Morgunblaðið - 18.03.1980, Qupperneq 3

3
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. MARZ 1980
Hafréttarráðstefnan í New York:
V iðj*æður við Færeyinga
og Ira um Rockall-svæðið
Ncw York. 17. marz. Frá Eyjólfi Konráö Jónssyni.
HANS G. Andersen sendiherra gat þess í viðtali í dag, að íslenzku
fulltrúarnir á hafréttarraðstefnunni myndu strax í þessari viku
ræða við Færeyinga og íra um hugsanlega samninga um
skiptingu hafsbotnsins á Rockall-svæðinu, en reglur um skiptingu
hafsbotnsins utan 200 mílna efnahagslögsögu eru nú í brennidepli
hafréttarmálanna. íslendingar hafa hagsmuna að gæta á svæðinu
umhverfis Rokkinn, á Hatton-banka, Reykjaneshrygg og Jan
Mayen-svæðinu.
Hans G. Andersen sagði, að á
síðasta fundi hefði verið ákveðin
starfsáætlun fyrir fundinn, sem
nú stendur yfir, og framhalds-
fundinn, sem ákveðinn er í Genf
í sumar. í stórum dráttum er
áætlunin þannig, að fyrstu þrjár
vikur New York fundarins fari í
að ganga frá greinum um loka
ákvæði samningsins og halda
áfram vinnu í þeim starfshóp-
um, sem ekki höfðu lokið störf
um varðandi alþjóðahafs-
botnssvæðið, endimörk land-
grunnsins, og afmörkun svæða
milli landa.
— Hvernig hefur þetta geng-
ið?
„Fundir hafa verið í gangi alla
daga," sagði Hans G. Andersen.
„Og hefur nokkuð miðað áleiðis.
Jafnframt hefur forseti ráð-
stefnunnar ákveðið að skýrslur
um þessi störf verði að liggja
fyrir á morgun, 18. marz. Síðan
hefjast formlegar umræður á
allsherjarfundi og er það aðal-
lega til þess að hægt verði að
meta afstöðu sendinefnda til
samningstextans, eins og hann
þá liggur fyrir.
Á grundvelli þeirra umræðna
verður svo textinn endurskoðað-
ur eftir því sem þurfa þykir og
þá miðað við að sá endurskoðaði
texti liggi fyrir áður en fundin-
um í New York lýkur.“
— Nokkuð sem sérstaklega
varðar okkar hagsmuni?
„Eins og nú er komið, eru
aðalatriðin að standa gegn út-
vötnun á ákvæðunum um efna-
hagslögsögu og þá fyrst og
fremst að íslenzka greinin svo-
kallaða, um að réttindi land-
luktra og landfræðilega af-
skiptra ríkja taki ekki til þjóðar
sem byggir afkomu sína á fisk-
veiðum, standi óhögguð.
Þessi réttur ætti nú að vera
tryggður en samt þarf að hafa
alla gát á.
Síðan eru reglurnar un endi
mörk landgrunnsins og skipt-
ingu svæða milli landa, sem að
sjálfsögðu skipta okkur miklu
máli, bæði á Jan Mayen-svæð-
inu, við Reykjaneshrygg og suð-
ur af landinu."
— Hafa farið fram viðræður
við Færeyinga, íra eða Breta um
hagsmuni eða hagsmuna-
árekstra á Rockall-svæðinu?
„Við höfum að sjálfsögðu
stöðugt samband við fulltrúa frá
þessum löndum og munum ræða
nánar við þá næstu daga. En á
þessu stigi er ekki hægt að
Hans G. Andersen
greina neitt frá þessum áþreif-
ingum."
— Hvaða von er um árangur?
„Eins og ég sagði stendur til
að hafa nýjan samningstexta
tilbúinn í lok þessa fundar og
markmiðið var, að það yrði hið
endanlega uppkast. En ekki er
víst að það takist og yrði þá um
að ræða að New York-fundurinn
gengi frá annarri endurskoðun á
óformlega textanum.
Framhaldið yrði svo, að á
fyrstu 10 dögum Genfarfundar-
ins í sumar færu aðalnefndir
ráðstefnunnar yfir þetta end-
urskoðaða uppkast. Enn er mið-
að við að ná samkomulagi án
atkvæðagreiðslna sem er nú
raunar aðalástæðan fyrir þess-
um hægagangi öllum. En fari
svo að sendinefndir standi fast á
breytingartillögum við textann,
getur orðið að grípa til atkvæða-
greiðslna, en vonandi verður það
ekki, því að slíkar atkvæða-
greiðslur gætu leitt til allsherj-
ar vandræða og jafnvel óskapn-
aðar.
Aðalatriðið er að halda jafn-
vægi í heildartextanum og forð-
ast að allt fari úr skorðum.
Vonandi tekst það.“
— Er unnt að nota svigrúmið
nú til samninga, til dæmis um
skiptingu hafsbotnsins utan 200
mílnanna?
„Við lítum svo á, að það sé
unnt og að reyna eigi allt, sem
hægt er. Það munum við gera og
við munum ræða við Færeyinga
og íra strax í þessari viku.“
Hjálparstarf Rauða krossins í Thailandi:
Hungurvofunni
hefur nú verið
beint f rá fólkinu
„Á ÞVÍ svæði sem við vorum á
eru á milli 600 og 700 þúsund
flóttamenn. Ástandið þar er orð-
ið nokkuð gott, að því leyti að
hungurvofan vofir ekki yfir
fólkinu nú,“ sagði Sigurður Si-
gurðsson iæknir á blaðamanna-
fundi i gær en hann er einn sex
íslendinga, sem siðastliðinn des-
ember fóru til Thailands til
hjálparstarfa á vegum Rauða
kross íslands.
Einn þeirra íslendinga, sem
fóru út er enn í Thailandi. Það
er Jóhannes Reykdai fararstjóri.
Hann verður i um mánuð til
viðbótar við stjórnunarstörf.
Ásamt þeim tveimur voru fjórir
hjúkrunarfræðingar i Thai-
landi, Björg Viggósdóttir, Jó-
hanna Guðlaugsdóttir, Hiidur
Nielsen og Kristin Ingólfsdóttir.
Þau komu heim um helgina og
er beinni þátttöku íslenzka Rauða
krossins í Thailandi að mestu
lokið. „Við vorum í flóttamanna-
búðunum Nong Samed. Þar gat
fólk farið frjálst, það er komið og
farið úr búðunum. Til okkar
komu tæplega 400 sjúklingar til
læknismeðferðar daglega. Það
var einkum vannæring og ýmsir
hitabeltissjúkdómar sem hrjáðu
fólkið. Auk þess fengu á milli 400
og 500 manna daglega aukafæðu
hjá okkur,“ sagði Sigurður.
Fréttir bárust um að skothríð
hefði brotist út í Nong Samed.
„Já, í byrjun árs kom til
bardaga í búðunum, að okkur var
sagt þá réðust rauðir Khmerar
inn í búðirnar. Þeir beittu bæði
sprengjum og rifflum. Þegar þeir
réðust í búðirnar vorum éið að
sýna belgísku hjálparfólki búð-
irnar og okkur varð auðvitað
ekkert um sel,“ sagði Hildur
Nielsen.
„Það má segja að þegar við
fórum þá höfum við verið búin að
laga okkur nokkuð vel að aðstæð-
um. Bæði með að umgangast
fólkið og eins hvað loftslag og
mataræði snertir," sagði Hildur.
Að sögn Sigurðar höfðu ýmsar
hjálparstofnanir kirkjunnar
starfað um skeið meðal flótta-
fólksins þegar Rauði krossinn hóf
sínar hjálparaðgerðir. Ágæt sam-
vinna tókst með þessum aðilum.
Þá var hafið beint flut milli
Bangkok í Thailandi og Phnom
Penh í Kambódíu eftir samninga-
viðræður Rauða krossins og
stjórnar Heng Samrins í Phnom
Penh. Hins vegar tókst ekki að
semja um dreifingu matvæla og
sér stjórnin í Phnom Penh um
dreifingu.
„Hvítir khmerar stjórnuðu
búðunum í Nong Samed en þeir
berjast bæði gegn rauðu khmer-
unum og eins Víetnömum, og
voru um 2000 vopnaðir hvítir
khmerar til taks, að sögn hjálpar-
fólksins.
Rauði kross íslands hefur verið
beðinn um sendifulltrúa til hjálp-
arstarfs við bátafólk í Indónesíu
og send tillaga um einn fulltrúa
Frá flóttamannabúðunum i Nong Samed.
héðan. Þá hefur Rauði krossinn
kallað saman annan heilsugæslu-
hóp, sem er tilbúinn til starfa ef
og þegar eftir verður leitað. Það
vakti verulega athygli, að íslend-
ingar skyldu hafa bolmagn til að
senda hjálparlið til Thailands og
hefur félaginu borist þakkar-
skeyti fyrir framlag sitt í Thai-
landi, frá alþjóðaráði Rauða
krossins. Nú eru í undirbúningi
framhaldsnámskeið og eins al-
mennt námskeið fyrir neyðar-
starfslið.
Vonleysi en flóttafólkið
sýndi mikið æðruleysi
Rætt við Jóhönnu Guðlaugsdóttur hjúkr-
unarfræðing en hún dvaldi í Thailandi
„ÞAÐ rikti mikið vonleysi meðal
folksins. Það var heimilislaust
og allslaust og vissi ekki hvað
við tæki. Samt sýndi það mikið
æðruleysi og tók okkur mjög
íslenzka hjúkrunarfólkið sem var i Thaiiandi ásamt ólafi Mixa, formanni Rauða kross íslands. Frá
vinstri Jóhanna Guðlaugsdóttir, Björg Viggósdóttir, Hildur Nielsen, Kristin Ingólfsdóttir og Sigurður
Sigurðsson. Mynd Mbl.: Emilía.
vel,“ sagði Jóhanna Guðlaugs-
dóttir hjúkrunarfræðingur i
samtali við Mbl. en hún hefur
dvalið við hjálparstörf i Thai-
landi á vegum Rauða krossins
um skeið.
„Ég mundi hiklaust fara aftur
ef þess væri óskað. Þetta var
mikil reynsla, þarna kynntist
maður gjörólíku umhverfi. Okkur
gekk að vísu nokkuð illa að semja
okkur að matnum en hins vegar
gekk okkur vel að laga okkur að
loftslaginu."
Hvernig varð þér við þegar
kom til skotbardaga í búðunum.
„Ég var ekki í búðunum einmitt
þennan dag þegar til skotbardag-
anna kom en'við máttum búast
við slíku og okkur hafði verið
fyrirlagt hvernig bregðast skyldi
við slíku. Við áttum að fara í
byrgi í útjaðri þorpsins, eins
vorum við með talstöðvar og
okkur var uppálagt að hafa bíla
ávallt við höndina," sagði Jó-
hanna.