Morgunblaðið - 15.03.1980, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. MARZ 1980
Mikil hætta á fjölg-
un minks verði verð-
laun ekki hækkuð
— segja minkaveiðimenn
FÉLAG refa- ok minkaveiðimanna berst um þessar mundir
fyrir hækkuðum verðlaunum fyrrr að vinna mink, en þau
nema nú krónum 1.500 fyrir hvert minkaskott sem menn
leggja fram. Tveir félaKsmenn, þeir Ilörður Ilauksson og
Rúnar Ilauksson, tjáðu Mbl. að verðið hefði ekki hækkað sl.
4—5 ár og væri það nú langt undir því sem það var fyrst þegar
það var tekið upp.
Árið 1957 þegar tekið var
að veita verðlaun fyrir unna
refi og minka voru greiddar
350 krónur fyrir hvert tófu-
skott og sögðu þeir Hörður
og Haukur að nú þyrfti það
að vera milli 12 og 15 þúsund
krónur ætti það að vera
sambærilegt við upphaflega
verðið. Síðast hækkaði þar
úr kr. 750 í 1.500, en það
hefði ekki hækkað sl. ár og
væri því brýn nauðsyn að fá
hækkun. Hún gengi mjög
hægt og stirðlega fyrir sig
þar sem 3 ráðuneyti þyrftu
að samþykkja hana og því
væri e.t.v. svo seinlegt að
hrinda henni í framkvæmd.
Sögðu þeir að nú væru um 30
félagsmenn í Félagi refa- og
minkaveiðimanna, en sýnt
væri að menn gætu ekki lagt
á sig langar ferðir og mikla
vinnu til að eyða ref og munk
fyrir aðeins 1.500 króna verð-
laun. Sögðu þeir menn stund-
um fara saman 4—5 á einum
bíl og dreifa sér um ákveðið
svæði, en færu menn hins
vegar 4—5 á jafnmörgum
bílum væri hægt að ná yfir
mun stærra svæði og því
möguleiki á mun betri ár-
angri.
Þeir minntu á það ákvæði
laga að sveitarstjórnum bæri
að sjá svo um að tvisvar á ári
væri leitað grenja, en þessi
lága verðlaunaupphæð hvetti
menn vart til dáða. Það væri
því nú mikil hætta á að ref
og mink fjölgaði en að und-
anförnu hefur tekizt að
halda í við fjölgun refa.
Aðalatriðið væri nú að hægt
yrði að halda áfram að vinna
mink og því yrðu stjórnvöld
að ýta undir þá starfsemi
með hækkuðum verðlaunum
og þá myndu kannski bænd-
ur gefa henni gaum og gefa
sér tíma til að leggja minka-
gildrur við túnfótinn þar sem
vitað væri um ferðir minka.
Við minkagreni. Fiskana hafði minkurinn dregið heim i grenið.
Hér hefur veiðimönnum tekizt að vinna á lágfótu þar sem hún var að rífa í sig lamb.
Minkur gerir oft usla í iundabyggð og hér liggja nokkrir í valnum.
í fyrri grein var sagt frá
undirbúningi að plöntun trjáa í
garða, og um leið var nefnt að
árið væri ekki einvörðungu mið-
að við plöntun trjáa. Fólk verður
einnig að hirða og snyrta þau
tré, sem komin eru á legg. Á
þessu er mikill misbrestur um
land allt. Einkum er grisjun og
snyrtingu víða áfátt. I mörgum
görðum eru tvisvar og jafnvel
þrisvar sinnum fleiri tré en ættu
að vera.
Sá tími árs, sem nú fer í hönd,
og fram að því er klaka leysir úr
jörð, er heppilegasti grisjunar-
tíminn.
Ávallt er fleiri trjám plantað,
bæði í garða og skóglendi, en
ætlast er til að standi þar til
frambúðar. Þetta er gert af
tvennum ástæðum, sumpart til
að trén skýli hvert öðru meðan
þau eru á unga aldri og sumpart
til þess að geta valið á milli
trjáa, sem hafa fallegt vaxtar-
lag, og hinna, sem eru minna
virði. En svo vill það gleymast
eða lenda í undandrætti að
grisia í tímn Aflsiðinsin er sú,
að allt vex upp í einni beðju, trén
varpa alltof miklum skugga á
garðana og umhverfi sitt, og
lítillar prýði.
Hæfileg grysjun í tíma er jafn
nauðsynleg og þétt plöntun er í
upphafi. Þá fá fallegustu trén
notið sín á eðlilegan hátt og
skugginn af trjánum á annan
gróður verður minni en ella.
Erfitt er að gefa nákvæmar
reglur fyrir grisjun í skrifuðu
máli, en markmiðið með grisjun-
inni er að veita fallegustu trján-
um nægilegt vaxtarrými. Þegar
krónur trjánna fara að slást
saman að einhverju marki fer að
verða tímabært að fella eða
fjarlægja þau, sem keppa við
framtíðartrén. Sé horfið að því
ráði að grisja trén meðan þau
eru um mannhæð eða svo má oft
taka þau upp með rótum og
flytja í aðra garða. Getur þetta
komið sér vel fyrir nýbeggjendur
eða nágrannana. Yfirleitt er
auðvelt að flytja allar trjáteg-
undir snemma vors nema furur.
Þær þola illa flutning yfirleitt og
skyldu menn varast að flytja
þær ef þær eru komnar yfir
hálfan metra á hæð.
Tfiórw '-‘Tf nlonlqft í hp/S mpft
M. iJMUI C1 U1 L piuilVMv I JZ J
1.5 til 2 metra millibili, en
fullvaxin tré mega
J „1 _ vtCpílSl
s~r.„ú ú*r nvert öðru en með 4
metra bili. Að þessu marki
verður að stíla við allar grisjan-
ir. Þó er aldrei ráðlegt að taka
fleiri tré en nauðsyn krefur í
hvert skipti.
Auðvelt er að fá garðyrkju-
merfn á þessum tíma árs til að
grisja, og kunna flestir þeirra
góð skil á grisjun. Vilji menn
hinsvegar fást við þetta sjálfir
er nauðsynlegt að afla sér góðra
verkfæra. Til þess þarf sérstakar
sagir, stórtenntar og útlagðar
vel, stórar klippur og handklipp-
ur, en þetta eru verkfæri, sem
hver garðeigandi verður að eiga.
Þá eru og nokkur atriði, sem
garðeigendur verða að hafa í
huga og bæta úr ef þörf krefur.
Víða slapa greinar út yfir
gangstéttir og sumar svo langt
niður að til óþæginda er fyrir
gangandi fólk. Slíkt má ekki eiga
sér stað og verður að klippa
slíkar greinar af. Ennfremur
geta trjáraðir skyggt á lóð ná-
grannans og auðvitað verður að
grisja þær, ef þess er óskað.
Þegar stór tré eru felld er oft
hagkvæmt að geyma og þurrka
gildustu bolina. Úr þeim getur
fengist eróðnr ■_ , ,
* „______ oiiuoaviður, t.d. ur
birki, álmi, hlyn og jafnvel úr
ösp. Reynir er aðeins nýttur til
rennismíði því hann heldur illa
Hákon Bjarnason:
Prýðum lanctió-píontum tijám!
2. grein
nöglum. Lerki og fura er hvort-
tveggja góður og fallegur smíða-
viður, og ekki má gleyma gull-
regni, sem hefur einkennilegan
tvílitan við, vel fallinn til
skrautmuna.
Auk nauðsynlegrar grisjunar
er oft nauðsyn að snyrta tré í
uppvexti. Einkum þarf að hyggja
að birkinu. Islenska birkið er svo
sundurleitt að mörgum tr;«—
- “‘if11
___,ui til að mynda grofar
hliðargreinar, sem verða til lýta
þegar trén stækka. Á stundum
vex það upp af mörgum stofnum
og er þá ekki ráð nema í tíma sé
tekið að fækka þeim meðan trén
eru ung. Með því að laga birki til
á fyrstu árunum má oftast fá
upp mjög falleg tré, einhver þau
fegurstu, sem völ er á. Birki er
mjög notað sem garðtré um öll
Norðurlönd, en hvarvetna er það
snyrt og lagað til í uppvexti, og
ekki er síður ástæða til að gera
slíkt hér.
Mörg tré, ekki hvað síst reyn-
ir, setja oft rótarskot þegar
eitthvað amar að, t.d. áburðar-
skortur. Öll rótarskot á að fjar-
lægja strax og þeirra verður
vart. Fyrir kemur að tré verði
tvítoppa á unga aldri og á þá að
klippa annan burt.
Limgerði á að klippa á þessum
tíma hafi það ekki verið gert á
síðasta hausti.
Ýmsir velta því fyrir sér,
hvort eigi skuli mála yfir þau sár
sem koma þegar greinar eru
stýfðar. Yfirleitt er þess ekki
þörf við minni háttar greinar, en
sé um stór sár að ræða uppi við
stofn er langbest að bera fúa-
varnarefni í sárin í þurru veðri.
Að lokum skal þess aðeins
getið, að þurfi að sníða gildar og
þungar greínar af íFjám VGFður
að gera það í tvennu lagi. Fyrst
skal sagað upp í greinina
skammt frá stCÍr.Í en síðan er
sagað að ofan uns greinin er í
sundur. Þetta er gert til að
börkur dragist ekki af grein og
stofni þegar greinin losnar.
Síðan er stubburinn sagaður af
þétt við stofninn.
Grisjun og snyrting trjáa