákvörðun sinni um
rýmkun á ferðafrelsi
varnarliðsmanna. Það er
ingar. Þær náðu ekki
fram að ganga enda tókst
samkomulag innan þings-
ins um málsmeðferð og
skýringin á því, að málið
var ekki rætt á þingi á sl.
vetri er sú, að stjórn-
arskrárnefndin hafði
fengið tveggja ára
starfstíma. Stjórnmála-
flokkarnir verða hins veg-
ar að gera sér grein fyrir
því, að ástandið í þessum
málum er orðið svo
slæmt, að kjósendur í
tveimur fjölmennustu
kjördæmum landsins
hafa á orði, að það taki
því ekki að neyta atkvæð-
isréttar síns. Þess vegna
verða menn að láta hend-
ur standa fram úr erm-
um.
sjaldgæft að stjórnmála-
menn viðurkenni mistök
sín. Það hefur utanríkis-
ráðherra nú gert og með
skjótum hætti. Slíka af-
gtöðu ber að virða.
Vel ráðið hjá ut-
anríkisráðherra
Reykj av í kurbréf
Laugardagur 7. júlí
Landbúnaður
og neytendur
Höfundur Reykjavíkurbréfs
hefur á ferðum sínum um landið
hitt marga bændur og spurt þá
frétta úr sveitinni. Borgarbúum er
ekki síður hollt að tala við sveita-
fólk en því við neytendur afurða
þess í bæjum og þorpum. Slík
skoðanaskipti eru gagnleg, ekki
sízt vegna þess, að hugmyndir eru
gjarna jafnmargvíslegar í lýðræð-
isríki og fólkið er margt. En þá er
nauðsynlegt að byggja helzt á
skoðunum þeirra, sem mesta
reynslu hafa og geta miðlað öðrum
af henni.
A íslandi eru margir merkir og
hagsýnir bændur, sem kunna sín
verk til hlítar og er ástæða til þess
að hlusta vel á hugmyndir þeirra,
nú þegar landbúnaðarmál eru á
oddinum og margt um þau fjallað,
bæði af sanngirni og ekki síður
ofstopa, eins og gengur. Gætnir og
reynsluríkir bændur fara ekki
hamförum í pressunni eins og
ýmsir aðrir, en það er ekki þar
með sagt, að við eigum ekki að
kynna okkur skoðanir þeirra og
reyna að koma þeim á framfæri
við fólkið í landinu, ekki sízt þá
sem í þéttbýli búa og kaupa eiga
afurðir þeirra. Slíkir bændur
hrópa ekki ókvæðisorð að þeim,
sem neita að skattleggja fólkið í
landinu á síðustu dögum Alþingis,
með milljarða álögum til að drepa
í skörð úreltrar lausnar á vanda-
málum landbúnaðarins. Þeir
reyna miklu fremur að setja sig í
spor neytenda og skattgreiðenda
og leita lausnar á eigin vandamál-
um, s.s. offramleiðslu á landbún-
aðarvörum, sem kalla á stórfelld-
ar niðurgreiðslur og enn meiri
offramleiðslu á vörum, sem seljast
ekki hér á landi, en eru hálfgefnar
til útlanda vegna greiðslna, sem
teknar eru úr vasa íslenzkra
skattborgara. Þessir bændur
fagna hverju því spori, sem stigið
er til lausnar vandamálum þeirra
og þjóðarinnar allrar, án þess
gripið sé til vígorða og pólitískra
herferða, sem engan vanda leysa,
en auka fremur á hann.
Ymsir þéttbýlismenn telja sig
hafa ráð undir rifi hverju og geta
leyst vanda landbúnaðarins með
einu pennastriki — og þá helzt
með því að leggja að mestu niður
búskap í landinu (!). Slíkt hlustar
enginn viti borinn maður á í
alvöru. Sveitamenningin er ein
helzta vörn okkar gegn utanað-
komandi þrýstingi og óþjóðhollum
áhrifum: Við þurfum hennar nú
meir við en nokkru sinni fyrr. Hún
eflir íslenzkt þjóðlíf og andlegt
þrek okkar. Að vísu er ekki hægt
að mæla hana í krónum og aurum,
svo að ýmsum getur fundizt fátt
um hana fyrir bragðið, en slík
landvörn menningar, sögu og
þjóðernis verður aldrei vegin á
vogarskál Mammons. Annað er
það, að Islendingar vilja lifa í
landi fullbyggðu, en ekki borgríki,
eins og yrði, ef landauðn yrði í
sveitum. En eitt skulum við muna
umfram allt, að sú tíð getur
komið, að erfitt verði um matföng
og hvar stæðum við þá, ef land-
búnaðarafurðir skorti? Olíu-
skortur og farmannaverkfall hafa
sýnt okkur svart á hvítu, hve
nauðsynlegt er, ekki sízt nú á
tímum, að vera sinn eigin herra í
tvísýnni veröld. Sú tíð gæti komið
í hungruðum heimi, að matvæla-
framleiðendur reyndu að græða
stórfé á matarskorti eins og
Rotterdambraskarar á olíuskorti.
Við höfum ekki farið varhluta af
þeirri þróun. Og svo eiga menn að
þakka sínum sæla fyrir okurverð á
olíu! Okurverð á landbúnaðarvör-
um gæti einnig orðið okkur
skeinuhætt einn góðan veðurdag.
Þá hefur landbúnaður lagt und-
irstöðu að fjölbreyttum iðnaði
víða um land, sem byggður er á
frábærum afurðum eins og ís-
lenzkri ull og ýmsu gæðahráefni
öðru. Eða hvað ætli Akureyringar
og ýmsir aðrir segðu, ef flytja
þyrfti inn ull og gærur, e.t.v. á
okurverði? Það er nú einu sinni
svo, að vísindin hafa ekki enn
fundið ráð til að „framleiða"
gærur án kjöts. Kindina verðum
við að fá í heilu lagi, hvort sem
mönnum líkar betur eða verr. Því
verður ekki einu sinni breytt með
fundarsamþykktum, þótt góðar
séu!
Leiðir sveita og þéttbýlis fara
saman í flestum efnum, þegar
málin eru brotin æsinga- og útúr-
snúningalaust til mergjar. Vanda-
mál verða ekki leyst með því að
menn steyti hnefana hver framan
í annan. Vandamál landbúnaðar-
ins verða sízt af öllu leyst með því
að gera þau að pólitísku bitbeini
eða gljáfagurri beitu atkvæðaveið-
ara. Málið er í senn stærra og
brýnna en svo, að um það sé
fjallað í æsingartóni einum eða af
alkunnri íslenzkri fjölmiðlaþröng-
sýni og hótfyndni. Það þarf yfir-
vegunar með. Hagsmunir alls al-
mennings á íslandi eru undir því
komnir, að vel takizt til um lausn
þessa vanda. Bændur gera sér ekki
sízt grein fyrir því. Þeir einblína
ekki á eina hugmynd, sem allt geti
leyst, hvorki svokallaðan fóður-
bætisskatt, sem dregur ekki endi-
lega úr offramleiðslu, heldur gæti
aukið hana, né neitt annað, sem
nefnt hefur verið — allra sízt
auknar álögur á skattgreiðendur,
sem taka á með geðþóttaákvörð-
unum á síðustu dögum þingsins.
Um það hefur höfundur Reykja-
víkurbréfs sannfærzt í samtölum
við mikilsvirta og farsæla bændur.
Þeir standa ekki á torgum úti og
hrópa hver í kapp við annan um
patentlausnir. En það er raunsæ
afstaða, ekki sízt blaðamanna, að
hlusta vandlega á þá, reyna að
skilja vandamál þeirra til þrautar
og túlka þau fyrir borgarbúum og
öðrum neytendum.
Þá er ekki síður nauðsynlegt
fyrir bændur að hlusta minna á
pólitíska ofstopamenn, sem
sjaldnast koma neinu góðu til
leiðar, en meira á óskir þess fólks,
sem til frambúðar á að kaupa
afurðir þeirra, svo að báðir aðilar
megi vel við una.
Margvíslegar tillögur hafa kom-
ið fram um landbúnaðarmál, bæði
á Alþingi og annars staðar, og
flestar vel og rækilega kynntar í
fjölmiðlum. Sumar þessara hug-
mynda eru gagnmerkar og allrar
athygli verðar. En hvað segja
bændur sjálfir? Höfundur Reykja-
víkurbréfs bað heldur ungan, en
reynslumikinn bónda á SV-landi
að senda sér línu um það, hvernig
hann teldi, að leysa ætti vandamál
bænda nú, en hann kvaðst vera of
önnum kafinn við bú sitt til að
finna tíma aflögu. Hann hefur nú
samt gert sér það ómak að senda
okkur nokkrar línur um landbún-
aðarmál og fara þær hér á eftir til
íhugunar þeim, sem vilja hugsa
um þau á grundvelli reynslu, en
ekki tilfinninga einna saman, eða
vegna pólitísks ávinnings. Bónd-
inn sagðist ekki hafa tíma til að
standa í þessum venjulegu ís-
lenzku ritdeilum um hvaðeina og
léti því ekki nafns síns getið, en
hugmyndir hans eiga þó ekki síður
erindi á prent af þeim sökum.
Hann lagði áherzlu á, að tillögurn-
ar um gróðurkort jarðanna ættu
ekkert skylt við það að auka áhrif
og yfirstjórn ýmiss konar nefnda
yfir jörðum og búum bænda, hvað
þá að þær beri vott um tilhneig-
ingu til þjóðnýtingar jarða. Hér sé
aðeins um það að ræða, að jarðir
séu nýttar eins og beitarþol þeirra
segir til um — og ef það yrði gert,
gætum við haft minni áhyggjur af
offramleiðslu en hingað til. Þann-
ig ynnist tvennt í senn: lífsnauð-
synleg landvernd, þ.e. sú um-
gengni við landið, sem það á skilið
af okkur, og raunhæfur búrekstur,
sem væri reistur á þoli jarðanna,
en ekki ofnýtingu. Af þessu skað-
aðist enginn bóndi, þegar fram í
sækti, heldur yrðu búin betri,
landgæði meiri — og búrekstur
allur með þeim hætti að koma
ætti báðum í hag, búandfólki og
neytendum í þéttbýli. Við verðum
að lifa með landinu með framtíð-
ina í huga, ekki síður en líðandi
stund. Annars kemur sá tími, að
landið verður óbyggilegt, menn
flosna upp — og offramleiðslan
leiðir til móðuharðinda af manna-
völdum. Slíka „lausn“ á brýnu
vandamáli kýs enginn íslending-
ur. Og nú er mikið í húfi, að vel sé
á málum haldið. Við verðum að
standa vörð um landið, ekki síður
en fiskimiðin. Ræktun lands og
sjávar, verndun og hagsýni, eru
brýnustu verkefni samtímans og
vísa okkur leiðina inn í farsæla
framtíð.
Bréf frá
bónda
á Jónsmessu
Bréf bóndans er svohljóðandi:
„Nú þegar bændur eru að fá
vorgreiðslu fyrir afurðir sínar, fá
þeir vissulega sinn „félagsmála-
pakka", þar sem er greiðsla á
útflutningsgjaldi. Af verðlags-
grundvallarbúi eru teknar rúmar
sex hundruð þúsund krónur af
vorgreiðslu sauðfjárafurða en af
mjólk mun eiga að taka kr. 9 af
hverjum lítra til áramóta. Þétt-
býlisfólki til glöggvunar má geta
þess, að útflutningsbæturnar, sem
ríkissjóður greiðir á útfluttar
landbúnaðarvörur, kjöt og mjólk-
urafurðir, eru ekki nógar og verða
því bændur sjálfir að greiða það,
sem á vantar, eða að öllum líkind-
um yfir milljón krónur á verðlags-
grundvallarbú. Ef fullar niður-
greiðslur hefðu komið til, hefðu
bændur fengið þessa peninga
óskipta. Þetta er mjög tilfinnan-
legur skattur vegna þess að hann
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. JÚLÍ 1979
17
er tekinn af nettótekjum bóndans
og kemur sérlega illa við menn nú
vegna vorharðindanna.
Ekki mun of í lagt að telja
fóðurkostnað á grip um 20% meiri
en í meðalári, og þó einkanlega á
sauðfé og hrossum.
Hvað hefur gerst í íslenskum
landbúnaði, þegar framleiðsluráð
ákveður að leggja slíka skatta á
bændur til þess að borga þeim
eigin afurðir — og það ekki í neinu
gæðaárferði?
Undanfarin þrjú ár hafa verið
óþurrkasumur á Suður- og Suð-
vesturlandi, en að vísu fremur góð
ár á Norður- og Austurlandi og er
þá árinu, sem nú er að líða, alveg
sleppt.
Að mínu viti er ástæðan í fyrsta
lagi sú, að bændur á Suður- og
Suðvesturlandi stóðust þessi þrjú
óþurrkasumur, þ.e. þeir þurftu
ekki að fækka gripum og gátu
haldið fullum afurðum, þegar á
heildina er litið.
Þetta tókst fyrst og fremst
yegna góðra heyvinnutækja, dugn-
N eskaupstaður:
F jöldi aðkomu-
manna tekur þátt
í hátíðahöldunum
Neskaupstað, 7. júlí.
Frá Anders Hansen blm. Mbl.
í DAG, laugardag, verður hátíð-
arhöldunum haldið áfram hér á
Neskaupstað í tilefni 50 ára
afmælis kaupstaðarins. Veður-
guðirnir eru ekki hliðhollir kaup-
staðarbúum og gestum og er
þoka yfir og fremur kalt. Vonast
menn þó til að létti í dag og hlýni
eitthvað.
I morgun kom varðskipið Þór til
Neskaupstaðar og sigldi með bæj-
arbúa og gesti út á Norðfjarðar-
flóa og inn á Viðfjörð og Hellis-
fjörð. Var þessi ferð hin ánægju-
legasta þrátt fyrir kulda og frem-
ur lélegt skyggni vegna þoku.
Klukkan 2 hefjast síðan hátíð-
arhöld í skrúðgarðinum, ávörp
verða flutt og ýmislegt verður til
skemmtunar. íþróttakeppni fer
fram, lúðrasveit leikur og í kvöld
verður stiginn dans í félagsheimil-
inu Egilsbúð. Fjöldi aðkomu-
manna er nú í bænum og setja
brottfluttir Norðfirðingar og fólk
frá vinabæjum kaupstaðarins í
Danmörku og Noregi mikinn svip
á bæinn, sem er fánum skrýddur í
tilefni hálfrar aldar afmælisins.
Guðmundur
með V2 vinning
Fyrsta umferð á Vesterhavs-
skákmótinu í Esbjerg í Dan-
mörku var tefld á föstudag og
gerði Guðmundur Sigurjónsson
stórmeistari þá jafntefli við Har-
stone frá Englandi.
Alls taka þátt í mótinu 14
keppendur, 4 stórmeistarar og 6
alþjóðlegir meistarar. Önnur
umferð var tefld síðdegis í gær
en mótinu á að ljúka 21. júlí.
Frá borgarstjórn:
Tillaga um opnunartíma
sundstaða samþykkt
Á borgarstjórnarfundi í
fyrrakvöld var borin upp
tillaga frá Alþýðubandalag-
inu þess efnis, að fela ætti
borgarráði að kanna ítarlega
möguleika á því að um helgar
verði sundstaðir opnir lengur
en nú er. Samkvæmt tillög-
unni átti einnig að fela borg-
arráði að athuga hvort ekki
væri hægt að opna almenn-
ingi sundlaugarnar í Árbæ
og Breiðholti.
í umræðum um tillöguna
upplýsti Markús Örn Antons-
son, borgarfulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins, að tillaga um að
sundlaugarnar í Árbæ og
Breiðholti verði opnaðar al-
menningi, hefði verið sam-
þykkt í íþróttaráði þá um
morguninn. Taldi íþróttaráð
að þetta ætti að gera til
reynslu í ágústmánuði. Svo
virðist, að í borgarstjórn hafi
verið borin upp tillaga um
athugun á málinu, þegar búið
var að samþykkja framkvæmd
þess í íþróttaráði.
Tillagan var borin undir
atkvæði og var samþykkt með
fimmtán samhljóða atkvæð-
um.
aðar og þjálfunar manna við að
standast erfitt tíðarfar, en ekki
vegna þess að votheysverkun hafi
aukist að ráði. Votheysgerð hefur
aukist hægar en ýmsir opinberir
aðilar hafa viljað, og kemur þar
margt til.
Að þessu hefur markvisst verið
stefnt, að bændur yrðu sem allra
minnst háðir veðráttu við heyskap
og virðist árangur þeirrar baráttu
koma glöggt í ljós í því, að bændur
stóðust þessi þrjú óþurrkasumur í
röð, án þess að fækka skepnum.
Góðærið fyrir norðan og norð-
austan hefur hins vegar verið
notað til þess að stækka búin og
auka framleiðsluna, sem var þó
nóg fyrir. Þar komum við að
þessum vanda, getum við minnk-
að framleiðsluna? Raunar er ekki
hægt að spyrja, hvort við getum
það, við verðum að minnka hana,
Og þá er ólíkt hagstæðara að
framleiða minna og fá fullt verð
fyrir, en að framleiða 20—30%
meira magn og fá sama verð fyrir.
Allar þær tillögur, sem Stétt-
arsambandið og framleiðsluráð
hafa samþykkt og lagt fyrir Al-
þingi hafa meira og minna gengið
út á skattlagningu og að mynda
sjóði, sem þessir sömu aðilar hafa
svo ætlað að útdeila eftir vissum
reglum; sem sagt að taka úr einum
vasanum og stinga í hinn.
Öll skattheimta er óvinsæl, þó
er hún þeim mun óvinsælli sem
hún er óþarfari.
Þetta hafa alþingismenn fundið
og ekki viljað samþykkja þessar
álögur, alla vega ekki nógu marg-
ir.
Sá, er þetta ritar, vill gera
tillögu um að minnka framleiðsl-
una án nokkurrar skattlagningar
og telur að það muni hægt.
Hér skal aðeins fjallað um
mjólk og mjólkurafurðir og
sauðfjárafurðir. Aðrar búgreinar
eru að mestu háðar framboði og
eftirspurn á hverjum tíma og þeir,
sem framleiða, verða oftast að sjá
um sölu sjálfir og þá kemur það að
sjálfu sér, að sá, sem getur ekki
selt, verður að minnka við sig og
framleiðslan fer í jafnvægi.
Að ekki gegnir sama máli um
kjöt og mjólkurframleiðslu er
fyrst og fremst vegna þess, að
mikið landrými þarf til þess bú-
skapar og því ekki hægt að þjappa
honum saman kringjum þ^ttbýl-
issvæðin. í öðru lagi er sú krafa
gerð, að þessi búskapur sé stund-
aður um allt land, ekki síst vegna
„jafnvægis í byggð landsins".
Það hefur aftur skapað sérstakt
sölukerfi, sem bændur hafa ekki
að öllu jöfnu þurft að hafa áhyggj-
ur af, heldur einbeitt sér að því að
framleiða sem mest, og að það yrði
ekki of mikið hefur tíðarfarið séð
um.
En hvað skal þá gera til að
halda þessari framleiðslu í jafn-
vægi, að hún verði ekki of lítil og
ekki of mikil?
Einfaldast er að setja „kvóta“ á
hverja jörð eða framleiðanda,
þannig að hann framleiði aðeins
visst magn, en fari hann fram úr
því, fái hann aðeins útflutnings-
verð fyrir það, sem umfram er.
Auðvelt væri að koma þessu á í
sambandi við mjólk og nautgripi
og gætu mjólkursamlögin séð um
framkvæmd á því að mestu leyti
eða gefið skýrslu jafnóðum til
framleiðsluráðs, en það gæfi
bændum framleiðsluleyfi. Ekki er
nema sanngjarnt að bændur hlíti
því. I staðinn fengju þeir fullt verð
fyrir afurðir sínar og þyrftu ekki
að hafa áhyggjur af sölunni.
Það skal viðurkennt, að þetta
gæti orðið erfiðara í framkvæmd í
sambandi við sauðfé vegna þess,
að menn gætu farið að selja „á bak
við“, en koma mætti í veg fyrir
það, meðan notaðar eru niður-
greiðslur á kjöt. Erfitt er að selja
það á bak við, meðan það er
ódýrara í búðum.
Ég hef lengi haft þá skoðun, að
sauðfé ætti ekki að vera fleira í
landinu en það með góðu móti ber
og þó heldur færra, þannig að
landið grói upp frekar en hitt,
hvað sauðfé viðkemur.
Nú þegar hafa gróðurkort verið
gerð yfir mest allt landið og
miklar framfarir í þeirri grein.
Þess vegna er ekki nema sjálfsagt
að nota þau til beinnar stjórnunar
á sauðfjárhaldi í landinu eða alla
vega til að takmarka hámarks-
fjölda sauðfjár.
Þessu mætti haga þannig, að
gróðurkort væri gert yfir hverja
jörð á landinu og eftir því væri
ákveðin tala þess sauðfjár (og
hrossa), sem ganga mætti laust í
högum jarðarinnar. Þessar tölu:
skyldu fylgja með í gögnum yfir
viðkomandi jörð rétt eins og
fasteignamat og brunabótamat.
Væri þetta til mikils hagræðis við
kaup og sölu jarða, að skráð væri
hversu mikið jörðin ber.
Sama á að gilda um alla afrétti
og sameiginleg upprekstrarlönd
og væri mönnum skylt að fá leyfi
umráðamanna afrétta og ekki
leyfilegt að taka fleira af lausum
fénaði í afrétt en gróðurkortin
leyfa.
Þannig fyrirkomulag skapaði
mikið hagræði, svo að ekki sé
meira sagt, í sambandi við úti-
húsabyggingar og allar lánveit-
ingar stofnlánadeild. Jarðir yrðu
þá ekki yfirbyggðar, eins og nú á
sér stað.
Einnig myndi þetta leysa að
mestu vandamál í sambandi við
fjáreign þéttbýlismanna, þannig
að þeir yrðu að hafa upprekstrar-
leyfi og leyfi viðkomandi jarðeig-
anda eða afréttareigandi þá að
hafa færra sjálfur. Þetta kæmi þó
ekki í veg fyrir að þeir, sem hafa
yndi af kindum, gætu átt fáeinar,
en drægi úr landlausum mönnum
að setja upp stór fjárbú."
Vonandi verður þetta bréf bónd-
ans á Sv-landi einhverjum til
umhugsunar og bezt væri, að í
fjölmiðlum yrðu umræður um
málið á grundvelli staðreynda,
raka og reynslu, en ekki þeirra
fullyrðinga og tilfinningakasta,
sem fæla menn frá þátttöku í
þjóðmálaumræðum. Það ætti að
vera hægt að ræða landbúnaðar-
mál án þess að vera algóður eða
alvondur; alvitur — eða brenni-
merktur jólasveinn fyrir lífstíð.
Eh það er erfitt. Málefnalegar
umræður eru ekki sterkasta hlið
okkar íslendinga, allra sízt þegar
viðfangsefnið er talið „pólitískt
Viðkvæmt". Það er m.a. ástæða
þess, að hógværir menn og hlé-
drægir halda að sér höndum.
Bóndinn, sem hér hefur verið
vitnað til, er einn þeirra. En því
meiri ástæða er til að koma
sjónarmiðum slíkra manna á
framfæri.
*