Morgunblaðið - 15.03.1980, Qupperneq 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. MARZ 1980
Rannsókn neyzlu- og baðvatns á
ferðmannastöðum:
Bæta þarf umbúnað
vatnsbóla og verja
þau gegn mengun
Heilbrigðiseftirlit ríkisins rann-
sakaði í samvinnu við Náttúru-
verndarráð sl. sumar neyzluvatn
og baðvatn á sjö fjölsóttum ferða-
mannastöðum á landinu. Hefur
Heiibrigðiseftirlitið gefið út
skýrslu þar sem greint er fi'á
rannsókninni, en í formála hennar
segir m.a. að talið hafi verið brýnt
að kanna hugsanlega mengun á
fjölsóttum ferðamannastöðum
einkum í óbyggðum þar sem vænta
má minna eftirlits af hálfu heil-
brigðisyfirvalda. en rannsókn
þessi er sú fyrsta sinnar tegundar
hcr á landi. Segir að ljóst sé af
niðurstöðum rannsóknanna að
víða sé aðgæzlu þörf og þess vænst
að viðkomandi yrirvöld geri nauð-
synlegar ráðstafanir til varnar
frekari mengun.
Valdir voru 7 staðir til rannsókn-
anna: Þórsmörk, Landmannalaug-
ar, Hveravellir, Nýidalur, Herðu-
breiðalindir, Jókulsárgljúfur og
Skaftafell. Á alla þessa staði eru
skipulagðar ferðir yfir sumarið en
mjög mismunandi hreinlætisað-
staða, en á þeim öllum eru gæzlu-
menn Náttúruverndarráðs eða
Ferðafélags íslands. Á tveimur
INNLENT
stöðunum, Hveravölium og Land-
mannalaugum eru náttúrulegar
laugar mikið notaðar af ferðamönn-
um, en sem fyrr segir var rannsak-
að neyzluvatn og baðvatn.
Alls bárust gerlarannsóknastof-
um 60 vatnssýni, 45 neyzluvatns-
sýni og 15 baðvatnssýni er voru
rannsökuð og metin. Ekki fannst
salmonellasýkill í neinu þessara
vatnssýna. Af neyzluvatni bárust 45
sýni og skiptast þannig að mati
gerlastofu að 28 eru nothæf eða
62%, 9 sýni eru gölluð og 8 reyndust
ónothæf, en vatnið telst nothæft
þegar heildargerlafjöldinn er 100
ccm, gallað þegar heildargerlafjöld-
inn er 100—1.000 ccm og ónothæft
þegar fjöldinn er yfir 1.000 ccm. Af
baðvatni bárust 15 sýni og reyndust
þau öll metin ónothæf vegna gerla-
mengunar, en ekki ræktuðust salm-
onellabakteríur úr sýnunum.
Niðurstöður rannsókna þessara
leiddu i ljós að úrbóta er þörf á
nokkrum stöðum, segir í niðurstöð-
um skýrslunnar og síðan: Vinna
þarf staðal eða viðmiðunarreglu,
líkt og gerist með nágrannaþjóðum
til gerlafræðilegs mats á náttúru-
böðum. Bæta þarf umbúnað vatns-
bóla og vernda gegn mengun á
nokkrum stöðum. Koma þarf upp
viðunandi hreinlætisaðstöðu þar
sem hún er ekki þegar fyrir hendi.
Vinna þarf að úrbótum er leiði til
bættrar aðstöðu og umgengni
ferðafólks við landið.
Eyvind Möller
DANSKI píanóieikarinn Eyvind
Möller heldur tónleika í samkomu-
sal Norræna hússins n.k. mánudag
og hef jast þeir kl. 20:30.
Eyvind Möller fæddist árið 1917
og nam við Konunglega tónlistarhá-
skólann í Höfn m.a. hjá Victor
Schiöler, svo og í París og Sviss.
Hefur hann frá árinu 1945 verið
kennari við Tónlistarháskólanrl í
Kaupmannahöfn. í frétt frá Nor-
ræna húsinu segir m.a. svo um
tónlistarmanninn:
Eyvind Möller hefur farið fjölda
tónlistarferða um Evrópu, bæði sem
einleikari og undirleikari og sem
kammertónlistarmaður og leikið inn
á fjölmargar hljómplötur. Hann fór
eihnig til Ameríku 1976 og lék þá
m.a. sem einleikari með kammer-
hljómsveit Chicago-borgar. Hann
hefur tvívegis fengið Det danske
grammofonpris.
Stærsta skip flot-
ans kemur í dag
STÆRSTA skip íslenzka ílotans,
m.s. Selnes, var væntanlegt til
landsins í fyrsta skipti fyrir
hádegi í dag. Mun skipið íosa
5500 tonn af kvarsi í Grundar-
tanga, sem fer til Járnblendi-
verksmiðjunnar þar. Skipið kem-
ur frá Noregi og mun það halda
þangað á ný strax eftir helgina
til þess að sækja járngrýti til
Járnblendiverksmiðjunnar.
Selnes er eign ísskips hf. sem er
dótturfyrirtæki Nesskips hf. Skip-
ið er 3645 brúttólestir að stærð.
Það var afhent nýju eigendunum
um miðjan desember s.l. en síðan
hefur það verið í ýmsum sigling-
um, m.a. til Bandaríkjanna. Skip-
stjóri er Gunnar Magnússon.
Færri ferða-
menn koma
til Islands
FERÐAFÓLKI á leið til
íslands fækkaði nokkuð í
síðasta mánuði miðað við sama
mánuð í fyrra, en í febrúar í ár
komu alls 3.982 ferðamenn til
landsins, en voru 4.878 í
febrúar í fyrra.
Islendingar voru 2.268 og út-
lendingar 1.624 í ár en í fyrra
voru Islendingar 2.416 og út-
lendingar 2.462 þannig að fækk-
un erlendra ferðamanna er öllu
meiri. Frá áramótum til
febrúarloka hafa komið til
landsins 8.336 ferðamenn en á
sama tíma í fyrra voru þeir
10.263.
Landlæknisembættið:
Upplýsingaherferð
um flúorgjafir til
barna í töfluformi
Danskur píanóleik-
ari í Norræna húsinu
LAðÍDLÆKNISEMBÆTTIÐ er um
þessar mundir að hefja upplýsinga-
herferð meðal sveitarfélaga um
flúorgjafir til barna í töfluformi og
er í þvi sambandi stuðst við ágætan
árangur er náðst hefur við líkar
aðgerðir í Reykjavik á undanförn-
um árum, segir Ólafur Ólafsson
landiæknir í greinargerð er hann
hefur tekið saman um mál þetta.
I greinargerð landlæknis kemur
fram að samkvæmt skýrslum skóla-
tannlækna í Reykjavík finnist að
meðaltali 5 skemmdar fullorðins-
tennur í skólabörnum á aldrinum
6—12 ára og að áliti þeirra sé unnt að
koma í veg fyrir flestar tann-
skemmdir með nákvæmri og tíðri
tannburstun, takmörkun á kolvetna-
áti og með að auka flúorinnihald
vatns eða fæðu þar sem flúortekja er
rýr.
Um 200 milljónir manna meðal 30
þjóða í Evrópu og Ameríku njóta nú
flúorbætts drykkjarvatns og segir í
greinargerð landlæknis að áratuga-
reynsla sé fyrir því að með þessari
aðferð megi minnka tannskemmdir
um 50—70%. Með því að gefa börn-
um á aldrinum 0—12 ára flúortöflur
næst 20—60% árangur og með því að
bursta tennur með flúorupplausn
tvisvar á ári er unnt að fyrirbyggja
20—40% tannskemmda. Síðan segir í
greinargerð landlæknis: „Þó að mik-
ill áróður hafi verið rekinn fyrir
flúor-meðferð er árangur ekki sem
skyldi og er orsök tregðu margra
gegn almennri flúorgjöf til barna
m.a. magnaður villuáróður nokkurra
„náttúruverndarmanna" og ofsa-
trúarflokka s.s. John Bird Society í
Bandaríkjunum gegn flúorgjöf. Telja
þeir að dánartíðni vegna krabba-
meins hafi aukist til muna meira þar
sem flúor er bætt í drykkjarvatn en
þar sem slíkt hefur ekki verið gert.
Heilbrigðisyfirvöld í framangreind-
um löndum hafa lagt fram ítarleg
gögn um að framangreindar stað-
hæfingar um krabbameinshættu eru
staðlausir stafir." Landlæknir neitar
því ekki að mótrök séu til og bendir
m.a. á skert frelsi manna til að velja
sér þá fæðu er þeir kjósa og að örfáir
einstaklingar gætu átt það á hættu
að fá of mikið flúor ef því væri bætt í
drykkjarvatn, t.d. sjúklingar með
nýrnasjúkdóma ú háu stigi, sjúkl-
ingar með „diabetes Insipidus“ og
ungbörn sem nærist eingöngu á
þurrmjólk.
Vestfirðingar
að fylla
rækjukvótann
RÆKJUVEIÐAR voru stundaðar
á þremur veiðisvæðum við Vest-
firði í febrúarmánuði. 59 bátar
voru að veiðum í mánuðinum og
öfluðu samtals 893 lestir.
Rækjuaflinn á vertíðinni er þá
orðinn 1712 lestir, en á haust-
vertíðinni fengust 1956 lestir. Eru
því komnar á land frá því í haust
3.668 lestir, en leyfilegur afli á
haust- og vetrarvertíð er 4.000
lestir.
Aflinn skiptist þannig eftir
veiðisvæðum í febrúar: Arnar-
fjörður 102 lestir á 8 báta, ísa-
fjarðardjúp 544 lestir á 37 bátá,
Húnaflói 247 lestir á 14 báta.
Sýning á tillög-
um umsafnahús
í Borgarfirði
SÝNING á tillögum um safnahús í
Borgarfirði sem haldin var á veg-
um Arkitektafélags íslands verður
opin almenningi í Ásmundarsal,
Freyjugötu 41, í dag, laugardaginn
15. mars, og á morgun, sunnudag-
inn 16. mars, kl. 14—20. Aðgangur
er ókeypis.
Menningar verðlaun
Dagblaðsins afhent
Kór Tónskóla Sigursveins á ferðalagi
UM bESSA helgi mun Kór Tónskóla Sigursveins D. Kristinssonar syngja á tveimur stöðum á Vesturlandi.
Laugardagskvöld kl. 8.00 heldur kórinn tónleika í Grundarfjarðarkirkju og á sunnudag kl. 3 í
félagsheimilinu Dalabúð í Búðardal. Á söngskrá eru bæði innlend og erlend lög m.a. eftir Gastoldi,
Brahms. Ravel, Sigursvein D. Kristinsson og Jón Ásgeirsson. Stjórnandi kórsins er Sigursveinn
Magnússon.
í GÆR fór fram í Þingholti,
Hótel Holti, afhending Menning-
arverðlauna DB fyrir árið 1979
og er þetta í annað sinn sem þau
eru afhent. Voru veittar viður-
kenningar í fimm greinum, bók-
menntum, leiklist, tónlist, mynd-
list og byggingalist og eru þær í
formi Iágmynda sem Haukur Dór
leirkerasmiður hefur hannað
fyrir blaðið ásamt Ófeigi Björns-
syni gullsmið. Dómnefndir voru
skipaðar í hverri grein og sátu í
þeim öllum þrír aðilar, gagnrýn-
endur DB og kunnáttumenn utan
blaðsins, auk þess sem lesendum
blaðsins var gefinn kostur á að
senda nefndum ábendingar.
Eftirfarandi aðilar hlutu Menn-
ingarverðlaun DB í þetta sinn:
Bókm.: Sigurður A. Magnússon
rithöfundur fyrir bók sína „Undir
kalstjörnu".
Leiklist: Kjartan Ragnarsson
fyrir leikgerð sína af Ofvitanum
eftir Þórberg Þórðarson.
Tónlist: Helga Ingólfsdóttir
semballeikari og Manuela Wiesler
flautuleikari fyrir frábær tónlist-
arstörf.
Myndlist: Ríkharður Valtingoj-
er myndlistarmaður, sem fulltrúi
hinnar ört vaxandi grafíklistar,
sem sérstæður listamaður,
grafíkkennari og baráttumaður
fyrir hagsmunum myndlistar-
fólks.
Byggingalist: Manfreð Vil-
hjálmsson og Þorvaldur S. Þor-
valdsson fyrir garðhús við kirkju-
garðinn í Hafnarfirði.
I fyrra hlutu þessar viðurkenn-
ingar: Ása Sólveig fyrir bók sína
„Einkamál Stefaníu", Stefán Bald-
ursson leikstjóri, Þorgerður Ing-
ólfsdóttir kórstjóri, Gallerí Suður-
gata 7 og Gunnar Hansson fyrir
biðskýlið á Hlemmi. Þá gerði
Jónína Guðnadóttir leirkerasmið-
ur sérstaka verðlaunagripi fyrir
DB.
Vitni vantar
að árekstri
KL. 00.50 hinn 11. jan. s.l. varð
árekstur milli bifreiðanna R-
43334, sem er Citröen fólksbifreið
og E-738, sem er Taunus fólksbif-
reið á Reykjanesbraut við Álfta-
bakka. Ágreiningur er með öku-
mönnum varðandi aðdraganda að
árekstrinum. Óskar Slysarann-
sóknardeild lögreglunnar, ef ein-
hver vitni hafa orðið að þessum
árekstri, að þau hafi samband.