Morgunblaðið - 08.07.1979, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. JÚLÍ 1979
1
Sumarmáltíð
Pottarím
Umsjón: SIGRÚN
DAVÍÐSDÓTTIR
ÞAÐ ER óneitanlega afar
skemmtilegt. og reyndar hag-
kvæmt, að matreiða í takt við
árstímann, þannig að maður
notist einkum við þær afurð-
ir, sem eru nýjar og beztar.
Þetta á auðvitað einkum við um
grænmeti. Miðað við þetta er
sumarið sá tími, þegar
skemmtiiegast er að matreiða.
En þá erum við flest spenntari
fyrir því að eyða frítimanum
úti við heldur en inni yfir
pottunum, ekki sízt ef veður-
guðirnir lafa nú svo Iftið að
senda okkur yl og sólarglætu.
En þetta tvennt getur vel
farið saman, og það er ekki
endilega alltaf fljótlegast að
nota hálftilbúið eða tilbúið
hráefni. Það er auk þess
dýrt að láta verksmiðjupott-
ana malla fyrir sig.
Uppskriftirnar hér á eftir-
eru vissulega sumaruppskrift-
ir, því sum hráefnin fást aðeins
nokkra mánuði á ári, eða eru
óhemju dýr á öðrum árstím-
um. Uppskriftirnar eru saman
heill matseðill, en auðvitað er
einnig hægt að velja úr ein-
staka rétti. Ég er afar hlynnt
því að hafa súpu sem aðalrétt,
svona á stundum. Súpa er léttur
matur, en um leið seðjandi og
nærandi, ef rétt er að farið.
Eins og ég hef margoft nefnt
setur heimabakað brauð punkt-
inn yfir i-ið eins og endranær.
Annars fást víða ljómandi
heilhveitihorn. Eftir hlýjan
dag kemur kvöldkul og þá er gott
að fá eitthvað heitt. A eftir
súpunni er ljómandi að fá
grænmetissalat úr nýju og
stinnu blaðsalati og öðru
grænmeti. Og í eftirrétt er ekki
amalegt að fá ylvolga
rabarbaraköku með þeyttum
rjóma. Það eru hæg heimatökin
hjá þeim, sem hafa rabarbara
og blaðsalat í garðinum sín-
um. Uppskriftirnar eru handa
fjórum.
Góða skemmtun!
Gúrkusúpa
Gúrkur eða agúrkur eru
ekki aðeins góðar hráar, heldur
einnig soðnar, eins og ég hef
áður nefnt. Reyndar eru þær
alveg ljómandi í matarmiklar
súpur. Nú er einmitt rétti
tíminn til að nota gúrkur, því
þær eru ódýrar núna, miðað
við aðra árstíma.
2 vænar gúrkur
15 gr smjör (1 lítill smjör-
pakki)
2 dl rjómi
1 1 yatn + 1 kjúklingasoðten-
ingur, sem ætlaður er í 'k 1 af
vatni, eða heimatilbúið soð.
Nýmalaður pipar og e.t.v.
ofurlítið salt.
1 dl fínsaxaður kerfill, gras-
laukur eða steinselja.
1. Setjið upp pott með nógu
af vatni í. Afhýðið gúrkurnar
og skerið þær í um V2 cm þykkar
sneiðar. Þegar vatnið sýður,
dembið þá sneiðunum út í.
Látið þær sjóða í 3 mín. eftir
að suðan kemur upp. Hellið
sneiðunum í sigti og látið
renna vel af þeim.
2. Bræðið smjörið í potti.
Látið sæmilega þurrar gúrku-
sneiðarnar malla í smjörinu
undir loki á vægum hita í um
15 mín. Smjörið á ekki að
brúnast. Takið lokið af, bætið
rjómanum í, og látið nú malla
loklaust í 15 mín.
3. Gætið nú að, hvort gúrk-
urnar eru ekki orðnar nægilega
mjúkar. svo hægt sé að stappa
þær. Ef ekki, látið þær þá sjóða
lengur, eða þar til þið getið
auðveldlega stappað þær. Það
er e.t.v. auðveldara að merja þær
gegnum sigti, eða setja þær í
þar til gerða vél sem hakkar
þær.
4. Bætið nú soðinu út í, saltið
og piprið. Ef þið notið soðten-
inga, skuluð þið salta varlega,
því soðteningar eru vel saltir.
Látið nú suðuna koma upp.
Klippið jurtirnar yfir súpuna
um leið og þið berið hana fram.
Það er fallegt að sjá skær-
6-áa.iCA, diA-05ALAT
'o<r ÞAO
i_eyN>í«. íte e, Að
t^vö eft, SMftAfL.
grænar jurtirnar svamla
ofan á daufgrænni súpunni.
Reyndar er þessi súpa
einnig mjög góð kæld. Hún er
þá kæld eftir að suðan hefur
komið upp. Jurtirnar eru
klipptar yfir um leið og hún
er borin fram. E.t.v. er þá sett
ofurlítið af þeyttum rjóma á
hvern disk, eða skál, áður en
hún er borin fram, og þá á
undan jurtunum. Kaldar súpur
eru vinsæll réttur í sumarhitum
erlendis, en hjá okkur er
kannski sjaldan svo heitt að
köld súpa sé svalandi og hress-
andi. Þó koma slíkir dagar, og þá
er gott að vita að þetta er
hægt.
Blandað salat
Ef þið hafið einhverja
landspildu til afnota, marg-
borgar sig að sá svolitlu af
salati. Smá reitur fæðir marga,
því maður tínir aðeins ein-
stök blöð, en kippir ekki upp
heilu hausunum. Það er gaman
að rækta fleiri en eina tegund,
því þá verður matbúið salatið
bæði bragðbetra og fallegra á
að líta.
Blöðin sem þið notið í
salatið eiga að vera stinn. Það
verða þau ef þau eru skoluð og
síðan sett í plastpoka inn í
kæliskáp. Þannig frágengin
geymast þau reyndar í nokkra
daga, og eru samt stökk og fín.
Einnig er hægt að setja þau í
bleyti í ísvatni í u.þ.b. 15—30
mín., þ.e. að setja ísmola út í
vatnið. En gætið þess þá að
þerra blöðin vel, svo sósan
þynnist ekki um of af vatn-
inu. Þá verður hún nefnilega
líka súrari.
Venjulegt hlutfall af ediki
og olíu er einn hluti af ediki á
móti þremur af olíu. Mér finnst
þó ágætt að hafa blönduna
heldur veikari, en það er
auðvitað smekksatriði. Ef sós-
an á að vera einkar fín, þá
skuluð þið setja ísmola í hana
og þeyta hana með gaffli
örstutta stund, eða þar til hún
verður þykk, létt og örlítið freyð-
andi. Þá er molinn tekinn
burtu. Graslaukur eða aðrar
nýjar kryddjurtir eru fyrirtak
í salatið, og svo ýmislegt nýtt
grænmeti, t.d. tómatar, papr-
ika, sellerí, örþunnir lauk-
hringir og margt fleira. Reynd-
ar eru fíflablöð einnig skemmti-
leg og góð viðbót við blaðsalat,
þó fæstum eldri en svo sem
þriggja ára detti það í hug. Þau
eru nokkuð beizk og gefa því
salati sérkennilegt, en um leið
gott bragð, fyrir þá sem
kunna að meta slíkt. Bezt er að
tína ung, lítil blöð, en síður stór
og þroskuð. Annars vík ég
betur að fíflum einhvern
tíma síðar.
1 blaðsalathöfuð, eða um 12
blöð
2 tómatar, gjarnan ekki mjög
þroskaðir
1 græn paprika
Sósa:
4 msk. olía, gjarnan maísolía
eða sólblómaolía
1 msk. edik, gjarna hvítvíns-
edik
1 dl fínsaxaður graslaukur,
kerfitt; steinselja eða dill, en þó
ekki það sama og þið notið í
súpuna, ef hvort tveggja er
borið fram saman.
Þvoið salatið, eða meðhöndlið
það eins og nefnt er hér að ofan.
Þvoið tómatana og paprikuna, og
hreinsið innan úr henni. Blandið
sósuna, saxið kryddjurtirnar.
Þerrið salatblöðin vel. Setjið allt
grænmetið í skál og hellið sós-
unni yfir en ekki fyrr en rétt
áður en salatið er borið fram.
Sósan má ekki standa á salatinu,
því edikið dregur allan mátt úr
blaðsalatinu og það verður læpu-
legt. Blandið sósunni vel saman
við grænmetið, svo að hún þeki
hvert blað vel. Sósan á ekki að
vera svo ríflega úti látin að hún
kaffæri blöðin, heldur aðeins að
hún sitji á blöðunum og gefi
þeim bragð.
Rabarbarapæi
Mér hefur sýnzt, að allir þeir,
sem hafa kynnzt rabarbarapæa,
hafi mjög skyndilega orðið yfir
sig hrifnir. Volgur pæi með
ísköldum, hálfþeyttum rjóma er
aldeilis sælgæti í lagi. Það þarf
ekki að hafa fleiri orð um það.
Það er betra að nota venjuleg-
an rabarbara í kökur, frekar en
vínrabarbara. En vínrabarbari
er, eins og nafnið bendir til,
hentugri í vín og reyndar sultur
líka, því hann er svo safaríkur.
Sennilega er þessi pæi upphaf-
lega enskur að uppruna, enda er
pæabakstur vinsæll þar. Þaðan
barst íþróttin svo til Bandaríkj-
anna með enskum innflytjend-
um. Þar þykir svo sjálfsagt að
nota rabarbara í pæa, að sums-
staðar heitir rabarbari „pie-
plant", pæajurt, þar í landi.
Þetta verður að nægja um mat-
arsagnfræði í þetta skipti.
Vegna þess hve fyllingin er
blaut, getur verið alveg eins gott
og jafnvel betra að nota deigið
sem lok í stað botns. Ef þið notið
deigið sem lok, verðið þið að
baka pæann í ofnföstu formi,
sem þið getið borið hann fram í.
Það er reyndar gott að baka
hann þannig, því þá myndar
stökkt lokið andstæðu við mjúk-
an rabarbarann undir.
V4 kg. rabarbari
1 'k — 2 dl. púðursykur, eftir því
hvað rabarbarinn er súr
1 fínsaxað engiferhnýði, eða 1
tsk. rifið engifer
Botn eða lok:
2 dl. hveiti
2 dl. heilhveiti
% dl. olía, gjarnan maísolía eða
sólblómaolía
3—4 msk. mjólk eða vatn
1—2 msk. hrásykur, púðursykur
eða venjulegur strásykur
1. Setjið ofninn á 200°.
2. Skerið rabarbarann í bita,
eftir að hafa hreinsað hann og
þerrað vel.
3. Blandið mjölinu saman ásamt
sykrinum, og dreypið olíunni og
vatninu eða mjólkinni yfir.
Hnoðið saman, þangað til þetta
er orðið að deigi, sem tollir
saman. Bætið vökva í, ef með
þarf. Nú er bezt, að deigið fái að
hvílast á svölum stað í klst. eða
svo, því þá er auðveldara að
móta það. Það er þó ekki bráð-
nauðsynlegt. Ef þið ætlið að nota
það í botn, er eins gott eða betra
að þrýsta því og móta formið,
frekar en að fletja það út. Ef þið
ætlið að nota það í lok, getið þið
þrýst því út og mótað á plasti,
eða flatt það út með því að setja
það inn í þunnt plast. Þá festist
það ekki við keflið. Þetta á
reyndar við um allt deig, sem
erfitt er að fletja út. Mér hefur
reynzt þetta einkar gott ráð.
4. Ef þið notið deigið sem botn,
þá bakið hann í 10 mín. áður en
rabarbarinn, blandaður sykri og
kryddi, er settur í. Síðan þarf að
paka pæann í um ‘/2 klst., eða
þar til rabarbarinn er orðinn vel
mjúkur.
5. Ef þið notið deigið í lok þá
skerið þið rabarbarann í um 1
cm. þykka bita, eftir að hafa
þvegið hann og þerrað. Blandið
síðan sykrinum saman við og
kryddinu. Setjið rabarbarann í
ofnfast form og látið hann bak-
ast í 10 mín. í heitum ofninum.
Þá er lokið sett yfir, og því þrýst
föstu á barmana. Nú þarf kakan
að bakast í um Vz klst., eða þar
til lokið er fallega gullið og
bakað. Látið mesta hitann rjúka
úr pæanum og berið hann fram
ylvolgan, þá helzt með þeyttum,,
en ekki endilega stífþeyttum,;
vel kældum rjóma.
Grálúðuveiðar:
Illa gengur að losna við afla
FRÁ ÍSAFIRÐI eru gerðir út tveir stórir línuhátar á grálúðuveiðar og
haía þeir aflað vel að undanförnu. sem og flest önnur stærri fiskveiðiskip
allt í kringum landið. Auk línuhátanna tveggja hafa ísafjarðartogararnir
talsvert verið á grálúðu á þorskveiðihanninu. Grálúðan hefur fyrst og
fremst verið unnin fyrir Rússlandsmarkað og söluerfiðleikar á grálúðu
þangað skapa því talsverða erfiðleika fyrir frystihúsin. Auk ísafjarðar-
hátanna hafa Súgfirðingar einnig gert sérstaklega út á grálúðu yfir
sumartímann.
Að sögn Jóns Páls Halldórssonar
á Isafirði hefur verið um offramboð
að ræða á grálúðu á markaði í
Vestur-Evrópu og t.d. er um þessar
mundir að fara síðasta sending af
grálúðu, sem unnin var í fyrrasum-
ar, til Belgíu og V-Þýzkalands.
Verulegt magn af grálúðu er flutt út
til Bandaríkjanna, þó svo að Rúss-
landsmarkaðurinn beri fyrst og
fremst uppi grálúðuútflutninginn.
Jón Páll sagðist reikna með að
frystihúsin myndu nú í auknum
mæli vinna grálúðu fyrir Banda-
ríkjamarkað, en einnig fyrir aðra
markaði í von um að samningar
næðust þó síðar yrði. Hann sagðist
ekki reikna með að skip yrðu látin
sigla með afla, en þeim yrði trúleg-
ast beint að nýju á þorskveiðar
meðan það mætti og svo væru menn
að vona að ufsaafli væri að glæðast.
Talsvert hefði verið af ufsa í afla
togaranna að undþanförnu, en síð-
ustu ár hefði ákaflega lítið verið af
ufsa á slóð Vestfjarðartogaranna.
Hins vegar hefði ufsi verið allt að !ó
af ársafla togaranna fyrst eftir að
skottogararnir komu.