Morgunblaðið - 18.03.1980, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. MARZ 1980
Hraunvellan var mjög þunn.
Sigurði Þórarinssyni, jarðfræð-
ingi varð að orði við eldstöðvarnar
í gærmorgun, er fréttamaður Mbl.
var með honum þar: — Þetta er
fjári mikið hraun á ekki lengri
tíma. Nú skilur maður betur
hvernig hraun komst á svo stutt-
um tíma ofan í Ölfus eins og
Þjórsárhraunið gerði á sínum
tíma. Það getur verið mikil ferð á
því!
Gossprungan hefur með hverju
gosi Kröfluelda teygt sig lengra í
norður og nú vall mest úr nyrsta
hlutanum, í vestur og í átt til
Gæsafjalla. Sýndist það vera held-
ur hagstætt ef svo yrði í stærra
gosi, því þá mundi það renna
norðan við Gæsafjöll, en ekki í átt
til Mývatns, og þá minna saka.
Nærmynd úr eldgígaröðinni meðan gosið stóð sem hæst síðdegis á sunnudag. Myndina uk iid»m. mw. rax úr tiuirvéi
SverrÍH híroddsNonar.
Nýja hraunið var þarna ákaf-
lega fallegt, helluhraun með mikl-
um gljáa, þar sem yfirborðið hefur
snöggkólnað. En það er mjög
blöðrótt og létt i sér og brotnar
eins og marengskaka, þegar á er
stigið. Sennilega upplagt einangr-
unarefni. Fréttamaður Mbl. elti
Sigurð yfir þetta nýja hraun í
gærmorgun og alveg upp á gíg-
barminn á stóra gígnum. Hann
var þá alveg kulnaður. Aðeins
glytti í glóð undir í hrauninu, en
yfirborðið hafði um miðnætti
kólnað nægilega til að létt mætti á
því ganga. Tveir Mývetningar,
Stefán Leifsson og Héðinn
Sverrisson, óku okkur á snjósleð-
um sínum frá Kröflu og fram með
gosstöðvunum, vestanmegin norð-
ureftir og austanmegin til baka.
Mátti þannig sjá hve víða sprung-
an hafði gubbað upp hrauni í
báðar áttir og þeytt gjalli. En
líklega ekki öll gosið á sama tíma.
Úr hrauninu lagði bláleitar guf-
ur, sem lág morgunsólin tindraði
á. Þarna er vetni enn að brenna.
Og furðulegt er að sjá óbráðinn
snjóinn liggja að heitu hrauninu.
Mývetningar rólegir
en reiðubúnir
STJÓRN almannavarna í Mý-
vatnssveit kom saman • í
stjórnstöðinni um leið og vitað
var að byrjað væri að gjósa á
sunnudag. Kristján Ingvarsson,
oddviti og formaður almanna-
varnanefndar, sagði fréttamanni
Mbl., sem leit þar inn á sunnu-
dagskvöld, að beðið væri átekta,
búið að senda út aðvaranir og
menn væru reiðubúnir til að
rýma Kísiliðjuna, ef þörf krefði,
en þar væri fólk helst á hættu-
svæði, ef gos herti. Aðrir væru
ekki í hættu, eins og væri.
Símalínan til Kröflu hafði þá
nýlega farið í sundur, og komu þá
í góðar þarfir radioamatörar sem
komið höfðu á staðinn að sunnan
á vegum Almannavarna, til að
vera til taks og aðstoðar. En í gær
var búið að koma aftur á síma-
sambandi. Ekki höfðu menn þó
áhyggjur af símaleysinu til
Kröfluvirkjunar því þeir sem þar
voru höfðu enn háspennusímann
til Akureyrar.
Ann.ars virtust allir í
stjórnstöðinni hinir rólegustu,
eins og raunar Mývetningar allir.
María Þorkelsdóttir, sem þar
var að hita kaffi, sagði að fólk
tæki öllu slíku af skynsemi.
Þegar svona gott væri veður og
bílfært um allt hefðu menn ekki
áhyggjur.
Svipað sögðu allir aðrir, sem
fréttamaður Mbl. hitti í Mý-
vatnssveit.
Kröflueldar:
Loftmynd frá eldstöðvunum á sunnudag. Ljósm. Tómas Helgason.
lutgos
f jarri byggð
Færist norðar í hverri hrinu
Frí Elinu Pálmadilttur 1 MývatnsHveit
ÞAÐ VAR reglulegt skrautgos, sem hófst norður af Kröflu
laust eftir kl. 3 á sunnudag. í heiðskýru tæru veðri teygði
sig gossprunga allt frá Leirhnjúk, sem mun vera í um 3 km
fjarlægð frá virkjuninni, og norður í syðsta hluta
Gjástykkis, og gaus víðaá henni. Líklega samanlagtá 1500
m kafla, að því er Sigurður Þórarinsson jarðfræðingur
giskaði á.
Eldtungurnar teygðu sig á löngum kafla nyrst á
sprungunni upp í himininn. Hafa þó ekki verið háar,
líklega 80—100 metra upp í loftið, en í vestur frá þeim flóði
hraunið, í rauðum fossi næst sprungunni, þar sem halli var
mestur. Breiddi sig síðan út í stóra tungu, sem náði um 500
m í átt til Gæsafjalla, með rauðum augum í dökku
hrauninu, er storknað hafði á yfirborðinu.
Glóandi hraun-
straumur á móti
Þarna höfðu þeir Eysteinn
Tryggvason jarðeðlisfræðingur og
Halldór Ólafsson séð fyrst
hraungosið, en þeir voru þarna
skammt undan við fjarlægðar-
mælingar á sprungusvæðum. Voru
þeir á tveimur snjósleðum. Um kl.
4.30 sáu þeir fyrsta gufustrókinn
stíga upp nokkru fyrir sunnan þar
sem þeir voru, að því er Eysteinn
sagði. Og kl. 4.43 opnaðist sprung-
an, fyrst með svörtum reyk og svo
tók að sletta úr henni hrauni. Þeir
óku þá nær, til að sjá hvað væri að
gerast, en furðuðu sig á að sjá ekki
hraunið, sem mun í fyrstu hafa
hlaðist upp bak við hól. En allt í
einu vall glóandi hraunstraumur-
inn á móti þeim. Þeir keyrðu
undan. Eysteinn upp á hól og gat
fylgst þaðan með straumnum.
Taldi hann að hraunið hefði þá
farið með 10 m hraða á sek, og að
maður hefði ekki hlaupið þarna
undan í snjónum.